Küresel greve katılım çağrısı: İklim adaleti şimdi!

Bursa Su Kolektifi, Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği İl Müdürlüğü önünde düzenli basın açıklamaları yapmaya devam ediyor. Bu ayki eylemin gündemi, olası depremleri felakete dönüştürecek tehlike maddeler riski oldu.

Hayvan, Yaşam, Özgürlük İnisiyatifi hayvanlara yapılan katliamın durdurulması ve 5199 sayılı yasanın geliştirilerek uygulanması talepleriyle Ankara'da eylem yaptı. Basın açıklamasına çok sayıda hak ve özgürlük savunucusu katıldı. Yeşil Sol Parti 1. Bölge Adayları Emirali Türkmen, Çağdaş Küpeli, Zişan Kürüm, Ruken Dilara Zaf, Hatice Göz ve Bülent Kaya de basın açıklamasına destek verdi. 13 Nisan günü Kuğulu Park’ta yapılacağı ilan edilen basın açıklaması, “kamusal alanda basın açıklaması yapılamayacağı” gerekçesiyle polisler tarafından anayasaya aykırı olarak engellendi. İnisiyatif üyeleri ve katılımcılar, yaklaşık 200 metre uzakta kuytu bir yerde toplanmaya zorlandı. Açıklamadan önce gazeteci Mehmet Onur Yılmaz, polisler tarafından tartalanarak Kuğulu Park’tan dışarı çıkartıldı. İnisiyatif adına basın açıklamasını okuyan Güliz Gündüz, sözlerine “Ekonomik kriz derinleşirken, bir de Türkiye tarihinin en büyük depremiyle sarsıldık. Krizin faturasını çalışanlara yüklemeye çalışan patronlar ve hükümet bu sefer de faturayı dayanışma örgütleyenlere, muhalefete, yoksullara, göçmenlere, öğrencilere, kadınlara, LGBTİ+’lara kesmeye çalışıyor. On binlerce insan ve hayvanın hayatını kaybetmesine neden olan deprem değil,  doğayı devasa bir inşaat alanına çeviren rant politikalarıdır. Sebebi başka yerde aramamızı isteyenlere karşı sesimizi çıkarmanın şu anda tam zamanı” diye başladı. Basın açıklamasının tam metni şöyle: HAYVAN CİNAYETLERİNİ DURDURUN, HAYVAN HAKLARINI TANIYIN!  Ekonomik kriz derinleşirken, bir de Türkiye tarihinin en büyük depremiyle sarsıldık. Krizin faturasını çalışanlara yüklemeye çalışan patronlar ve hükümet bu sefer de faturayı dayanışma örgütleyenlere, muhalefete, yoksullara, göçmenlere, öğrencilere, kadınlara, LGBTİ+’lara kesmeye çalışıyor. On binlerce insan ve hayvanın hayatını kaybetmesine neden olan deprem değil,  doğayı devasa bir inşaat alanına çeviren  rant politikalarıdır. Sebebi başka yerde aramamızı isteyenlere karşı sesimizi çıkarmanın şu anda tam zamanı.  Biz yükseltilen nefret dalgasına yabancı değiliz. Otoriterleşme ile el ele giden baskı ve nefret politikaları sadece insanları değil hayvanları da vuruyor. Özellikle sokak hayvanları üzerinden yürütülen nefret kampanyası sebebiyle hayvan cinayetlerinde ciddi bir artış yaşanıyor.  Konya’daki barınak katliamında örneğini gördüğümüz gibi barınaklar içler acısı hâlde ve hayvanlara işkence yapılan toplama kamplarına çevrilmiş durumda. Özellikle sokak köpekleri hedefe konularak yürütülen nefret kampanyası sebebiyle sokak hayvanlarının bu toplama kamplarına gönderilmesi planlanıyor. Barınaklar aynı zamanda ekolojik yıkımı da beraberinde getiren bir rant kapısına dönüşmüş durumda. Doğal alanlar, barınak inşaatı adı altında müteahhitlere peşkeş çekiliyor. İnsanlar tarafından işlenen bazı cinayetlerin hayvanlar hedef gösterilerek üzeri örtüldüğü gibi, hayvanlara işkence eden ve öldürenler de cezasızlıkla ödüllendiriliyor.  Tüm bu tablo depremle beraber daha da ağırlaştı. Henüz arama kurtarma çalışmaları bitmeden enkazlar kaldırılmaya başlandı, sayısız insan ve hayvanın akıbeti bilinmiyor. Tüm canlılar oradaki gönüllülerin çabalarına terk edilmiş durumda. Bu duruma rağmen hemen her yerde sıradan insanlar, tüm güçlerini birleştirmiş durumda. Bir yandan insanlar için yardımlar toplanırken, hayvan hakları aktivistleri de sahada sürekli olarak bölgedeki hayvanları dışarı çıkarmak, tedavi ettirmek, onlara geçici ve kalıcı yuva bulmak için çaba sarf ediyor.   Geçtiğimiz günlerde Boğaziçi Üniversitesi’nde gönüllüler tarafından idare edilen hayvan barınağı, Cumhurbaşkanı’nın kararıyla apar topar boşaltıldı. Öğrencilerin ve gönüllülerin barınağa girişine izin verilmedi.  Bütün bunlar olurken hâlihazırda uygulanmayan 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda değişiklik yapılmak isteniyor. Kanunun 6’ıncı maddesine göre sokak hayvanları eğer kötü durumdalarsa rehabilite etmek, kısırlaştırmak ve ya tedavi etmek amacıyla kısa bir süre barınakta tutulabiliyorlar. Bu işlemler bittiği zaman sokak hayvanının alındığı yere geri bırakılması gerekiyor. Hükümet, bu maddeyi ortadan kaldırarak hayvanları barınaklara hapsetmek istiyor. Depremle beraber unutturulmaya çalışılan gerçeklerden biri de bu olacak. Bunun unutulmasına izin vermemeliyiz.  Sokak hayvanlarına dönük cinayetlerde cezasızlık tüm hızıyla devam ediyor. Sokak hayvanlarını soğukkanlılıkla öldürenler sokaklarda özgürce gezerken, hayvanlar barınaklarda ölüme terk ediliyor.  En temel sorunlardan biri de çeşitli köpek türlerinin “tehlikeli” ilan edilerek yasaklanması. Bu hayvanları besleyenler cezalarla karşılaşırken, toplatılan türler barınaklarda ölümü beklemeye zorlanıyor.  Biz, tüm temel hakların ortak olduğuna inanıyoruz; sokak hayvanlarının hisseden, seven, üzülen, arkadaşlık kuran bireyler olduğunu biliyoruz. Hayvanların kurtuluşu ile insanların kurtuluşu ortaktır. Hayvanların katledilmesine ve hapsedilmesine karşı mücadele etmeden kendi özgürlüklerimizi de koruyamayız. Bu sebeple herkesi bu özgürlük mücadelesine katılmaya çağırıyoruz. - İnsan ve hayvanların yaşamını koruyamayan yetkililer hesap vermeli, yıkıma yol açan politikaların tüm sorumluları yargılanmalıdır.  - 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, Hayvan Hakları Kanunu’na dönüştürülmeli, bu temelde genişletilmeli  ve uygulanması sağlanmalıdır.  - Hayvanlara dönük şiddet eylemlerinde cezasızlığa son verilmeli, belediyeler başta olmak üzere sorumluluklarını yerine getirmeyen yetkililer hakkında etkin, caydırıcı, adli ve idari yaptırımlar getirilmelidir.  - Hiçbir köpek türü yasaklı ilan edilmemelidir.  - Sokakta yaşayan hayvanların yaşadıkları yerde karşılaştığı sorunlar ortak yaşam kültürüne bağlı kalınarak çözülmelidir.  - Hayvan satışı derhal yasaklanmalıdır.  - Bu talepleri kabul eden herkesi bizimle birlikte mücadele etmeye çağırıyoruz.  HAYVAN, YAŞAM, ÖZGÜRLÜK İNİSİYATİFİ

İklim ve su krizini her ay düzenli eylemlerle halka duyuran Bursa Su Kolektifi, Dünya Su Günü'nde basın açıklaması yaptı. Bursa Su Kolektifi'nin açıklamasının tam metni: "Ucuz işgücü göçü ile plansız nüfus artışına uğratılan kentlerdeki sorunların başında susuzluk gelmektedir. Son yıllarda kış aylarında dahi kuraklığı yaşamaya başladık. Son yağışlardan önce Nilüfer Barajı’nda su seviyesi 0 iken Doğancı Barajı’nda %24 seviyesinde idi. Daha düşük seviyelere inmemesi için de yeraltı suyunun kullanımına ağırlık verildiğini biliyoruz. Yapılan uzun dönemli hava tahminleri, bahar aylarında da beklenen yağış müjdesini vermiyor.  Endişeleniyoruz çünkü iklim krizinin bilimsel olarak havadaki karbondioksit ile bağlantısının kurulduğundan bu yana on yıllar geçti. Birleşmiş Milletler çağrısıyla bir araya gelen ülkelerin temsilcileri yıllarca havanda su dövdü. Kapitalizmin güdümündeki hükümetler, kömür gibi fosil yakıtların yarattığı havadaki karbon emisyonlarını azaltmadı. Hükümetler, halk adına ürünlerde kalite ve kullanım ömrü standartlarını yükselterek kalitesiz üretimi engelleyebilir, düşen enerji ihtiyacı ile kömürlü santralleri kapatarak karbon emisyonunu düşürebilirdi. Bunun yerine, sürekli büyümek zorunda olan ve büyürken enerji gereksinimini ve havada kirlilik ve karbondioksiti arttıran sermayenin kapitalizmin taleplerini yerine getirdiler.  20 yıldır Türkiye'nin yönetiminde olan AKP Hükümetlerinin politikaları iklim krizini körükledi. Yeni kömürlü termik santralleri, çimento, demir çelik gibi diğer ülkelerin kaçırdığı yoğun enerji tüketen yatırımları teşvik etti. AKP, devletin halk adına korumakla yükümlü olduğu ormanlarımızı talana açtı. Ormanlar iklim krizini önlemede birinci derecede öneme sahipken AKP orman yangınlarına izleyici kaldı. THK uçaklarının orman yangınlarını söndürmelerine izin vermedi. Kirlilik denetim mekanizmalarını yozlaştırması patronların işine yaradı. Derelerimiz, göl ve denizlerimiz daha önce hiç görülmeyen boyutta kirletildi. Sudaki kirliliğin iklim krizinin yarattığı kuraklıktan farkı kalmadı. Su derede akıyor ama kirletilmiş olduğu için kullanılamıyor. İklim krizine bağlı kuraklığın yanı sıra kirletilmiş sular da kuraklık yaratıyor. Bursa Büyük Şehir Belediyesi kentte inşa edilen atık su arıtma tesislerinin çokluğuna dem vuruyor. Evsel ve endüstriyel kullanımdan çıkan atık sular arıtılıyorsa Nilüfer Çayı ve Bursa genelindeki diğer dereler neden zehir akıyor? Trakya’daki Ergene Nehri gibi Bursa’nın gözbebeği Nilüfer Çayı’ndan akan sular başka hiç bir amaçla kullanılmayacak boyutta kirletilmiş durumdadır. Nilüfer Çayı’ndan su içen hayvan ölür, sulanan tarlalar ürün vermez. Fabrikalar, arıtma tesisleri gerektiği gibi denetlenmiyor. Ne Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı, ne Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, ne de Sağlık Bakanlığı kendine görev çıkarıp sulardaki kirletilmeyi engelleyecek gerekli denetim mekanizmaları oluşturmuyorlar. Bu durum AKP Hükümetlerinin devlet organlarının halk için değil şirketlerin, patronların yani kapitalizmin güdümünde olduğunu gözler önüne sürmektedir.  Sağlık Bakanlığı’nın çevrenin sağlık üzerine etkisi araştırma sonuçları halka açıklamadığı için araştırmada görev alan Bülent Şık analiz sonuçlarını basınla paylaştı. Sanayi atıkları sızan içme sularında arsenik, ağır metal ve tarım zehiri olduğu ortaya çıktı. Bu belgeleri açıkladığı için Bülent Şık’ın yargılanması, AKP Hükümetlerinin suyu kirleten patronların karlılığını halkın sağlığından daha üstün tuttuğunu açıkça kanıtladı. Prof. Dr. Onur Hamzaoğlu, Dilovası’nda yaptığı araştırmada kimyasal kirliliğin anne sütünden bebeklere geçtiğini ortaya çıkardığı için hakkında dava açılıp KHK ile akademik görevinden uzaklaştırılması, kirliliği ortaya çıkaran akademisyenlere AKP Hükümetinin yaşama hakkı tanımadığını göstermektedir AKP Hükümetleri, halk adına derelerin, sularımızın kirletilmesini engellemek, kentlerdeki kullanılan suların arıtılarak gene kent içinde kullanımını sağlamak yerine barajlar ve gölet projeleri ile yine inşaat ekonomisine hizmet etmektedir. Binlerce sulama göleti inşa etti. Böylece doğanın kılcal damarları olan  Küçük derelerin önü sulama göletleriyle tıkandı. Vadilerde akan sular bir vadiye yönlendirilerek diğer vadiler kurutuldu. Doğada yaşayan hayvanlar susuzluktan öldü. Bitkiler, ağaçlar kurudu. Bununla da kalmadı AKP Hükümetleri sulama göletlerinden köylüye verdiği suyu parayla sattı. Sulama Birlikleri adıyla bir çeşit özelleştirmeye giderek sulamadaki devlet teşvik ve desteğini ortadan kaldırdı. Kılcal damarlarımız tıkanırsa yaşayamayız. Sulama göletleriyle kurutulan küçük dereler doğada yaşayan tüm canlıları bir bütün olarak ölümüne sürüklemektedir. Yapılması gereken sulama göletleri inşa etmek değil derelerimizi sanayi ve maden kirliliğinden engelleyerek suyun temiz ve berrak akmasını sağlamaktır.  Baraj projeleri ile su havzalarına şiddetli bir şekilde müdahale edilmekte, ekolojik açıdan biyoçeşitlilik büyük bir kayba uğramaktadır. Nehirlerin akış yönü boyunca kapladığı alan ve çevresinde yaşam yok olma noktasına gelmektedir. Büyük barajlar bölgesel iklimde değişiklik yaratmakta, toplumları borçlandırmakta, tarım topraklarını hatta tarihi yok etmektedir. Toplumlar göçe zorlanmakta, göçle birlikte toplumların kültürleri, ortak bellekleri ve uzun süre içinde gelişen sosyal yapıları da çoğu zaman silinmektedir.  Kaçak kuyu kullanımları ve deşarjlar önlenmelidir. Sanayinin kentin atık suyunu arıtarak veya yağmur suyunu kullanmasının önünü açacak düzenleme ve teşvikler verilmelidir. Bursa’daki içme suyu fabrikalarına verilen suyun satışı engellenmeli ve içme suyu sistemine verilmelidir. Herkesin temiz suya erişimi haktır. Yerel yönetimlerin önceliği bunu sağlamak olmalıdır. Geldiğimiz noktada derelerimiz, göl ve denizlerimiz kirletildi ya da önü barajlarla kesilerek sermaye düzenini kutsayan su baronlarına teslim edildi. Sermayenin ucuz işgücü talebini emir kabul eden AKP Hükümetleri köyden kente göçü teşvik ederek kentlerimizin nüfusunu katladı. Bursa gibi Hatay, Kahramanmaraş’ta ve daha pek çok tarım kentinde ovaların betonlaşmasına fabrikalar ve konutlar inşa edilmesine göz yamuldu. Ovada yapılaşma gıda krizine kapı aralarken ülkemizin içinde bulunduğu yüksek deprem riski göz ardı eden AKP Hükümetleri, dayanıksız binalar üretilmesine izleyici kaldı. 6 Şubat günü Hatay ve Kahramanmaraş depremzedeleri büyük acılar yaşadı. Resmi olarak 50 bine yakın insan yaşamını yitirdi. Depremden sağ kurtulanlar, susuzluk, açlık ve barınma olmak üzere çok daha büyük sorunlarla baş başa kaldılar.  Başta AFAD ve Kızılay olmak üzere devlet organlarındaki yozlaşma ve beceriksizlik çok sayıda insanın yaşamını yitirmelerine neden oldu. Yaşadığımız bu acı depremden kurtulanlar için susuzluğun ne büyük bir sorun olduğunu bir kez daha kanıtladı. Altyapılar için Afet ve Acil Durum Müdahale Hizmetleri Yönetmeliği ’ne göre 72 saatte depremzedelere su gereksiniminin karşılanması gerektiği yazdığı halde aradan haftalar geçtiği halde depremzedelerin su sorunu çözülemedi. TMMOB Çevre Mühendisleri Odası’nın deprem bölgesinde yaptığı incelemelerde kuyu, şebeke ve tanker sularında bulanıklık, demir, alüminyum ve ağır metal değerlerinin standardın çok üzerinde olduğu ayrıca bütün kuyu sularının mikrobiyolojik kirlendiği belirlendi. Yaşananlardan ders çıkartılmalı Bursa’nın da yüksek deprem riski göz önüne alınarak afetlerde, suya erişimi, gıda ve barınma gereksinimini hızla çözen yapılar oluşturulmalıdır.  Bursa Su Kolektifi olarak Dünya Su Günü’nde uyarılarımızı tekrarlıyoruz. Başta içme suyu sorunu olmak üzere dere, göl ve denizlerimizi kirletilmesini engelleyecek sıkı önlemler alınması ve acil önlem planı oluşturularak kirletilmiş kuraklığa son verilmesini istiyoruz. Her zaman olduğu gibi suyu savunmaya, yanlış yapılanları ve yapılmayanların takipçisi olmaya devam edeceğiz.  22.03.2023 Bursa Su Kolektifi"

6 Şubat 2023 günü 11 ilde büyük yıkıma sebep olan ve resmi rakamlara göre 50binden fazla kişinin hayatını kaybettiği depremin ardından, 15 Mart 2023 günü de özellikle Adıyaman ve Şanlıurfa’da etkili olan sel ve su baskınlarında 16 kişi yaşamını yitirdi; kaybolan 5 kişi aranıyor. Gerçekleşen her doğa olayının bir afete, felakete dönüşmesine sebep olan yanlış planlama, plansızlık, merkeziyetçi mekânsal politikalar, yaşanan son depremde en çıplak haliyle kendini göstermişti. Yüzyıllardır yer hareketleri ile şekillenen, sayısız su kaynağı, dağlar tepeler, vadilerden oluşan bu coğrafya, insan eliyle ve akıl dışı politikalar ile topyekûn ağır hasarlı bir coğrafyaya dönüşmüş durumda. Geçmişte gerçekleşen tüm yıkıcı depremlerin ardından ısrarla vurgulanan temel gerçekler, 6 Şubat’ın ardından da defalarca dile getirildi. İmara açılmaması gereken yerlere verilen yapılaşma izinleri, imar afları, denetimsizlik ile kısa vadeli kazanç politikalarını yaşama tercih eden zihniyet, yıkımın ardından can kurtarmayı da kurtulabilenleri insan onuruna yakışır bir şekilde yaşatmayı da gündeminde tutmadı. Depremin ardından gerçekleşen ve aynı bölgeyi etkileyen sel, doğa olaylarını kader ile ilişkilendirerek, önlenebilir tüm riskleri felaket boyutuna taşıyanların ısrarlı tutumu nedeniyle, en çok yoksulun, yaratılan riskler ile burun buruna yaşamak zorunda bırakılmış olanların felaketi olmaya devam ediyor.  Deprem bölgesi için meteorolojinin yaptığı kuvvetli yağış uyarılarına rağmen, hala sağlıklı geçici barınma olanaklarının sağlanmamış olması nedeniyle, özellikle Adıyaman’da yaşam koşulları daha da zorlayıcı bir noktaya geldi. Planlama ilkelerini hem geçici hem de kalıcı yerleşim alanlarının belirlenmesi için devreye sokma gereği duymayanlar, bu konuda yapılan bilimsel uyarı ve önerileri dikkate almayanlar, depremin ardından şimdi de yoğun yağış koşulları ile bireylerin kendilerinin çözüm bulmasını bekliyor. Biriken öfkeyi de en fazla “kader” söylemi ile geçiştirmeye çalışıyor. Otomobil merkezli ulaşım politikalarını atılım projeleri olarak tanıtan, dere yatakları ve su yollarını sözde “ehlileştirerek” karayolu ulaşımı ve yapılaşmaya açan, kavşaklar- tüneller ile yer altı ve yer üstü tüm kaynakları insan-petrol-otomobil- kazanç öncelikli politikalar ile yağmalayan bir zihniyetin yarattığı felaketler zinciri bu. Mevcut riskleri bertaraf etmenin, fiziksel ve doğal gerçeklikler ile yaşamanın yolları aklın ve bilimin rehberliğinde, bu coğrafyanın kadim bilgisinde mevcutken, yakın çevre müteahhitlerinin oyun alanı hâline gelen katastrofik bir film setinden sahneler izliyoruz. 15 Mart günü yaşanan kuvvetli yağış sonrasında bir çamur dolgusuna dönüşen Abide Kavşağı bunun en somut sembollerinden biri daha olarak zihinlerimize kazındı. 2012 yılında başlayan çalışmalar ile üst yollar ve alt geçitten oluşan Abide Kavşağı, tartışmalı bir ihale ile 104 milyon TL’ye mal olan üst yolların, Aralık 2022’de Erdoğan’ın yaptığı görkemli açılışı ile tamamlanmıştı.  Tüm kentlerin, birbirine benzer projeler ile daha da dayanıksız hale geldiği ve hemen her doğa olayını bir felaket boyutunda yaşamak zorunda kaldığı gerçeği, en son Şanlıurfa örneğinde kendini bu şekilde gösterdi. Hemen her yıl, Karadeniz başta olmak üzere, iklim koşullarına karşı daha da dayanıksız hale gelen tüm yaşam alanlarımızın ve hayatlarımızın yok oluşuna tanıklık etmek, bu felaketi yaratanların dillerinden düşürmedikleri “coğrafi kader” değil. Kapitalist yıkımın ve neoliberal politikaların kaçınılmaz bir sonucu. Bildiğimiz ezberlerin ötesinde, anlamsızlaşan tekrarlardan uzak, hemen şimdi ve acil olarak, bu politikalara karşı, bütüncül yaşamdan yana tüm sözleri ve eylemleri yükseltme zamanı.  Esra Akbalık

Ankara’da kurulan Hayvan, Yaşam, Özgürlük İnisiyatifi bir bildiri yayımlayarak insan ve hayvanların kurtuluşunun ortak olduğu perspektifiyle mücadeleye çağırdı. Bildirinin içeriği şöyle:

Gabrielle Kasırgası Yeni Zelanda’da bazı bölgelerde yıkıcı bir etkiye sahip oldu. Kasırgada en beş kişinin öldüğü, binlerce kişinin yerinden olduğu tahmin ediliyor ve ana yolların tahrip olması nedeniyle uzaktaki küçük yerleşim noktalarına ulaşmak zor hale gelmiş durumda.