'Suriye halkının omuzlarından devasa bir yük kalktı'

Fransız hükümeti ülke nüfusunun büyük bir bölümüyle savaş halinde. Ancak baskı işe yaramıyor. Nanterre'de 17 yaşındaki Fransız-Cezayirli Nahel M'nin polis tarafından infaz edilmesinin ardından başlayan ayaklanmalar ve öfkeli protestolar yayılıyor. Neredeyse hiçbir şehir polis karakollarına, yüksek profilli şirket mağazalarına ve devlet kurumlarına yapılan saldırılardan muaf değil. Bazı kırsal kasabalarda direniş görüldü ve Güney Amerika'daki Fransız Guyanası kolonisinde bile protestolar var. Solcu Liberation gazetesinin haberine göre, "Son günlerde patlak veren kentsel şiddet karşısında ön saflarda yer alan polis, ülke genelindeki isyancıların sayısı ve kararlılığı karşısında şaşkına dönmüş görünüyor. Sosyal ağlarda sayısız hasar ve yağma videosu dolaşıyor. Parisli bir polis memuru durumu özetliyor: 'Onları durdurmak imkansız'." Ve pek çok durumda isyancılar, donanımlı polisleri geri çekilmek zorunda bıraktı. Polise duyulan nefret, on yıllardır süren ırkçı baskı ve cinayetlerin sistematik yoksulluk ve ayrımcılıkla birleşmesinden kaynaklanıyor. Ancak öfke daha da genişliyor. Pek çok insan Nahel'i öldüren polisin Sarı Yelekliler hareketine şiddet uygulayan, emeklilik protestolarına saldıran ve çevre aktivistlerine saldıran polisle aynı polis olduğunu biliyor. Cayenne, Guyana'da protestolar sırasında bir adam serseri bir kurşunla hayatını kaybetti. Fransa'nın kuzey doğusundaki Mont-Saint-Martin'de bir özel tim polisi isyancılara bir el bombası attı ve bir kişiyi ölümle yaşam arasında asılı bıraktı. Fransız sosyalist ve ırkçılık karşıtı Denis Godard şunları söyledi: "Ayaklanmalar, Fransa'da bu yıl yaşanan kitlesel grev ve gösterilerin, emeklilik saldırılarından çok daha fazlası tarafından körüklendiğini gösteriyor. Solun ilk görevi sokağa çıkmak ve polisle mücadele edenleri desteklemektir. Herhangi bir işyeri aktivistinin sınavı, artık insanları polise karşı öfke duyanlara destek vermeye ikna edip edemeyeceğidir. Sendika liderleri emeklilik eylemlerini sonlandırırken mücadelenin devam edeceğini söylediler. Şimdi harekete geçme zamanı, eğer sendikalar milyonları harekete geçirirse Macron'un işi biter. Ancak, emeklilik grevlerini nasıl geri çektilerse, şimdi de büyük bir sosyal kriz Fransa'yı kasıp kavururken pasif kalıyorlar." Cuma akşamı Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron'un hükümeti 45,000 polisi ve özel askeri ve polis birliklerini sokaklarda savaşmak üzere harekete geçirdi. Ayrıca bazıları 30 mermilik bomba atar, göz yaşartıcı gaz bombası ve dakikada 1.000 mermi atan FN MAG 58 makineli tüfekle donatılmış zırhlı araçlar da kullanıyorlar. Ülke çapında tüm toplu taşıma araçları akşam 9'da durmaktadır. Kuzey Fransa'daki Beauvais ve orta Fransa'daki Châtauroux şehirlerinde 18 yaşın altındaki refakatsiz gençler akşam 10 ile sabah 6 arasında dışarı çıkamayacak. Paris'in banliyölerinden Clamart'ta ise akşam 9'dan sabah 6'ya kadar genel sokağa çıkma yasağı uygulanmaktadır. Devlet, kolluk güçlerini daha şiddetli olmaya çağırıyor. İçişleri Bakanı Gérald Darmanin tüm polislerin "cesaretini, soğukkanlılığını ve profesyonelliğini" övdü. Onlara şu güvenceyi verdi: "Cumhurbaşkanı ve Başbakan ile birlikte hepimiz tamamen sizin yanınızdayız" Alliance Police Nationale "sendikası" buna çok sevindi. "Bugün polis savaşta çünkü biz savaştayız" şeklinde bir basın açıklaması yayınladı. Darmanin, polislerin Perşembe akşamı en az 917 kişiyi tutukladığını ve tutuklananların yaş ortalamasının 17 olduğunu söyledi. Ancak daha fazla isyan, protesto ve grev hükümeti yıkabilir. --- Polis Nahel'i nasıl infaz etti? Polisler 17 yaşındaki Nahel M'yi vurarak öldürdü ve ardından bu konuda yalan söyledi. Polis onu Salı günü Paris'in dış mahallelerinden Nanterre'de vurdu. Fransız-Cezayirli bir aileden gelen Nahel'in bir aracı durdurmaya çalışan polis memurlarının üzerine sürdüğü belirtildi. Ancak Twitter'da yayınlanan bir video, polisin trafikte durma noktasına gelen aracın yanında olduğunu gösterdi. Polislerden biri silahını sürücüye doğrultur ve araç uzaklaşırken Nahel'i kalbinden vurur. Videoda silahlı polisin "Kafana bir kurşun sıkacağım" dediği duyuluyor. İkinci bir polis memuru "Vur onu" diyor. Cinayet, polislerin sıradan insanları hor görmesiyle ilgiliydi ve ırkçılıkla daha da şiddetlenmişti. İşçi Partili Francois Hollande'ın cumhurbaşkanı olduğu 2017 yılında yapılan ve "meşru müdafaa" aracı olarak ateş etme kurallarını gevşeten yasa değişikliğinden bu yana polis tarafından işlenen cinayetler arttı. Yasadan bu yana "itaat etmeyi reddetme" nedeniyle meydana gelen ölümlerin sayısı (geçen yıl en az 13 olmak üzere) artış gösterdi.

Paralı askerlerin lideri Yevgeni Prigojin'in geçtiğimiz hafta sonu gerçekleştirdiği kısa ömürlü "Moskova yürüyüşünün" ardındaki ayrıntılar hala gizemini koruyor. Ancak bazı net sonuçlar var. Panik ve belirsizlikle geçen 24 saat, Rus egemen sınıfı ve ordusu içindeki bölünmelerin altını çizdi. Prigojin'in Wagner güçlerinin Rostov-on-Don'daki kilit askeri merkez de dahil olmak üzere geniş toprak parçalarını ele geçirme kolaylığı, Putin rejiminin kırılganlığını gösterdi. ABD ve müttefikleri huzursuzluktan faydalanmayı umuyordu ve bunu günler öncesinden biliyorlardı. New York Times'ın haberine göre, "Amerikalı istihbarat yetkilileri Çarşamba günü üst düzey askeri ve idari yetkililere, paralı asker Wagner Grup'un lideri Prigojin'in üst düzey Rus savunma yetkililerine karşı askeri eylem hazırlığında olduğu bilgisini verdi. ABD casusluk teşkilatları, günler öncesinden Prigojin'in bir şeyler planladığına dair işaretler almıştı." Rus devlet medyası, Prigojin'in isyanı durdurmasının ardından Putin'in büyük bir zafer kazandığını ilan ediyor. Putin hükümeti, özel askeri şirketleri Savunma Bakanlığı'nın kontrolü altına alacak yeni bir yasa açıkladı. Ancak bu girişim, Wagner'e karşı çok yumuşak bir tonda sergilendi. Rus Parlamentosu alt kanadı Duma'nın Savunma Komitesi Başkanı Andrei Kartapolov, Rostov-on-Don'daki Wagner savaşçılarının "kınanacak bir şey yapmadıklarına" inandığını söyledi. Onların "sadece komutanlarının emirlerini yerine getirdiklerini" ekledi. Kartapolov'a göre, "kimseyi rahatsız etmediler ya da hiçbir şeyi kırmadılar." Ve hiç kimse onlardan şikayetçi değil - "ne Rostov sakinleri, ne Güney Askeri Bölgesi'ndeki askerler, ne de kolluk kuvvetleri." Kartapolov, Wagner Grup'un kaderinin henüz belirlenmediğini, ancak yasaklanması gerektiğine inanmadığını da sözlerine ekledi. Baskıcı hükümetler genellikle yaygın bir isyana bu şekilde tepki vermezler. Bu, Wagner'e verilen destekten duyulan korkuyu ya da daha geniş çaplı isyanları provoke etmeme arzusunu yansıtıyor olabilir. Her halükarda Putin'in zayıf görünmesine neden oluyor. Putin, geçen hafta sonu "birliğimizi parçalayan eylemler, halkımıza ihanettir" diyerek tarihi kasıtlı olarak çarpıttı. Bu, ülkemizin ve halkımızın sırtından vurulmuş bir bıçaktır: Rusya'ya 1917'de Birinci Dünya Savaşı'nda savaşırken böyle bir darbe vurulmuştur ve zaferi çalınmıştır iddiasını dile getirdi. "Ordunun ve halkın arkasından çevrilen entrikalar, çekişmeler ve politikalar en büyük felakete, ordunun ve devletin yok olmasına, büyük toprakların kaybedilmesine, bir trajediye ve iç savaşa neden oldu" diyerek 1917 Rus Devrimi'nden bahsetmesi gerçek bir isyandan korktuğunu gösteriyor. Ekim Devrimi'nde askerlerin isyana katılması bir "sırtından bıçaklama" değildi. Milyonları ölüm tarlalarına savuran emperyalist savaşı sürdüren "liberal" bir rejime karşı işçilerin, askerlerin ve köylülerin muazzam bir hareketiydi. Şimdi de böyle bir harekete ihtiyaç var. Prigojin'in darbesi, dikkatleri Ukrayna'nın kanlı karşı atağından kaçırdı. NATO'nun parası ve silahlarıyla sonuna kadar desteklenen bu saldırı, korkunç kayıplar pahasına yalnızca çok sınırlı kazanımlar elde etti. Bir ABD medya raporu şu itirafta bulunuyor:  "Ukrayna'nın Rusya'ya karşı umutları açısından kritik önem taşıyan karşı saldırının üçüncü haftasında Ukrayna ordusu, Batı'nın sağladığı yeni sofistike silahları kullanırken bile planlarını zorlaştıran bir dizi can sıkıcı sorunla karşılaşıyor. "Rusya'nın savunma hattını koruyan ve güneydeki açık bozkırda ilerleyen Ukrayna birlikleri için bir ölüm alanı oluşturan geniş mayın tarlaları da cabası."  Bu durum, yöneticilerin ve generallerin insani bedeli ne olursa olsun taarruza geçtikleri Birinci Dünya Savaşı saldırılarını andırıyor. Ancak bugünkü silahlar çok daha korkutucu. Çözüm, elitlerin manevralarından ya da bir grup askeri haydudun yerine bir başkasını getirmekle gelmeyecektir. Bunun yerine, hem doğuda hem de batıda orduya, politikacılara ve savaşa yol açan sisteme karşı aşağıdan devrimci bir isyan başlatılmalıdır.

Vladimir Putin, 24 Şubat 2022'de başlattığı Ukrayna işgali sırasında en zor zamanlarını yaşıyor. Cephenin önüne sürülen Wagner'in paralı askerleri, Rusya içinde isyan başlattı. Kötü şöhretli paralı asker grubu Wagner'in kurucusu ve lideri Yevgeni Prigojin, Telegram'dan yolladığı mesajlarda birliklerinin Ukrayna ile sınır komşusu olan Rostov şehrini ele geçirdi. Eğer Genelkurmay Başkanı Gerasimov ve Milli Savunma Bakanı Şoygu buraya gelip kendisiyle görüşmezse Moskova'ya yürüyeceklerini duyurdu. Darbe yapmadıklarını söyleyen Prigojin, bir "adalet yürüyüşü" yaptıklarını savundu. Binlerce Rus askerin ölümünden ve Wagner kamplarının bombalanmasından sorumlu tuttuğu Rusya'nın askeri liderliğine karşı olduklarını belirtti. Rostov'da 1 milyondan fazla sivil yaşıyor. Wagner grubunun 10 bin profesyonel askerle Ukrayna işgaline katıldığı, 15 binden fazla mahkumu af vaadiyle hapisten çıkartıp cepheye gönderdiği biliniyor.  Prigojin ve paralı askerler yakın zamana dek Kremlin için kahramanlardı. Hatta Putin, hapisten çıkıp savaşa katılan bir Wagner üyesine kahramanlık madalyası bile vermişti. Suriye savaşı, Libya'daki askeri çatışmaların içinde kazandığı tecrübeyle Ukrayna savaşına dahil olan Wagner, Ukrayna'da savaşın başladığı 2014'ten bu yana Rus ayrılıkçılara destek amaçlı olarak Kremlin ile birlikte çalışıyor. 24 Şubat 2022'de işgalle alevlenen Ukrayna savaşı, Wagner lideri Prigojin'in daha güçlenmesine neden oldu. Bugün tehdit ettiği askeri liderleri, aylardır yanlış savaş taktikleri izlemekle suçluyordu. Ve bu Rus medyasında yer aldı, ülke içinde konuşulabilen bir durum haline geldi. Kendisini "Rusların sınırötesindeki çıkarlarını korumak" gibi milliyetçi bir amaçla varolan mini profesyonel ordu, Ukrayna işgalinde kilit rol oynuyor. Prigojin'in elindeki en büyük koz bu ve belli ki daha fazla para, daha fazla yetki/ayrıcalık, daha fazla silah istiyor. Mesajlarında savaşın aksamadan devam edeceğini söyledi. Fakat işgal bölgelerinde bir isyana kalkıştıkları takdirde Putin için varlık yokluk meselesi olan bu savaşı kaybedebilir. Durumun bilincinde olan Putin ilk açıklamalarında Rusya için bir dönüm noktasında olduklarını söyleyerek, isyancı Wagner liderliğini "vatana ihanetle" suçladı. Fakat paralı askerler ve mahkumlardan oluşan Wagner savaşçılarını da övdü. Rus ordusuna da isyanı bastırması talimatını verdi. Prigojin'in yaptığı çağrı, ülke içinde destek bulabilir mi? Bu belirsiz. Ukrayna'daki askeri başarısızlık ve güç çatışmaları, siyasi bir krize dönüşebilir mi? Zaman gösterecek.  Wagner isyanı, Putin'in Ukrayna işgalinde başaramadığı hedeflerinin geri dönüp kendisine çarpması gibi. Üstelik bu tek örnek de değil. Darfur savaşında özel rol almış paramiliter Hızlı Destek Kuvvetleri - başkent Hartum'da - Sudan ordusu ile çatışmalara girdi. İki askeri gücün lideri generallerin çatışması, yıkıcı sonuçlar yarattı. Ve şu an ateşkes sağlanmış olsa da sorun çözümsüz bir durumda. Paralı askerlerin Rus askeri liderliğine isyanını takip etmeye devam edeceğiz. Fakat ilk açık ders sınırötesi askeri harekatların, işgallerin ve savaşın bunu uygulayan devletler için ciddi iç sorunlar yaratacağıdır. Rusya'daki savaş karşıtı hareket, bu çatlaklardan sızarak büyüyebilir.