Lübnan: İsrail tankları BM üssüne zorla girdi

Kolombiya’da hükümetle Ulusal Kurtuluş Ordusu (ELN) arasında barış görüşmeleri yeniden başladı. Heyetler görüşmeler için Venezüella’nın başkenti Caracas’ta bir araya geldi. Caracas’taki ilk görüşmeler 20 gün sürecek.  Görüşmelerin başlamasının ardından yapılan ortak açıklamada  "tarafların tam bir siyasi ve ahlaki iradeyle diyalog sürecini başlatmakta anlaştıkları" söylendi.  Taraflar görüşmelerin hedefinin “barışı tesis etmekle somut, acil ve gerekli değişiklikler yapmak olduğunun altını çizdiler. Öte yandan, Kolombiya Savunma Bakanı Ivan Velasquez görüşmelerin ELN’ye yönelik askeri operasyonların sona ermesi anlamına gelmediğini açıkladı. Görüşmeler, Venezüella’dan sonra garantör ülkeler Küba ve Norveç’te devam edecek. Hükümetle ELN arasındaki görüşmeler barış umudunu yeniden ortaya çıkarırken, bir önceki barış görüşmelerinin 2019 yılında başkent Bogota'da bir polis akademisine bombalı araçla düzenlenen ve 22 kişinin öldüğü saldırının ardından sonlandığı herkesin hafızasında tazeliğini koruyor. Bu türden çözüm süreçlerinin nihayete ermesinin önünde sayısız engel bulunuyor. Özellikle devletler bir dizi mekanizmayı devreye sokarak çözüm süreçlerinin tıkanmasına neden oluyor. Yine de Kolobiya’da 2016 yılında Devrimci Silahlı Güçler’le (FATC) barış anlaşmasının imzalanmış olması ve şimdi yeniden barış umudunun doğmuş olması, barıştan başka çözüm olmadığını gösteren gelişmeler olarak görülmelidir. Kolombiya’da iç savaş 60 yıldır sürüyor ve yaklaşık 450 bin kişinin öldüğü tahmin ediliyor. Kendisi de eski bir gerilla olan ve Mayıs ayında cumhurbaşkanı seçilen Gustavo Petro seçim kampanyasında iç savaşı sona erdireceğini ilan etmişti.

Mahsa Amini adlı genç kadının ahlak polisinin işkencesiyle öldürülmesinin ardından İran'da gelişen protestolar, mollalar rejiminin tüm saldırılarına, tutuklamalara ve idam cezalarına rağmen dinmek bilmiyor. İran ayaklanmasında yaşanan son gelişmeleri derledik.  Mahabad’da halka saldırı İran’ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Kürt kenti Mahabad’da İran kolluk kuvvetleri halka ateş açtı. En az 4 kişinin öldüğü açıklandı. İran’ın Batı Azerbaycan eyaletine bağlı Kürt kenti Mahabad’da düzenlenen Mahsa Amini protestoları sırasında İran kolluk kuvvetleri halka ateş açtı. En az 4 kişinin öldüğü açıklandı. Sosyal medyaya yansıyan görüntülere göre, polis halka karşı patlayıcı da kullandı. Kentte rejim aleyhine sloganlar atan göstericiler, bazı caddeleri tuğla ve taşlarla kapattı. Emniyet güçlerinin göstericilere ateş açtığı kentte, yer yer patlama sesleri duyuldu. Erbil merkezli Rudaw haber ajansının haberine göre polis, Mahabad’a zırhlı araçlar ve ağır silahlarla girdi, elektriklerin kesildiği kent tamamen karanlığa büründü. Mahabad’ın civarında yer alan bölgelerde de genç eylemcilerin, kent merkezine giden araçların önünü kesmeye çalıştıkları bildirildi. Öte yandan Hengaw İnsan Hakları Örgütü, ağır silahların kullanılması sonucu Mahabad’da 4 Kürt vatandaşın öldürüldüğünü duyurdu. Öldürülenlerin isimlerinin Muhammed Ahmedi Gagış, Mehran Rehmani, Kemal Ahmedpur ve Azad Hesenpur oldukları açıklandı. Habere göre İran’daki Kürt kentleri Bokan, Sakız, Merivan, Divandere, Pave, Kirmaşan, Bane, Nexede, Piranşar ve Hoy kentlerinde de eylemler devam etti. İlam eyaletinin Murmuri kentinde geniş çaplı protesto düzenlendi. Devrim Muhafızları Ordusu ve hükümete ait bazı binalar yakıldı. Protestolar her yerde devam ediyor İran’ın birçok kentinde de protestolar devam etti. Ülkenin farklı bölgelerinde yer alan Mazenderan, Şehid Beheşti, Urumiye, Tebriz Tıp Bilimleri, Zehra, Bilim ve Teknoloji, Noşirevani, Terbiyet Müderris, Kirmanşah Razi, Allame Tebatebayi, Emir Kebir, Senendec Tıp Bilimleri, Azad, Kürdistan, Tahran Sanat, Hamid Kaderzade üniversitelerinde öğrenciler cumartesi günü protestolar düzenledi. Tahran Bilim ve Teknoloji Üniversitesi öğrencileri, tutuklu öğrenciler ve protestolarda öldürülenlerin anısına kampüs içindeki havuzu kırmıza boyayıp kağıttan gemiler yüzdürdü. Görüntülerde, Hoca Nasruddin Tusi Üniversitesi’nde gösteri düzenleyen öğrenciler ile Besic milis gücü üyesi olduğu ileri sürülen kişiler arasında çatışma çıktığı görüldü. Öğrencilerce yapılan açıklamada, çok sayıda öğrencinin yaralandığı bilgisi aktarıldı. Kürdistan Üniversitesi’nde çekildiği ileri sürülen görüntülerde, güvenlik güçlerinin silahlı müdahalede bulunduğu, öğrencilerin dağa doğru koştuğu, bir kısmının yere düştüğü, bazı öğrencilerin yaralandığı görüldü. Üniversitelerde düzenlenen gösterilerde çok sayıda kişinin gözaltına alındığı haberleri de gelen bilgiler arasında yer aldı. Tahran’da 13 Eylül’de “ahlak polisi” olarak bilinen İrşad devriyeleri tarafından “başörtüsü kurallarına uymadığı gerekçesiyle” gözaltına alındıktan sonra fenalaşarak hastaneye kaldırılan 22 yaşındaki Mahsa Jîna Amini’nin, 16 Eylül’de yaşamını yitirmesi ülke yönetimine karşı protestolara yol açmıştı. Humeyni’nin evi yakıldı İran'da rejim karşıtı eylemler ülke genelinde devam ederken rejimin kurucusu ve ilk dini lideri Ayetullah Humeyni’nin eski evinin ateşe verildiği görüntüler sosyal medyada yayıldı. İnsan hakları örgütlerinin verdiği bilgilere göre İran’da devam eden protesto gösterilerinde perşembe günü, bir gün içinde en az 18 kişi hayatını kaybetti Oslo merkezli insan hakları örgütü Hengaw’a göre Batı Azerbaycan vilayetindeki Bukan ve Kürdistan vilayetinin başkenti Senendec’de polis protestoculara gerçek mermiyle ateş açtı. Bukan’da bir ve Senendec’de iki kişi hayatını kaybetti. Senendec’de bir güvenlik görevlisinin de hayatını kaybettiği belirtiliyor. Bu arada İran devlet medyasına göre ülkenin orta kesimindeki İsfahan’da üç Besic milisi kimliği belirsiz kişilerce öldürüldü. Ülkenin güneybatısındaki İze’de de kimliği belirsiz kişiler insan kalabalığına tüfekle ateş açtı. İran rejimin kurucusu ve ilk dini lideri Ayetullah Humeyni’nin eski evinin ateşe verildiği belirtiliyor. görüntüler sosyal medyada yayıldı. İki çocuk öldürüldü Bu arada 9 yaşındaki Kian Pirfalak ile 14 yaşındaki Sepehr Maghsudi’nin ailesi de, çocuklarının eylemlerde, güvenlik güçleri tarafından vurularak öldürüldüğünü açıkladı. Kian Pirfalak’ın ailesine yakın bir kişi, Kian’ın bir grup güvenlik gücü üzerlerine ateş açtığı sırada, babası Maysham ile birlikte arabada olduğunu söyledi. Kian’ın gerçek mermiyle göğsünden vurulduğu ve olay yerinde öldüğü, üç mermi isabet eden Maysham’in ise hastanede tedavi gördüğü belirtildi. 14 yaşındaki Sepehr Mahghsoodi’nin ailesine yakın bir kaynak da BBC Farsça’ya 14 yaşındaki çocuğun protesto sırasında gerçek mermiyle başından vurulduğunu söyledi. Aynı kaynak, Maghsoodi’nin naaşının, morga götürülmesinden iki saat sonra güvenlik güçleri tarafından çalındığını iddia etti. İran’da salı gününden bu yana, yeni bir gösteri ve grev dalgası ilan edildi. Bu gösterilerde, Kasım 2019’da artan yakıt fiyatlarına karşı düzenlenen eylemlerde ölenler de anılıyor. Grev ve gösterilerin devam etmesi bekleniyor.

Ukrayna ordusunun geçtiğimiz günlerde Herson kentini geri almasıyla birlikte işgalde yeni bir dönüm noktasına daha gelindi. Herson; Donetsk, Luhansk ve Zaporijya bölgeleriyle birlikte Rusya’nın ilhak ettiği yerlerden biriydi. Hatta bu dört bölgede halkın Rusya’ya destek verdiği söyleniyordu ama Rusya ordusunun geri çekilmek zorunda kaldığı Herson’un aylar süren işgalden sonra nihayet rahat bir nefes aldığı görülüyor. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Rusya birliklerinin kentten geri çekilmesinden birkaç gün sonra Herson’u ziyaret etti ve ülkesinin barış istediğini ima etti. Zelenski’nin aktardıklarına göre, Rusya birlikleri geri çekilmeden önce kentin altyapısını çalışmaz duruma getirdi, iletişim hatları devre dışı kaldı. Su ve elektriğin de verilemediği söyleniyor. Geride bırakılan mayınlar içinse temizleme çalışmaları başlatıldı. Şimdi gündemde Ukrayna ve Rusya arasında yürütülecek barış müzakereleri var.  ABD dışişleri temsilcisi Josep Borrell, bu kararı Ukrayna’nın vereceğini, kendilerinin “görevlerinin” ise verilen karara desteklemek olduğunu iletti. ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ise geçtiğimiz günlerde yaptığı bir açıklamada, nükleer tehdidi ortadan kaldırmak adına Rusya ile görüştüklerini iletmişti. Putin’in en önemli müttefikleri bile onu “ordunun imajını sarsmış olması” gibi sert eleştirilerle ve başarısızlıkla suçluyor.  Önce Tahıl Koridoru Anlaşması’ndan çekildiğini duyuran ama hemen sonra Ukrayna’nın Karadeniz’deki limanlarından tahıl sevkiyatını yeniden başlatacağını açıklayan Putin ayrıca gıda fiyatlarının yeniden dalgalanmasına da sebep oldu.  Putin’in güç kaybettiğine dair söylentiler yayılırken çeşitli muhalif sesler ve siyasi gözlemciler tarafından, Ukrayna konusunda bir çıkmaza girdiği, iki tarafı da memnun edecek bir anlaşma sunmakta zorlandığı da aktarılıyor.

İran’da geçtiğimiz hafta üniversitelerde ve kuzeybatıdaki Kürt bölgelerinde yeni protestolar başladı. Tahran’daki protestolarda Marivanlı öğrenci Nasrin Ghadri’nin de polis tarafından öldürülmesi ve ölümünün yeni protestolara yol açabileceği korkusuyla cenaze töreni yapılmadan toprağa verilmeye çalışılması üzerine daha da büyüyen halk isyanı üniversitelere de yayılınca artık durdurulamaz hale geldi. Öğrenciler üniversitelerdeki cinsiyet ayrımı engellerini kaldırıyor, sokaklarda rejim yanlısı mollaları kovalıyor, dersleri boykot ediyorlar. Devrim Muhafızları Komutanının devlet televizyonunda protestoculara seslenip korku salmaya çalışması bile işe yaramadı: Kadınlar başörtülerini çıkarıyor, halk kamusal alandaki duvarları grafiti ve sloganlarla dolduruyor, rejime ait reklam panoları ele geçiriliyor, “Diktatöre ölüm!” sloganları atılıyor.  İranlı kadın sporcular farklı ülkelerdeki madalya törenlerine başörtüsüz çıktı, kadın oyuncular yabancı medya yayınlarına başörtüsüz fotoğraflarıyla demeçler verdi, sutopu takımı oyuncuları Tayland’da düzenlenen şampiyonada ilk maçlarına başlarken çalınan milli marşa eşlik etmedi. Rejimin baskıları işe yaramıyor Eylemler yaklaşık iki aydır devam ediyor. Şu ana dek 14 binden fazla kişi tutuklandı ve tutuklu eylemciler için ölüm cezası isteniyor. Ancak rejimin baskıları dozunu artırsa da artık toplumun tüm kesimleri harekete geçti, sokağa indi.  Parlamentoda okunan yazılı bir açıklamada toplam 290 milletvekilinden 227’si eylemcileri “muharip” diye tanımlıyor ve idam cezasına çarptırılmaları gerektiğini vurguluyordu. İran İnsan Hakları Gözlem Kurumu “muharibin” artık tüm muhalifler ve rejimin güvenliğini tehdit ettiği düşünülen herkes için kullanılmaya başlandığını bildirdi. Diğer taraftan her yeni baskıda, her yeni açıklamada yeni dalgalarla büyüyen isyan, ülkede bir referandum ihtiyacı olduğunu belirten bazı siyasetçilerin rejime karşı çıkmaya başlamasına da sebep oldu.  Rejim liderliği, protestocuları ölüm cezalarıyla bastırma yoluna giderken, karşısında yeni bir muhalefet daha bulmuş oldu. Muhalif siyasetçiler protestocularla ve bilhassa da öğrenciler ile diyalog başlatmak için üniversitelere gitti, cezaevlerinde tutulan yüzlerce öğrenci ve öğretim görevlisinin serbest bırakılması talebiyle karşı karşıya kaldılar. Öğrencilerin acil referandum talebine bazı din adamları da destek verdi, rejimin uluslararası gözlemcilerin de katılımıyla hemen bir referandum düzenlemesi istendi. Bu baskıcı rejimin çıkmaza girdiğini ilan eden referandum yanlıları “Halkın isteklerini görmezden gelmeyin” diyor, 43 yıl önce onaylanmış bu yasaların değiştirilmesini istiyor.  “İranlı kadınlar, çok yaşayın!” İsyanı baskı altına almak için her yolu deneyen, protestocuların üzerine rastgele ateş açan, cezaevlerinde işkenceye başvuran rejimin kendisi büyük bir baskı altında. Geçtiğimiz hafta binlerce kişi güvenlik güçlerinin 30 Eylül’de gerçekleştirdiği inanılmaz şiddete büyük bir öfkeyle yanıt verdiklerini göstermek için, ülkenin güneydoğusunda, Zahedan’da gerçekleşen ve en az 66 kişinin öldürülmesiyle sonuçlanan polis şiddetini protesto etti. İşçiler de protestolara tarihe geçecek şekilde destek veriyor: İsfahan’da şimdi de demir döküm işçileri greve başladı. Geçtiğimiz haftalarda inşaat malzemeleri üreten işçiler ve alüminyum işçileri greve gitmiş, açıklamalarında bu mücadeleyi büyütmek gerektiğini söylerken “Örgütlü bir işçi sınıfı, değişime damgasını vurabilir” demişlerdi. Bu son kitlesel grev de ülkenin her yerine yayılmış protestolarda köklü bir değişim talebi olduğunu gösteriyor. FİFA Dünya Kupası’na katılmak için İngiltere’de bulunan İran milli takımı ise rejimin kendilerini, ülkedeki isyanı unutturmak için kullanmasına izin vermeyerek, yıldız forvetleri Sardar Azmoun aracılığıyla Instagram’da bir mesaj paylaştılar; “Halkımızı öldürüyorsunuz, hepinize yazıklar olsun. İranlı kadınlar, çok yaşayın!”

İngiltere'de grev hareketi büyüyor. Demiryolu işçileri ve hemşirelerin ardından 150 üniversitede çalışan 70 bin eğitim işçisi üç gün iş bırakacak. İngiltere’deki Üniversite ve Kolej Sendikası (UCU), üniversitelerde öğretim üyeleri ve diğer çalışanların maaş, emeklilik ve çalışma koşullarında uzlaşılamaması nedeniyle greve çıkacağını duyurdu. 23 Kasım'da tüm üniversitelerde kitlesel eylemler yapılacak. Ardından grev,  24, 25 ve 30 Kasım’da gerçekleşecek. Bazı öğrenci örgütleri de grevi destekliyor. Sendika üyeleri, enflasyonun yüzde 10’un üzerinde olduğu bir dönemde yüzde 3’lük zam teklifini reddediyor. Ayrıca emeklilik konusunda 10 yıldır süren anlaşmazlık ve emeklilik fonlarının nasıl kullanıldığı diğer bir anlaşmazlık konusu. Üniversite çalışanları insanca yaşayacak ücret talep ediyor. 

Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Konferansı COP27’nin ikinci günü de geride bırakılırken Tuvalu müzakerelerin yanlış bir hatta ilerlediğini vurgulayan umut verici bir çıkış yaparak fosil yakıtların terk edilmesi gerektiğini hatırlattı.