Dune ve "kahraman kurtarıcı"

2020’de Uluslararası Film dalında Oscar adaylığı alan ilk Tunus filmi vücudunu gerçek bir sanat eseri haline getirilen Sam Ali’nin hikayesini anlatıyor. Filmin yönetmeni Kaouther Ben Hania, fimi “gerçek dünya meselelerimizi geniş kapsamda ele alan, eşitsiz bir sistemde kişisel özgürlük hakkında bir alegori” olarak tanımlıyor. Bir yanlış anlaşılma sonucu Suriye’den kaçmak zorunda kalan Sam Ali, sevgilisine kavuşabilmek için vize alıp Avrupa’ya gitmek zorundadır. Başlangıçta imkânsız görünen bu hayal, tartışmalı eserleriyle bilinen Belçikalı bir çağdaş sanatçının Sam’i bir sanat eserine dönüştürmesiyle gerçek olur. Sanatçı, Sam’in sırtına Schengen vizesi dövmesi yapıyor ve bu şekilde bir sanat eseri haline gelen Sam, müzelerde sergilenmek üzere Avrupa’ya seyahat hakkını elde ediyor. Suriye’den Tunus’a giderken bir araba koltuğunun içinde nefessiz kalarak seyahat eden Sam, edindiği “sanat eseri” statüsü sayesinde artık birinci sınıf uçak yolculuklarıyla Avrupa’yı gezebilmektedir. Fakat Sam’in hayatındaki bu köklü değişim, onun bir mülteci olarak hak ettiği değeri gördüğü anlamına gelmemektedir. Çünkü Sam’in gördüğü tüm bu ilgi, aslında bir insan olarak değil bir proje olarak elde ettiği itibarın bir sonucudur. Gerçekten de sergilendiği müzelerde Sam’in diğer sanat eserlerinden hiçbir farkı kalmıyor. Hatta yer aldığı müzede kendisinden çok daha pahalı eserler olduğu düşünülürse kendisi onların yanında değersiz bile kalıyor. Kıpırdamadan saatlerce beklemesi, sırtında bir sivilce çıktığında “restore edilmesi” gerekiyor.  Sınırlar ve esaret Film, günümüz dünyasında mültecilere kapalı sınırların anlamsızlığını ironik bir şekilde ele alıyor. Metaların serbestçe dolaşabildiği bir çağda, insanlar, canları pahasına sınırlara hapsediliyor ve insanların elde edemediği bu hakkı metalar elde ediyor. Sanatçı Jeffrey’nin Sam’i bir eser haline getirerek parmak basmak istediği nokta da bu. Projesi, Sam’in esaretini çok açık bir şekilde gözler önüne sererken Jeffrey alaycı olanın kendisi değil; dünya olduğunu söylüyor. Kendisi, sıklıkla modern hayatı hicvetse de modern hayatı gerçekten eleştiriyor mu yoksa onu taklit ederek onun yarattığı eşitsizliklerin bir benzerini sanata mı yansıtıyor, anlamak güç. Bu “çalışma”, bir yandan Sam’in esaretini gözler önüne sererken diğer yandan onu daha da esir kılıyor. Sonuç olarak Sam, mültecilere kapalı sınırların ve ezilenleri bir özne değil; bir nesne olarak ele alan elitist sanat tarafından esir alınıyor. Her ne kadar film, bir aşk hikayesi etrafında dönse de sınırların mülteciler için ifade ettiği anlam bundan çok daha fazlası. Sınırlar, sadece sevenleri ayıran ve hikayedeki mutlu bir sonla aşılabilecek bir engelden ibaret değil. Sınırlar, mülteciler için temel insan haklarından mahrum kalmak ve ölüme terk edilmek anlamlarına geliyor.  Sanat ve etik Film, her ne kadar ilk bakışta inandırıcılıktan uzak bir kurguya dayanıyor gibi görünse de bir sanat eseri haline getirilmiş gerçek bir insandan Tim’den esinleniyor. Şaşırtıcı ve beklenmedik eserleriyle bilinen Belçikalı neo-kavramsal sanatçı Wim Delvoye, tıpkı filmdeki gibi Tim’in sırtına yaptığı dövmeyle onu bir sanat eseri haline getiriyor. Tim, filmdeki gibi başka bir şansı olmayan bir göçmen değil; Zürihli bir dövme salonu sahibiydi. Tim 2008’de 150 bin euroya “satıldı”. Satın alan Rik Reinking adlı Alman koleksiyoncu, yılda birkaç hafta Tim’i “sergileme” ve öldükten sonra sırt derisini yüzerek çerçeveletme hakkını elde etti. Tim Steiner, derisinin artık Reinking’e ait olduğunu, kendisinin sırtında taşıdığı eser için geçici bir çerçeve olduğunu söylüyor.  Delvoye’nin muhtaç durumda olmayan birini tuval olarak kullanması, eserlerinin etik sınırları aştığı ve hisseden varlıkları obje haline getirdiği gerçeğini değiştirmiyor. Delvoye, Tim’den önce canlı ve ölü domuzları dövmeli “eserler” haline getirdi. Filmde gördüğümüz domuzlar, Delvoye’nin işkenceyle “sanat eseri” haline getirdiği domuzlar. Bununla birlikte Delvoye’nin hayvan derilerine saman doldurarak onlara kimi formlar verdiği çalışmaları da mevcut. Delvoye’nin bu çalışmaları, hayvanların maruz kaldığı şiddet ve çağdaş sanatın etik sınırlarına dair bir tartışma başlattı ve hayvan hakları savunucuları bu yöntemleri protesto etti. Filmdeki çağdaş sanatçı Jeffrey gibi filmin kendisinin de Sam’in esareti karşısında aldığı tavır muğlak. Bir yandan bir insanın bir obje haline getirilmesinin yarattığı sıkıntılar gösterilirken diğer yandan Sam’in esaretini doğuran iki etmenden biri (diğeri sınırlar) olan Jeffrey net bir eleştiriye tabi tutulmuyor. Mutlu son, hem sınırlara hem Jeffrey’ye dokunmadan sağlanıyor. Filmin sonunda Jeffrey’nin Sam’den yana olması akıl karışıklığı yaratsa da filme ilham veren çağdaş sanatçı Wim Delvoye’nin de bizzat filmde yer alması, bunu açıklıyor.  Delvoye, bizzat sanatçıyı oynamayı da düşünmüş, fakat bunun gerçek hayattaki itibarını zedeleyeceğinden korktuğu için bundan vazgeçmiş. Oysa böyle bir hikâyeyi konu alan bir filmin, etik sınırları aşarak insanları ve hayvanları obje haline getiren sanatçıların itibarının zedelemesi ve mültecilerin temel haklarını ellerinden alan sınırların eleştirmesinden daha doğal bir şey olamazdı. Filmin ezilenleri bir obje olarak ele alan çağdaş sanata karşı keskin ve net bir eleştiri getirmemesi, tıpkı Jeffrey gibi modern hayatın sorunlarını yalnız ironiye başvurarak ortaya koyması, filmden beklenen mesajı zayıflatıyor. Yine de film, Tim’in başına gelenleri Suriyeli bir mültecinin hikayesiyle birleştirerek esareti iki yönüyle birden etkileyici bir şekilde işliyor ve mültecilere biçilen rolü ve sınırların yarattığı ironileri etkileyici bir şekilde gözler önüne seriyor.

Meksikalı sanatçı Frida Kahlo, otoportreleri, acısı ve tutkusu, cesur ve canlı renkleriyle hatırlanır. Meksika'da Meksika ve yerli kültürüne gösterdiği ilgiden dolayı, feministler tarafından da kadın deneyimini ve biçimini tasvir ettiği için kutlanır. Ancak “Açık Yarayı Anma: Frida Kahlo ve devrim sonrası Meksika kimliği” adlı değerlendirme yazısında Corrine Anderson, Kahlo’nun biyografilerinde onun kamusal bir aktör ve aktivist kimliğini hesaba katmıyorlar, diyor.  1910’daki Meksika, devrimden sonra 1920’de Alvaro Obregon’un seçilmesiyle, otuz yıldır Porfiro Diaz’ın diktatörlüğünde hüküm süren pozitivist felsefeden çıkmaya başladı. Diktatörlük döneminde pozitivist entelektüeller, profesyoneller ve rejimin bürokratları toplumu, evrensel evrimin yasalarına tabi bir organizma olarak görüyorlardı. Diaz yönetimi Meksika yerli kültürünü küçümsemiş ve Avrupa ile ABD’yi ekonomik ve kültürel bir model olarak almıştı. Frida Kahlo’nun oto portreleri, aşk yaraları ve ruhunu bulma çabalarından çok daha fazlasını yaparak dönemin Meksika’sında kültürel ve politik tansiyonu da inceler. Zapotek ve Meksika halk imgelerini kullandığı resimlerinde yerli halkın geleneklerine saygı duyan devrim sonrası Meksika’nın milliyetçi ideolojisini yansıtır. Ama aynı zamanda yerli olanı romantikleştiren milliyetçilik fikrinin de altını oyar, karmaşıklaştırır ve buna direnir. Devrim sonrası yerlilik Meksika’nın şiddet tarihinin yaralarını dağlamaya çalışırken Kahlo kendi temsilinde sadece yaraları ortaya çıkarmakla kalmaz, onların kanamasına da izin verir. André Breton, Frida’ya onun bir sürrealist olduğunu söylediğinde Kahlo, "Gerçekten resimlerimin sürrealist olup olmadığını bilmiyorum ama onların kendimin en açık ifadesi olduğunu biliyorum" diye yazmıştı.  1940 yılında Mexicano Galeria de Arte'deki Uluslararası Sürrealizm Sergisi’ne katıldı. Orada en önemli iki eserini sergiledi: İki Frida ve Yaralı Masa (1940). Bu iki resimde hem milliyetçiliğin romantikleştirilmesine hem de modernizmin ‘pozitivistliği’ne karşı, Kahlo’nun kendi hayatından ve bedeninden yola çıkarak, modernizmin öznenin bilincinden kaçan, onun temel öz-bilinç düzeyi olan bilinçdışı gerçekliğini keşfettiği söylenebilir.  Frida 6 Temmuz 1907'de Mexico City, Coyocoan'da doğdu. Altı yaşındayken çocuk felcine yakalandı, hastalığından dolayı sağ bacağı sol bacağından çok daha ince kaldı. 1922 yılında Mexico City'deki ünlü Ulusal Hazırlık Okulu'na katıldı. Meksikalı duvar ressamı Diego Rivera ile ilk kez bu okulda tanıştı. Bu arada benzer siyasi ve entelektüel görüşleri paylaşan bir öğrenci çetesine de katıldı. Çetenin lideri Alejandro Gomez Arias'a âşık olan Kahlo, Gomez Arias ile bir otobüste seyahat ederken bulundukları otobüsün tramvayla çarpışması sonucu ağır yaralandı. Omurgası ve pelvisi kırıldı ve bu kaza hem fiziksel hem de psikolojik olarak çok acı çekmesine neden oldu.  İlk oto portresini yatakta geçirdiği sıralarda yapmıştı. Daha sonra Diego Rivera ile evlendi. Kahlo ve Rivera birkaç kez ayrıldılar ama her seferinde tekrar birlikte oldular.  1937'de Meksika’da bulunan Leon Troçki ve karısı Natalya'ya yardım ettiler. Kahlo’nun Leon Troçki ile kısa bir ilişkisi oldu.  Ve 13 Temmuz 1954’te hayata veda etti.

“Açık havada bir balkondaysanız, bir an için çiçek kokularının, gevezeliklerin ve müziğin başınızı döndürdüğü o odayı unutuyorsunuz. Bir yaz gecesi, o kadar yumuşak ve hareketsizdir ki âşık olmuş gibisinizdir."   P. Modiano 1969. 

“Boşanmak İçin Ölmek” Birleşik Krallık, Norveç, Almanya, Türkiye ortak yapımı bir belgesel film. Orijinal adıyla “Dying to Divorce”.  Filmde, Türkiye’deki toplumsal cinsiyetin neden olduğu şiddet ve iktidarın kadına karşı tutumu ele alınıyor.  Üç kadın: İpek, Arzu, Kübra. İngiliz yönetmen Chloe Fairweather filmle, eşleri tarafından darp edilen ve kalıcı bir şekilde zarar gören iki kadının dramatik hikâyesini ayrıca hem kadınlar hem de kendi hakları için mücadele eden Avukat İpek Bozkurt’un yaşadıklarını beyaz perdeye aktarıyor. Filmin başlarında, Erdoğan’ın erkeklerin ve kadınların yaradılıştan eşit sayılamayacağı, anneliğin ise çok değerli olduğu görüşüne yer verilmiş. Erdoğan ile kadın istismarı arasındaki bağ bir failin, çocuklarının annesine asla zarar vermeyeceğini iddia etmesiyle kuruluyor: Fail,  “Bunu nasıl yapabilirim, annelerin ayaklarını öpmeliyiz." sözleriyle filmde görülüyor. Türkiye’de her üç kadından biri eşinden şiddet görüyor. Bu, ekonomik olarak gelişmiş ülkeler arasındaki en yüksek oran. “Kadın Cinayetlerini Durduracağız” platformunun önde gelen aktivistlerinden Avukat İpek Bozkurt,  “Boşanmak İçin Ölmek', filminde bir grup aktivistle beraber erkek şiddetinden sağ kurtulan iki kadının haklarını savunması ve adaletin sağlanması için yaptığı çalışmalar filmin odak noktası. Çok farklı sosyo-ekonomik şartlardan gelen iki kadının hikâyesi ise şöyle: Arzu, 14 yaşında kendisinden 10 yaş büyük bir çiftçiyle evlendirilir. Kocasına boşanmak istediğini söylediğinde kocası yedi tüfek mermisiyle iki bacağını ve kolunu kullanamaz hale getirir. Arzu çocuklarının velayetini alabilmek için  hayatını yeniden kurmaya çalışır. Kübra ise başarılı bir TV sunucusudur. Doğum yaptıktan iki gün sonra kocası tarafından saldırıya uğrar ve bu nedenle beyin kanaması geçirir. Beyin kanması konuşma ve yürüme yeteneğini kaybetmesine sebep olur. Kocası, ona saldırdığını reddeder ve kızını alıkoyar. Kübra, mahkemede aleyhinde tanıklık yapabilmek için yoğun bir konuşma terapisi almaya çalışır. Kocası hüküm giymediği takdirde Kübra kızını bir daha göremeyebilir. Onların hakkını arayan Avukat İpek'in mücadelesi de yalnızca erkek faillere düzenli olarak hafif cezalar veren bir hukuk sistemine karşı değil, aynı zamanda, muhalif sesleri baskı altına almak isteyen iktidara karşıdır. İpek'in hayatı, 15 Temmuz darbe girişimi sonrası altüst olur. Avukatlar; muhalefeti ezmek isteyen, giderek daha baskıcı olan bir hükümet tarafından tehdit edilmeye başlar. İpek bu ağır şartlar altında Kübra ve Arzu için savaşmaya devam ederken demokrasi için de savaşmak zorundadır. Beş yıllık bir süreçte çekilen filmde işlenen kadın konusu siyasi otoritenin kadınlarla ilgili tutumuyla doğrudan ilişkili. Kadın cinayetlerinin bilançosu herkesin malumu; neredeyse her gün bir kadın cinayeti işleniyor, yüzlerce kadın eşi ya da partneri tarafından darp ediliyor. Siyasi iktidar önlem almak yerine seyirci kalıyor hatta İstanbul Sözleşmesi’ni feshederek kadınları daha da güvencesiz bir hale getiriyor. 2016 darbesi sonrası yetkilerini güçlendirmek isteyen iktidar bir dizi kanun hükmünde kararnameyle siyasi protestoları yasakladı,  İpek Bozkurt ve onun gibi mücadele eden birçok kadın terörist olarak damgalandı, büyük bir “Dünya Kadınlar Günü” yürüyüşü engellendi, bahanelerle de engellenmeye devam ediyor. Böyle bir ortamda dahi davalar ve kadınların adalet mücadelesi sürüyor, ne darp gören kadınlar ne de İpek davalarından vazgeçmiyor.  Mart 2021’de gösterime giren film, bu bugünlerde Selanik Film festivalinde. Filmde Türkiye’deki kadınların hayatına odaklanılsa da dünyanın diğer gelişmiş ülkelerinde de kadınların şiddet gördüğü biliniyor. Pandemi şartlarında şiddet gören kadınların sayısı daha da arttı ama yeterince bunun haberi yapılmıyor. Siyasi iktidarların, kadınların haklarını güvence altına almadığı Türkiye gibi ülkelerde toplum yapısına kodlanmış erkek egemen hayat tarzıyla kaba kuvvet meşrulaşmış oluyor. Mutsuz olan ya da şiddet gören kadınlar ayrılmak istediğinde erkekler şiddeti kendilerine hak görüyor. Kadınlar çözüm aradığında ya da kaçmak zorunda kaldığında bu, felaketle sonuçlanıyor. Belgeseldeki hikâyeler Türkiye'de hangi sınıftan olursa olsun bağımsız bir kadın olma mücadelesinin önemini vurguluyor ve kadın mücadelesini güçlendiriyor.  “Boşanmak İçin Ölmek” belgeseli kadınların mücadelesine ayna tutarken şiddet gören Türkiye’deki ve dünyadaki tüm kadınlara da ışık olacak nitelikte.  Figen Dayıcık Fırat

Rus yönetmen Andrey Konchalovskiy’nin geçen sene gösterime giren Dear Comrades (Sevgili Yoldaşlar) isimli filmi, 1962’de SSCB’deki bir küçük şehirde, lokomotif fabrikası işçilerinin greviyle başlıyor. Ana karakter Lyuda (Yuliya Vysotskaya), büyük bir elektrikli lokomotif endüstrisine sahip olan Novocherkassk’ta yaşayan kırklı yaşlarında bir memurdur. Şehri yöneten Komünist Parti komitesinin üyesi ve katı bir Stalinist olan Lyuda, Stalin döneminin baskı politikalarını açıkça savunur. Babası, 1917 Ekim Devrimi’nin ardından patlak veren iç savaşta Sovyet iktidarına karşı savaşmış Kazak milliyetçisi eski bir askerdir. Kızı ise lokomotif fabrikasında çalışan genç bir işçidir. Lyuda’nın evli bir KGB müfettişi olan Loginov (Vladislav Komarov) ile ilişkisi vardır. Düşük ücret zamlarının ardından gıda fiyatlarının aşırı zamlanması işçileri öfkelendirdiğinde, şehirde kefir ve süt kıtlığı baş gösterince işçiler, Lenin resimleri ve kızıl bayraklarla greve çıkar.  “Sevgili Yoldaşlar”, Stalin’in ardından Kruşçev’in yönettiği SSCB’nin politik atmosferini ele alıyor.  Kruşçev, Sovyetler Birliği Komünist Partisi’nin (SBKP) 1956 yılında toplanan 20. Kongresi’ndeki kapalı oturumda Stalin’in acımasız politikalarını kısmen eleştirmiş ve o günlerin geride kaldığını söylemişti. Film, İkinci Dünya Savaşı’nın ardından hem insani kayıplar hem de ekonomik yıkımla boğuşan SSCB’de ekonomik rekabeti canlandırmak, verimliliği artırmak ve rejimle halk arasında zayıflayan bağları güçlendirmek için Kruşçev’in yaptığı açılımdan 6 yıl sonraki durumu anlatıyor. Artık ‘baskı ve acımasızlık yok’ diyen Moskova’da işler değişmemiştir. Askeri birliklere grevci işçilere saldırı emri verilir ve acımasız bir katliam yaparlar. Sovyetler Birliği’nin dağılmasının ardından yapılan resmi soruşturmaya göre, askerlerin kalabalığa ateş açması sonucu 26 kişi öldü, cesetleri hızla, gizlice gömüldü; çok daha fazlası tutuklandı ve uzun hapis cezalarına çarptırıldı. Gerçek bir olayı konu alan Sevgili Yoldaşlar filmi, ekonomik kriz, grev ve katliam etrafında karakterlerin yaşadıklarını, hissetiklerini, çelişkilerini bazen skeç bazense trajedi olarak gösteriyor. Siyah-beyaz bir film olan Sevgili Yoldaşlar hakkında iki not ekleyelim: - Film, Rusya devlet desteğiyle çekilmiştir ve yönetmeni Putinist olarak bilinmektedir. Putin döneminde çekilen politik filmlerde yozlaşma, bürokrasi, sosyal sorunlar işlenirken genellikle sorun kötü yöneticilere ve umursamaz vatandaşlara bağlanır. Bu filmdeyse özellikle Kruşçev ve Stalin, fakat Lenin ve Bolşevikler de suçlanıyor. Bazı eleştirmenlerin yazdığı gibi otoriterizm kötü ve baskıcı yöneticilerden çok daha fazlasıdır. Putin’in otoriter iktidarı gibi… - Filmin arka planında yürüyen siyasi tartışmalar ile ilgili olarak Tony Cliff’in Rusya’da Devlet Kapitalizmi adlı kitabını okumanızı öneririz. Rusya’da 1917’de sosyalist devrimle kurulan işçi iktidarı ambargo, kuşatma ve savaş ile karşı karşıya kaldıktan sonra, önce yozlaşmış ve 1920’lerin sonlarında Stalinist bir karşı devrimle nihai olarak yenilmiştir. Stalin, Kruşçev ve ardından gelen diğer SSCB liderleri arasında niteliksel bir fark yoktur. Her biri diğerinin devamcısıdır ve politikalarını ülkeyi demir yumrukla yöneten bürokrasinin o zamanki çıkarları, dünyanın geri kalanıyla ekonomik rekabet ve sınıf mücadelesinin bastırılması üzerine belirlediler. Putin de eski bir Komünist Parti üyesi, devlet bürokratıydı. Volkan Akyıldırım (Sosyalist İşçi)

Mario Puzo’nun romanından uyarlanan, ünlü yönetmen Francis Ford Coppola’nın çektiği The Godfather serisi sinema tarihinin en çok izlenen ve konuşulan filmlerindendir.  Seride İtalyan mafyasının bir dönemi anlatılır. İşledikleri yasadışı eylemler pek gösterilmez, mafyanın ideolojik karakteri yani faşistliği de. Ünlü oyuncuların canlandırdığı mafya karakterleri etrafında, iç hesaplaşmalarla (ve kahramanlaştırmalarla) birlikte birer dramadır bu seri. Modern mafya mitinin popüler kültüre girmesine de neden olmuştur. Harlem’in (mafya) Babası (Godfather of Harlem) adlı TV serisinin ilk sezonu 2019 yılında yayınlandı. Halen 2. sezonu devam eden Harlem’in Babası, “Bumpty Johson” takma adıyla tanınan gangaster Ellsworth Raymond’ın 1960’ların başında 10 yıl yattığı Alcatraz hapishanesinden çıkışıyla başlıyor. New York’taki Afro-Amerikalılarının mahallesi Harlem’e geldiğinde İtalyan mafyasının hakimiyetiyle karşılaşır. Aynı zamanda Martin Luther King’in başını çektiği Sivil Haklar Hareketi, ırkçılığa karşı sivil itaatsizlik eylemleriyle devasa bir örgütlenmeye dönüşmüştür. Harlem’de bir başka siyah örgütlenmesi Louis Farakkhan’ın liderliğindeki İslam Milleti’dir ve öne çıkan aktivist de Malcom-X’tir. Forest Whitaker’ın canladırdığı Bumpty Johson ile Malcom X, çok eskilerden tanışırlar. Malcom-X eski bir suçludur. Hırsızlık ve haneye tecavüzle suçlanıp hapse atıldıktan sonra yaptığı okumalarla Müslüman olmuş, Amerika’nın yapısına karşı radikal düşüncelere ulaşmış, narkotik ve kriminal geçmişini geride bırakıp politik mücadeleye atılmıştır. Birbirini iyi tanıyan Johnson ve Malcom-X’in yolları her ikisinin sürdürdüğü mücadelelerde kesişir. Gerçek olaylara ve karakterlere dayanan Harlem’in Babası, Coppola’nın filmlerinden farklı olarak üstü örtük kahramanlık mitini kullanmıyor, olayları tüm sertliğiyle gösteriyor. Öne çıkan isimler ise bütün çelişkileriyle birlikte ortaya konuluyor.  Dizinin akıcı suç kısmı kadar heyecanlı olan bir diğer unsur da Malcom-X’in mücadelesini izlemek. Başta Müslüman siyah milliyetçisi bir çizgide olan Malcom-X’in görüşleri mücadele içinde değişiyor. Hıristiyan ve Müslüman tüm siyahların ırkçılığa karşı mücadelesini savunur hale geliyor ve bir adım daha öteye varıyor: Siyahların ve beyazların ortak mücadelesinin gerekliliği. Malcom-X’in sosyalizme kayışı, İslam Milleti’nden kopuşu önemli detaylarla aktarılıyor. Büyük bir prodüksiyonla çekilen dizide, önemli bir dönem tekrar yaratılmış. Bugün ABD’de ırkçılığa karşı mücadele eden siyah hareketin kökleri de bugüne taşınmış. Volkan Akyıldırım (Sosyalist İşçi)