(Dosya) Trump krizleri derinleştiriyor- Direniş büyüyor

Suriyeli sosyalist Ghayath Naisse, İngiltere'de yayınlanan Socialist Worker gazetesine konuştu. Naisse’ye göre Beşar Esad’ın iktidardan düşmesi aşağıdan mücadelenin geri dönmesi için fırsatlar yaratıyor. Suriye’de on yıllar süren kanlı ve baskıcı bir diktatörlüğün ardından Esad rejimi yıkıldı. Babasının 2000 yılındaki ölümünden bu yana ülkeyi yöneten Beşar Esad, pazar sabahı başkent Şam’dan kaçtı. Silahlı İslamcı grup Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) on gün önce Esad rejimine karşı ani bir saldırı başlattı. Kuzeydeki Halep şehrini ele geçirdikten sonra HTŞ güneydeki Şam’a doğru ilerledi. Bu saldırı uzun süredir devam eden iç savaşı yeniden alevlendirdi. Esad 2011’deki halk devrimini kanla bastırmış ve rakip emperyalist güçler ülkeye müdahale etmişlerdi. Suriyeli sosyalist Ghayath Naisse, Esad’ın çöküşünün “Suriye tarihinin önemli anlarından biri” olduğunu söylüyor. “Pek çok fırsat ve pek çok tehlike var. Bunca zamanın ve bunca mücadelenin ardından rejimin yıkıldığını görmek büyük bir mutluluk.” “Mutluluk, çünkü artık o otoriter, kanlı diktatörlük yani Esad rejimi yok. Ama bu mutluluğun yanında, bazı korkularımız var çünkü değişimin öznesi, bizim olmasını istediğimiz değil. HTŞ ve onun niteliği yüzünden çok fazla korku var.” “Değişimin öznesi” yani Ebu Muhammed el-Cevlani’nin liderliğindeki HTŞ grubu Esad’ı Türkiye desteği ile devirdi. Esad, kitlesel halk eylemleri yoluyla devrilmedi. Türkiye yönetimi HTŞ’nin saldırısını, Esad rejimini zayıflatmak ve daha fazla bölgesel nüfuz elde etmek için destekledi. Bu hem ekonomik çıkarlar için hem de Kürt halkına müdahale için yapıldı. Ama HTŞ, Esad rejimini şok edici bir güçle yıkabildi ve bu durum Esad yönetiminin içinin ne kadar boş olduğunu gözler önüne serdi. Ghayath bu olayların bağlamını ve Esad rejiminin neden bu kadar çabuk düştüğünü anlamanın çok önemli olduğunu söylüyor. “İlk olarak yıllar süren iç savaşın ardından Suriye’deki herkes çok bitkin durumda, buna rejim de dahil. Durum çok çaresiz, ekonomi her yıl daha da kötüleşiyor ve rejim halkın en temel ihtiyaçlarını bile karşılayamıyordu. Bu yüzden Esad’ın Suriye’de gerçek bir toplumsal tabanı yoktu.” “İkincisi, Esad’ı destekleyen ana güçler olan Rusya ve İran zayıfladı. Çünkü Rusya Ukrayna’yı işgal etti ve Esad’a 2015’te rejimi kurtarmak için müdahale ettiği zamandaki gibi yardım edemedi. İran’ın durumu da pek iyi değil. Gazze ve Lübnan’daki savaş bölgedeki İran etkisini muazzam ölçüde zayıflattı. Bu yüzden bugün bölgesel güçlerin Esad rejiminin düşmesine izin verdiklerini görüyoruz, çünkü ona yardımcı olamıyorlar.” İç savaşta aralarında Amerika Birleşik Devletleri, Rusya ve İran’ın da bulunduğu rakip emperyalist ve bölgesel güçler Suriye’ye müdahale etti. Daha önce Suriye’yi emperyalist rekabetin eritme kabı olarak tanımlayan Ghayath farklı güçler arasındaki gerilimlerin artacağını savunuyor. “Rejimin yıkılmasının jeopolitik düzeyde çok sayıda sonucu olacak. İsrail, Türkiye, ABD ve Rusya kendilerini de içeren bir geçiş programı isteyecek. Suriye halkının ihtiyacı bu değil. Pek çok kişi HTŞ’nin yapacaklarına ve onun imzalayacağı anlaşmalara karşı çıkacak.” Bazıları HTŞ’nin 2011’deki Suriye Devrimi’nin mirasını devam ettirdiğini öne sürüyor. Yıllar süren sefalet ve diktatörlüğe olan öfke kabarıp kitlesel eylemlere dönüşmüş ve Mart 2011’e gelindiğinde devlet baskısına karşı devasa güçler mücadeleye atılmıştı. Ama Esad’ın buna olan tepkisi devrimi kanla boğmayı amaçlayan, acımasız, mezhepçi bir iç savaş başlatmak oldu. Bu savaşın amacı kitle mücadelesini imkânsız hale getirmekti. Rakip emperyalist güçler bunu müdahale için bir bahane olarak kullandılar.  Ghayath HTŞ’nin halkın devrimini devam ettirmediğini söylüyor. “HTŞ’nin Suriye’de toplumsal bir tabanı yok. En umutsuz insanları kendi saflarına katıyor ama bir halk örgütlenmesi değil.” Ghayath Esad’ın devrilmesinin Suriye halkının aşağıdan mücadeleler örgütlemesi ihtimalini ortaya çıkardığını savunuyor. “HTŞ’ye karşı çıkıyoruz, ama buna rağmen, o toplumsal ve siyasal mücadelelerin kapısını açıyor ve konunun en önemli noktası bu.” “Bugün Suriye’nin kaderinin tek hâkimi HTŞ değildir. Artık bu dönemde insanlar harekete geçebilir. Esad rejiminin yıkılışı Suriye halkının yeniden mücadele etmesinin ve başka bir otoriter rejimin yeniden üretilmesine karşı koyması için yeni ufuklar açtı.” Suriye’de umudu yaratan da “demokratik amaçlar ve halkın siyasal ve toplumsal ihtiyaçlarının kazanılması” için yürütülecek aşağıdan mücadeleler ihtimalidir.

Devrimci Sosyalist İşçi Partisi (DSİP) Suriye'deki son gelişmeleri değerlendirdi. DSİP açıklaması:  "Yaklaşık 14 sene önce başlayan Arap devrimlerinin hedeflerinden birisi bölge ülkelerindeki diktatörlerden kurtulmaktı. Suriye’deki rejim, Arap Baharı’nda isyan eden halk kitlelerine en sert ve kanlı saldırıları gerçekleştiren diktatörlüklerin başında geliyordu. Halk isyanının bir iç savaşa evrilmesinin asıl sorumlusu diktatör Esad’dı. Yüzbinlerce Suriyelinin ölümünden, on binlerce Suriyelinin kaybolmasından, milyonlarca Suriyelinin iç ve dış göçe zorlanmasından sorumlu olan katil Esad’dı. Esad mağrurdu ve iç savaşı kazandığını iddia ediyordu. Oysa gelişmeler gösterdi ki Esad da çoğu diktatör gibi çürümüş bir rejimin kumdan kaleleri üzerinde caka satıyordu. Esad’a bağlı güçler 10 günde, Suriye’de harekete geçen muhalefetin atakları karşısında çözülüp dağıldı. Esad’ın Rusya’ya veya Dubai’ye kaçtığına dair rivayetler dolaşıyor. Suriye halkları hem Suriye’de hem de dünyanın her yerinde sevinç gösterileriyle, 50 yıldan fazladır hüküm süren Esad ailesinin devrilmesini kutluyor. Suriye’de bir hafta önce Esad’ın kontrolü altında olan her yerde, kurumda, mahallede Esad heykellerini yıkıyorlar. On yıllardır hiçbir haber alınamayan, rejim zindanlarında ölüme, açlığa, işkenceye, yokluğa, tek başınalığa mahkum edilen tutsakları serbest bırakıyorlar. Suriye halklarının haklı sevincini paylaşıyor ve tüm solu bir diktatörün ardından ağıt yakanlarla arasına mesafe koymaya davet ediyoruz. Suriye halklarının attığı bu adım bir başlangıçtır ve aşağıdan birleşik bir işçi mücadelesinin kazanımları için önemli bir kapı aralanmıştır. Suriye devrimci solundan yoldaşlarımızın vurguladığı gibi “Sevinç var çünkü artık Esad rejimi, yani o otoriter, kanlı diktatörlük yok. Ancak bu sevincin yanı sıra bazı korkularımız da var”. Korkuları aşacak olan ise Suriye’de ezilenlerin mücadelesiyle kesin bir dayanışma sergilemektir. Suriye’de halkların eşit koşullarda birarada yaşamı Ortadoğu halklarının devrimci mücadelesini, direniş tarihini küçümseyenler her halk hareketini emperyalist kışkırtmanın bir ürünü olarak görüyor. Halkların kendi kaderlerini kendi mücadeleleriyle belirleyebileceğine hiçbir şekilde güven duymuyorlar.  On yıllarca hüküm süren diktatörleri peşi sıra deviren Arap halkları, kendi kaderini belirleyecek güce ve cesarete sahiptir. Suriye’de mücadelenin yeni bir iç savaşa dönüşmemesi için tüm muhalefet güçlerinin ve tüm halkların özgürlüğünü garanti altına alacak bir siyasal pratiğin inşa edilmesi çok önemli. Arapların, Kürtlerin, Ezidilerin, Ermenilerin, Müslümanların, Hıristiyanların, Yahudilerin, ateistlerin özgürce kendi kaderlerini belirlemelerinin önünün açılıp açılmayacağı hem Suriye’nin kaderini hem de diktatörün devrilmesinin ardından gelen özgürlük rüzgârının ne kadar süre eseceğini tayin edecek. Suriye’de devrim kesintiye uğradı ama asla ara vermedi Suriye’de halkların Esad rejimine karşı kitlesel mücadelesi her fırsatta yeniden yeniden ortaya çıktı. Suriye ayaklanması kitlesel bir halk hareketiydi. İç savaş sürecinde Suriye işçi sınıfının ve halklarının mücadelesi ile aşağıdan halk inisiyatifleri geri çekilmek zorunda kalsa da rejime ya da muhaliflerin denetlediği şehirlerdeki baskıcı uygulamalara karşı eylemlerle her fırsatta kendisini gösterdi.  Esad’ı deviren esas dinamik, hareketin liderliğinde hangi örgütlerin olduğundan bağımsız olarak bu mücadeledir. Yaklaşık 14 yıl önce başlayan isyan, bambaşka bir formatta ve bambaşka liderliklerin baskın olduğu bir tarzda yeniden kendisini göstermiştir. Emperyalistler Suriye’den defolmalı Arap isyanlarının iç savaşa dönüşmesinin nedenlerinden birisi de emperyalist blokların Orta Doğu’ya, Arap ülkelerine ve bölgedeki işçi sınıfının ve halkların mücadelesine kendi çıkarları doğrultusunda müdahale etmesidir. Hem ABD hem Rusya bölgede bir vekalet savaşına dönüştürdükleri iç savaşın patlak vermesinin asli sorumlusudur. Ama sadece ABD ve Rusya değil, Türkiye, İran, Suudi Arabistan ve İsrail gibi ülkeler de Suriye’den elini çekmeli. Bütün bu ülkeler kendi çıkarları, hırsları, askeri ve politik rekabetleri için Suriye’ye yaptıkları müdahalelere son vermeli. Tüm ülkeler Suriye’deki askerlerini çekmeli ve ezilenlerin aşağıdan birleşik mücadelesinin önüne set çekmeyi, Suriye’de yaşayan halklar arasına etnik ve dini bölünmelerle duvar örmeyi sonlandırmalı. Tüm ülkelerdeki sosyalistler, Suriye’deki askeri varlığına ve Suriye’nin iç işlerine karışmaya son vermesi için kendi egemen sınıflarına karşı basınç uygulayacak kitlesel bir mücadele inşa etmelidir. Suriye’de de Kürt halkına özgürlük! Türkiye Suriye içindeki tüm askeri operasyonlarına, askeri varlığına ve özellikle Suriyeli muhalifler ile Suriye’de örgütlenen Kürt muhalefeti arasında gerilim, çatışma çıkartacak politikalara bir son vermelidir. Suriye’de Kürtler ile diğer halkların arasında yaşanacak bir çatışma yeniden bir iç savaşın patlamasına neden olabilir, Kürt halkının Suriye’de var olma ve yaşama hakkına yönelik ağır bir saldırıya dönüşebilir.  Tüm Suriye halkları gibi Suriye’de yaşayan Kürtlerin de kendi kaderini özgürce belirlemesi için gerekli koşullar yaratılmalı ve Türkiye bu yöndeki gelişmelere hiçbir şekilde müdahil olmamalıdır.  Kürt meselesinde diyalog-çözüm ve barış Suriye’deki gelişmelerin yeniden hatırlattığı bir gerçek de Türkiye’de Kürt meselesine yaklaşımın yeniden ele alınması için barıştan yana olan tüm güçlerin harekete geçmesinin mecburiyetidir. Türkiye devleti Suriye’de Kürt halkının kendi kaderini tayin etme sürecine saygıyla yaklaşmalı, Türkiye’de de Kürt meselesini baskı, tecrit, kayyım politikalarıyla değil diyalog-müzakere ve çözüm politikalarıyla ele almalıdır. Böyle bir iç politika Suriye’de gerginliğin azalmasına, Suriye’de gerginliğin azalması ve tüm halklar arasında eşit yaşamın tesis edilmesi de Türkiye’de Kürt meselesinin demokratik çözüm koşullarının yaratılmasına neden olabilir. Hepimiz göçmeniz, ırkçılığa hayır! Son gelişmelerle göçmenlere “Esad devrildi, artık evinize dönün” diyen ırkçı çağrıların sayısı artmaya başladı. Irkçılara verilmesi gereken yanıt çok net: Göçmenler nerede yaşamak istiyorlarsa orada yaşamalıdır. Göçmenler başımızın tacıdır ve Türkiye işçi sınıfının bir parçasıdır. Suriyeli göçmenler sizin ülkenizi çok sevdikleri için değil açlıktan, ölümden, iç savaştan kurtulmak için Türkiye’ye geldiler. Geldikleri günden beri en zor şartlarda yaşayıp en zor işlerde çalıştılar, ayakta durdular, ırkçı saldırılara karşı hayata tutundular. Dini bölünmeler ve AKP karşıtlığı adına göçmenlere ırkçılıkla yaklaşanlar ise işçi sınıfının bir bölümünün diğer bölümüyle birleşmesine karşı çıkmış oldular. Göçmenlerin tüm haklarının tanınmasını, Geri Gönderme Merkezlerinin kapatılmasını, şeffaflaştırılmasını ve göçmenlere karşı işlenen suçların cezalandırılmasını savunuyoruz. Bizler kapitalizme ve ırkçılığa karşı göçmenlerle birlikte mücadele etmekten yanayız. Arap Baharı’nın ilk günlerinden beri devrimci isyana katılan, birçok kayıp veren, birçok üyesi sürgüne gitmek zorunda bırakılan tüm yoldaşlarımızı selamlıyoruz. 09.12.2024"

Suriyeli sosyalist Ghayath Naisse, Suriye’deki durumun kökenleri hakkında İngiltere'de yayınlanan Socialist Worker gazetesine konuştu.  Geçtiğimiz hafta iç savaşın yeniden alevlendiği Suriye’de, Beşar Esad’ın rejimi son on yılın en büyük meydan okuması ile karşı karşıya. Silahlı İslamcı grup Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) liderliğindeki güçler, ülkenin kuzeyinde bir saldırı başlattı. HTŞ 2017’de birkaç grubun birleşmesiyle oluştu. Grubun lideri Ebu Muhammed el-Cevlani 2016’da El-Kaide örgütünden ayrıldı. HTŞ, geçen hafta Suriye’nin ikinci büyük kenti olan Halep’i ele geçirdi ve onun silahlı güçleri ülkenin diğer kısımlarına ilerliyor. Rusya ve İran’ın desteklediği Esad kontrolü yeniden ele geçirmekte kararlı. Suriyeli sosyalist Ghayath Naisse, son olayları çözebilmek için üç şeyi anlamanın önemli olduğunu söylüyor. İlk olarak 2011’deki Suriye Devrimi. İkincisi Esad’ın bu devrimi yenilgiye uğratmak için yürüttüğü vahşi iç savaş. Üçüncüsü ise bölgeyi parça parça eden emperyalist savaşlar ve rekabetler. Naisse şöyle diyor: “Geçen yılın 7 Ekim’de Hamas’ın İsrail’e karşı gerçekleştirdiği saldırının ardından Türkiye rejimi, Suriye rejimi ile ilişkilerin normalleştirilmesi çağrısında bulundu.”  “Bu süreç yavaş ilerledi ve Suriye bu süreci ilerletmeyi reddetti çünkü Türkiye, Suriye topraklarındaki silahlı varlığı meselesinde net değildi. Suriye rejimi, bu bölgede tek güç olmak istediği için müzakere etmedi.”  Ghayath Türkiye devletinin Suriye’de varlık göstermek istemesinin nedeninin kısmen bu varlığı, ekonomik ve bölgesel nüfuzunu genişletmek için kullanmak olduğunu ama onun Suriye’deki asıl hedefinin Kürtlerin kazanım elde etmesini engellemek olduğunu söylüyor.  Bu anlamda iktidar Türkiye’nin farklı bölgelerinde hem de Kuzeydoğu Suriye’de Kürtlerle diyaloğu reddeden askeri bir politika yürüttü. Kuzeydoğu Suriye’de, Türkiye’ye sınır olan bu kuşatılmış bölge, Rojava olarak biliniyor ve buradaki Kürt gruplar tarafından korunuyor. Geçtiğimiz pazar günü HTŞ Halep’in kuzeyindeki Kürt nüfusa saldırmaya başladı.  Ghayath HTŞ’nin -ve Türkiye’nin- neden Esad rejimine karşı bir meydan okumayı tırmandırmakta önemli bir fırsat gördüklerini ana hatlarıyla anlatıyor. “HTŞ, Suriye’deki en önemli silahlı İslamcı grup ve Türkiye tarafından ciddi ölçüde destekleniyor. Hizbullah ve İran, Esad rejimini yoğun bir şekilde destekliyor; ama onlar Batı emperyalizmi ve İsrail ile cebelleşiyorlar.” Esad, İran ve Hizbullah birbirleriyle öyle bağlantılı ki, birine yönelik bir saldırı fiilen hepsini zayıflatıyor.  “Esad rejimini Rusya da destekliyor ama onun desteği, Rusya’nın Ukrayna’da Batı’ya karşı yürüttüğü savaş nedeniyle kısıtlanmış durumda. İki ABD yönetimi arasındaki bir geçiş döneminde olmamız da bir diğer faktör. Türkiye devleti seçilmiş Başkan Donald Trump’ın Erdoğan’ı sevdiğini biliyor. Böyle bakıldığında şu an Türkiye’nin Esad’a saldırması için iyi bir zaman.  Ama bu dinamik çelişkili bir nitelik taşıyor; çünkü ABD, Esad rejiminin çökmesiyle oluşacak olan kaosu istemiyor. Ghayath şöyle diyor: “HTŞ çok istikrarsız bir rejim yaratacak, bu yüzden ABD büyük ihtimalle emperyalizm çıkarına, bir düzeyde istikrarı koruması için Esad’ı destekleyecek. HTŞ’nin asıl amacı Suriye’nin daha geniş kesimlerini kontrol etmek.” Bu da Türkiye’nin çıkarlarına hizmet ediyor çünkü, HTŞ’nin yarattığı basınç, Esad’ı Türkiye rejimiyle müzakere etmeye itiyor. “Türkiye, Rusya ve Esad arasında yeni bir anlaşmaya varılabilir ki bu kaçınılmaz olarak Erdoğan’ın Suriye’de nüfuzunu arttırması anlamına gelecek.” “HTŞ’nin saldırısı genişledikçe Rusya bu saldırıyı sınırlamak için müdahale edecek ve Türkiye ile yeni bir anlaşmaya varmak için müzakere edecektir.” Rusya HTŞ’nin ilk saldırısına karşılık vermekte yavaş davrandı ama şimdi Halep’e hava saldırıları düzenliyor. “Bu durumun kazananı Türkiye. Böyle olmasının nedeni büyük ölçüde Suriye’nin uluslararası destekçilerinin başka yerlerle meşgul olması. Erdoğan Suriye’nin geleceğine müdahale için doğru stratejik anı buldu.  Ghayath HTŞ’nin Esad rejimine meydan okuduğunu ama aslında fiilen Türkiye devletinin çıkarına hareket ettiğini söylüyor. “2014 – 2024 yılları arasında Suriye halkı HTŞ’yi protesto etti.” diye açıklıyor. “İslamcı grup yurttaşlık hakları ve ifade özgürlüğüne karşı, kadınları eziyor ve toplumsal olarak muhafazakâr. Dinden ilham alan diğer gruplar gibi, bu grubun da pek çok çelişkisi var.” Emperyalist rakiplerin Suriye için savaştığı bir eritme kabının ortasında, burada halkın çıkarına olan hiçbir şey yok. Yalnızca katliam var. Bu savaşa karşıyız ve tüm güçlerin ülkemizden çekilmesini ve Suriye halkına kendi kaderini tayin hakkının verilmesini talep ediyoruz.  Esad devrimi yok etmek için nasıl mezhepçi bir savaş verdi Suriye Devrimi 2011’deki Arap Baharı ayaklanmalarının bir parçasıydı. Devrimin hedefinde ülkeyi babası Hafız Esad’ın 2000 yılındaki ölümünden bu yana yöneten diktatör Beşar Esad vardı.  Sefaletle ve diktatörlükle geçen yıllara olan öfke kitlesel eylemlerle sokağa taştı ve Mart 2011’de çok büyük güçler devlet baskısına karşı mücadele etti. İşçiler ve yoksullar bu savaşta merkezi bir rol oynadılar. Bunun karşısında Esad devrimi kanla boğmak amacıyla acımasız mezhepçi bir iç savaş başlattı. Pek çoğu hayatında tek bir kez ateş etmemiş olan halktan insanlar rejime karşı savaşmak için yeni kurulan milislere katıldılar. Milisler de çoğu kez, halka ateş açmayı reddederek ordudan firar eden eski askerler tarafından oluşturulmuştu.  Koordinasyona yönelik bir çabayla, bir araya gelen milisler Özgür Suriye Ordusu’nu oluşturdular. Ancak direniş parçalı bir yapıda olmaya devam etti, merkezi bir komuta yapısı yoktu. 2014’e gelindiğinde Esad İran ve Rusya’dan askeri destek alıyordu. Rusya başkanı Vladimir Putin rejimin çökmesini engellemek için devrime karşı hava saldırılarında bulundu. İran da nüfuzunu Lübnanlı direniş grubu Hizbullah’ı Esad’ı desteklemeye ikna etmek için kullandı. Emperyal güçler bunu Suriye’ye “müdahale” etmek için bahane olarak kullandı. ABD Esad rejimini bombalamakla tehdit etti ve ona karşı da savaşan kuzeydeki Kürt güçleri destekledi. Ancak Türkiye’nin kuzey Suriye’ye müdahele etmesinin ardından Batı Kürtleri çabucak terk etti. Esad devrimi ezmekte başarılı oldu, ancak bunun bir bedeli de oldu.  Bugün Suriye hiç olmadığı kadar bölünmüş durumda; hem bölgesel hem de büyük emperyal güçler kontrol kurmak için rekabet halindeler. Bugün rejim Suriye’nin yaklaşık %65’ini kontrol ediyor, ki bu bile asıl olarak Rus hava kuvvetlerinin sayesinde. HTŞ gibi silahlı İslamcı gruplar ülkenin kuzeyinde giderek daha fazla toprak kazanıyorlar. Onlar orada bağımsız bir devlet kurmak isteyen Kürt savaşçılarla çatışma halindeler.  Ghayath’a göre devrimden bu yana Esad’ın rejimi “askeri olarak zayıf, askeri ve ekonomik destek için diğer bölgesel güçlere dayanıyor.” “Bölge tükenmiş durumda. Elektrik, su veya sağlık hizmeti yok. İnsanların temel ihtiyaçları karşılanmıyor. Bu durum da insanların bırakın direnmeyi, hayatlarını sürdürebilmek için birçok az şeye sahip olduğu anlamına geliyor.” Esad iktidarda kalmak için onların yoksulluklarına bel bağlıyor.