İklim değişimiyle mücadele şirketler tarafından engelleniyor

Mart ayı önceki dokuz ayda da olduğu gibi rekor sıcaklık ortalamasıyla geçti. İklim değişimi, etkisini bilim insanlarının tahminlerinin çok ötesinde bir hızla gösteriyor. 

AB’nin Copernicus İklim Değişikliği Servisi’ne göre, Şubat 2023’ten Ocak 2024’e kadar olan dönemde, yani bütün bir yıl, gezegen sanayi devrimi öncesi döneme göre 1,52 derece ısınarak ilk kez 1,5 derece sınırını aştı. Yani Paris İklim Anlaşması’nın küresel ısınmayı 1,5 derece ile sınırlandırma hedefi ilk kez aşılmış oldu. 2024’ün ilk üç ayı da arka arkaya en sıcak aylar olarak kaydedildi. 

Küresel ısınmanın ana etkeni olan atmosferdeki karbondioksit parçacıkları 15 Mart’ta 1 milyonda 427,93 parçacık (ppm) olarak ölçüldü. Bir yıl önce aynı gün bu miktar 420,24’tü. 1980’lerin başında 340 ppm iken 427 ppm’e çıkılmış olması kapitalizmin tüm bilimsel çalışmalara ve uluslararası anlaşmalara rağmen kâr hırsının önüne geçemediğini gösterdi.

Mart ayında Kuzey Amerika’nın kalbinde yer alan ve kıtanın tatlı su kaynaklarının büyük bir kısmını barındıran Büyük Göller’in normalde bu mevsimde yüzde 40’ını kaplayan buzlar, sadece yüzde 4 civarında kaldı. 

Güney Amerika ise mart ayı boyunca 40 dereceyi aşan sıcaklarla boğuştu. Hatta Brezilya’da 42 dereceyi aşan sıcaklar nemle birleştiğinde hissedilebilir sıcaklık 62 derece oldu. 

Meksika’nın El Pujal kentinde 8 Mart’ta 46,5 derece ile sıcaklık rekoru kırıldı. 11 Mart’ta da Güney Afrika’nın Vioolsdrif kenti 47,7 derece ile mart ayı sıcaklık rekorunu kırdı.

Afrika’nın güneyi de El Nino nedeniyle kavrulan bölgeler arasındaydı. Zambiya ve Malavi’de kuraklık ilan edildi. 

Mart ayında birkaç gün içinde 132 ülke ve on binlerce istasyonda mart ayı sıcaklık rekorları kırıldı.

Aşırı sıcaklar Türkiye’yi de vurdu. Afrika’dan gelen sıcak dalgası ülkenin batı bölgelerinde sıcaklıkları mevsim normallerinin yaklaşık 10 derece üzerine çıkardı. Mart ayı sıcaklık rekoru 35,6 derece ile Adana’da kırıldı. 

Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Mustafa Sarı, Marmara Denizi’nde su sıcaklığının uzun yıllar ortalamasına göre 3 derece daha yüksek olduğunu açıkladı.

Fosil yakıt üretimine tam gaz devam

İklim değişimi olağanüstü bir hızla ilerlerken petrol devi ExxonMobil‘in CEO’su Darren Woods, iklim krizinden birincil olarak büyük petrol şirketlerinin sorumlu olmadığını savundu. Ona göre, asıl sorun temiz enerjiye geçişin tüketiciler tarafından “çok pahalı” bulunması yani sorumlu biz tüketicileriz! 

Fortune dergisine konuşan ExxonMobil yöneticisi, “Emisyonları üreten insanların yaptıklarının farkında olması ve bunun bedelini ödemesi gerekiyor. Sonuçta sorunu bu şekilde çözersiniz” dedi.

Suudi Arabistan’ın ulusal petrol şirketi Saudi Aramco CEO’su Amin Nasser de CERAWeek enerji konferansında yaptığı konuşmada benzer şekilde “Petrol ve doğalgazı aşamalı olarak durdurma fantezisinden vazgeçmeli” dedi. 

Şirketler bu yalanları söyleye dursun Global Energy Monitor raporuna göre sadece geçen yıl dünya genelinde en az 20 yeni fosil yakıt sahasında gaz ve petrol çıkarılma izni verilmiş. Bu da 8 milyar varile eşdeğer petrolün çıkarılmasına izin verildiği anlamına geliyor. Rapor ayrıca fosil yakıt endüstrisinin 2030 sonuna kadar 64 yeni petrol ve gaz sahasında bu miktarın yaklaşık dört katını onaylamayı hedeflediğini belirtiyor. 

Carbon Tracker örgütü, dünyanın en büyük 25 petrol ve gaz şirketini değerlendirerek hiçbirinin 2015 yılında imzalanan Paris İklim Anlaşması’nın ana hedefiyle uyumlu olmadığını açıkladı.

Beyond Fossil Fuels analizi ise Avrupa’nın önümüzdeki on yıl içinde gaz kapasitesinde yüzde 27’lik bir artışa doğru ilerlediğini gösterdi. 

Türkiye de fosil yakıt yatırımlarından vazgeçmiyor. Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı’na (TPAO), Marmara Denizi’ndeki üç ayrı bölge için petrol arama ruhsatı verildi. Paris Anlaşması uyarınca fosil yakıtları azaltması gereken Türkiye böylece tam tersi istikamette gitmekte ısrarlı olduğunu göstermiş oldu.

Tek çare mücadele

Exxon CEO’sunun dediği gibi birilerinin “bunun bedelini ödemesi gerekiyor.” Ama ödemesi gereken sıradan insanlar değil fosil yakıt endüstrisi. Bunun için de radikal ve kitlesel eylemlere ihtiyacımız var.

Almanya’da geçtiğimiz haftalarda iklim hareketi ile birleşen toplu taşıma işçileri sendikasının örgütlediği ortak grevler son derece önemli bir deneyim. 

Önümüzde ise yeni bir küresel iklim grevi var. 19 Nisan’da binlerce iklim aktivisti bir kez daha iklim adaleti için sokaklara dökülecek.

Özdeş Özbay

(Sosyalist İşçi)