Rio de Janeiro'nun batısındaki Vila Uniao'da, karmakarışık inşa edilmiş evlerin hemen hepsinin duvarında, "SMH" (Secretaria Municipal de Habitação-Belediye İmar Dairesi) yazılı.
İmar Dairesi'nin baş harfleri, adeta resmi bir grafiti gibi, yıkılacak evlerin ön cephelerinde görülüyor.
Çoğu Rua da Esperanca'da (Umut Sokağı) yaşayan 900'e yakın aile, evlerinin planlanan Tercihli Otobüs Yolu'nun üzerinde yer alması nedeniyle tahliye edilmekle yüzyüzeydi.
Transolimpica Otobüs yolu, 2016'da Rio'da düzenlenecek olan Olimpiyat oyunlarına hazırlığın bir parçasıydı.
25 kilometrelik yeni Tercihli Otobüs Yolu'nda günde 70 bin yolcu taşınması bekleniyor.
Hat, sporcuların kalacağı Olimpiyat köyüne ev sahipliği yapacak Barra da Tijuca ile çeşitli Olimpiyat karşılaşmalarının yapılacağı Deodoro'yu birleştirecek.
Rio kent yönetimi bu proje çerçevesinde, Vila Uniao mahallesinde yaşayanları küçük sosyal konutlara nakletmeyi veya istimlak bedeli ödemeyi planlamıştı.
Ama bölgede yaşayan birçok kişi, 30 yıllık mahallelerinden ayrılmak istemedi.
İki yıl süren belirsizlik ve ufak çapta ama yüksek perdeden yürütülen direniş kampanyası ardından, mahallenin yıkımdan kurtarılması sağlandı.
Yeni 555 milyon dolarlık tercihli yol, Vila Uniao mahallesinin tam ortasından geçmeyecek ve çevresinden dolaşacak.
Bu da, yalnızca 191 ailenin başka konutlara nakledilmesi ve planlanan tahliyelerin yüzde 78 oranında azalması anlamına geliyor.
Vila Uniao'nın yıkılmasına karşı direnenlerin başını çekenlerden Robson da Silva Soares, "Çok sevinçliyiz, zira başta 900 ailenin taşınması söz konusuydu. Şimdi bu sayı 191'e indi." diyor.
Buruk sevinç
Ancak bu zafer, mahalle sakinleri arasında buruk sevinç yarattı. Zira 2012 yılında, Rio de Janeiro'nun yoksul semtlerinde yaşam koşullarının düzeltilmesi amacıyla 2020 yılına dek çeşitli yatırımlar yapılacağı taahhüt edilmişti.
Bundan birkaç ay sonra Transolimpica projesi ve buna bağlı olarak yüzlerce ailenin başka yerlere nakledilmesi gereği açıklandı.
Yıkım kapsamına alınan evlerin birçoğu, ailelere önerilen sosyal konutlardan çok daha büyüktü.
68 yaşındaki Francisco Gabriel, "20 yıldır buradayım. Parasını devletin verdiği Colonia Juliano Moreira dairelerine gitmektense burada kalmayı tercih ederim. Oradaki evler daha küçük." diyor.
Rio de Janeiro belediyesine göre, Vila Uniao mahallesi üzerindeki etkisinin azaltılması amacıyla Transolimpica projesinin planları değiştirildi.
Bir sözcü, "Projeyi değiştirebilmek ve mahalle sakinlerinin ihtiyaçlarını karşılayabilmek için devletten arazi almayı başardık." dedi.
Belediye, bu proje bazı insanların hayatlarında sorun çıkaracak olsa da, mahallenin diğer kamu ulaşımı hatlarıyla birleştirilecek olmasıyla, büyük fırsatlar da yaratılacağını belirtiyor.
Toplum içindeki ayrılıklar
Konut tahliyelerinin sayıca düşmesi Vila Uniao'da yaşayanların çoğunu memnun ettiyse de, gelişmeden hoşnut olamayanlar da var.
Mahallede öğleleri bir kafe işleten Cintia Neves, hayatının hemen hemen tamamını burada geçirmiş.
26 yaşındaki Cintia Neves, 6 aylıkken merhum babasının inşa ettiği evde, şimdi annesi ve erkek kardeşiyle birlikte yaşıyor.
Vila Uniao'daki bazı evlerin harap barakalar durumunda olduğunu anlatarak, "Burada yaşayanların çoğu projenin değiştirilmesinden memnun ama buradan ayrılmayı istemiş olanlar da var. Biz ailecek burada kalacağız." diyor.
Evlerini kurtaranların memnuniyeti açıkça görülüyor ama, yeni otobüs yolunun mahallede yaşayanları etkilemesi kaçınılmaz.
Örneğin mahallenin futbol sahası. İlk projede saha korunmuştu ama yeni planda yol sahanın üstünden geçecek.
Rio belediyesi yerel futbol sahasının sahibiyle, yeni bir oyun alanı oluşturulması konusunda görüşüldüğünü bildirdi.
"Mahalle halkı dağılacak"
Yeni sosyal konutlara taşınacak olanların Vila Uniao'da parçası oldukları topluluk kaynaşmasından yoksun kalacakları kaygısı da dile getirilmekte.
Robson da Silva Soares, "Ben anne babam ve dört erkek kardeşimle bu mahallede büyüdüm.
Burada pazar kurulur, banka ve okul da var. Ama bazı ailelerin taşınacakları yerde bunların hiçbiri yok. Herşeye yeni baştan başlamak zorundalar." diyor.
Soares, arkadaşlarıyla yürüttükleri kampanyaya son vermeyeceklerini de belirtiyor; "Benim evim tercihli otobüs yolunun üzerindeydi. Şimdiyse evimi tahliye etmem gerekmiyor. Ama mücadeleye devam edeceğiz zira mahalle sahinlerinin haklarını korumak için savaşıyoruz." dedi.
37 yaşındaki elektro mekanik teknisyen, tahliyeyle karşı karşıya olan hane sayısını daha da azaltacaklarından emin konuşuyor ve taşınmak zorunda kalacak aile sayısının 191'den de aza çekilmesi olasılığı bulunduğunu söylüyor.
(BBC Türkçe)
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.