Uzun süredir değişim talep eden siyasi eğilim, sağ partilere İrlanda seçimlerinde büyük bir yenilgi yaşattı.
Geleneksel ana akım partiler 160 milletvekilinin 39’unu kaybederek büyük bir darbe yaşadı.
Sinn Fein’in, diğer partilere duyulan öfkeden yararlanmasının da sayesinde, 36 milletvekili kazanmasına kesin gözüyle bakılıyor. Bu, yalnız 42 adayla seçime girdiği dikkate alındığında, gerçekten dikkate değer bir sonuç. Sosyalistler şu anda parlamentodaki yerlerini koruyor görünüyorlar.
Geçtiğimiz dönem dönüşümlü olarak hükümet eden, patronların partileri Fine Gael ve Fianna Fail’in ise başı belada görünüyor.
Parti lideri Mary Lou McDonald da dahil olmak üzere önemli Sinn Fein figürlerine verilen kişisel destek sayesinde toplanan muazzam kitlesel oylar, partiye verilen desteğin seviyesini gösterdi.
Öyle görünüyor ki, daha fazla adayla girmiş olsaydı, Sinn Fein’in daha da büyük bir atılım yapmış olması işten bile olmazdı. Zira on’dan fazla aday orantılı temsil sistemi sayesinde seçilmeleri için gerekenden çok daha fazla oy aldı.
Hem mevkiisini kaybeden Fine Gael partisinden eski başbakan (taoisech) Leo Varadkar hem de Fianna Fail lideri, kendi bölgelerinde Sinn Fein’den daha az oy aldılar.
Varadkar, kendi bölgesinde en yüksek oyu alamayan ilk mağlup başbakan olarak tarihe geçti.
Varadkar, İngiliz hükümetinin Brexit meselesini yüzüne gözüne bulaştırmasının, onu güvenilir bir devlet adamı gibi göstermesini umuyordu. Ancak Brexit, Irish Times gazetesinin anketine göre İrlanda seçmeninin gündeminde %1 ile en alt sırada yer alıyor.
Gerçekte, sağlık ve özellikle barınma ile ilgili sorunlar baskın geliyordu.
Fine Gael de, oy kaybında Fianna Fail ile yarışıyor
Kuruluşundan bu yana İrlanda devletinin doğal hükümeti olarak görülen Fianna Fail, 2011 yılında Avrupa Birliği kemer sıkma politikalarını uygulamasından dolayı hezimete uğramıştı. Ve açık ki kaybettiği güveni geri kazanabilmiş değil.
Fine Gael ise geçtiğimiz dokuz yıl boyunca konut krizinin derinleşmesine bir nevi önderlik etti.
2007 yılındaki ekonomik çöküşten önce Fianna Fail ve Fine Gael, birlikte oyların yüzde 69’unu alıyordu. Şimdi ise toplam oyları yüzde 44’e düştü.
Çıkış anketinde Sinn Fein, 65 yaş üstü seçmenler dikkate alınmadığında ilk sırada. 18 ila 34 yaş arasındaki yaş grubunda ise Fianna Fail ve Fine Gael, her biri yüzde
Solidarity–People Before Profit (seçim ittifakı) ise bu yaş grubundaki oyların yüzde 7’sini alıyor.
Sosyalistler sahip oldukları oyu koruyorlar. Brid Smith, ikinci sayımdan sonra 9.547 oy ile Dublin Güney Merkezinde yeniden seçildi.
Richard Boyd Barrett da, Dun Laoghaire’de birinci sırada gelerek PBP (People Before Profit ) için bir koltuk kazandı. Rise’li Paul Murphy de bir koltuk kazandı. PBP’den Conor Reddy’de seçimi kazandı.
İşçi Partisi, önceki koalisyon anlaşmaları nedeniyle seçmen tarafından cezalandırdı. Dokuz ila 14 sandalye kazanması beklenen Yeşiller Partisi ise, önceki hükümetlerdeki rolleri için daha kolay affedilmiş görünüyor. Çevre krizi belki de seçmenin kararında öngörüldüğü kadar belirleyici olmadı.
Daha da önemlisi, kürtajl karşıtlığı ve göçmen düşmanı bağnazlık karışımı diye özetlenebilecek bir pozisyon alan bir avuç sağcının seçim yaklaşımı, oylamada genellikle facia ile sonuçlandı.
McDonald, Sinn Fein’in hükümete girmeye hazır olduğunu ve hükümet kurma sürecinden dışlanmasının demokratik olmayacağını söyledi.
“An itibariyle seçmenlerin dörtte birini temsil eden partimizin dışlanmasını veya dışlanmasının görüşülmesini kabul etmiyorum ve bunun kökten antidemokratik olduğunu düşünüyorum.”
Bu durum pek çok fırsat doğuruyor. Daha önce hem Fine Gael hem de Fianna Fail, Sinn Fein ile koalisyona girmeyeceklerini söylemişti. Sonuçlar geldikçe Fianna Fail bu konudaki fikrini değiştiriyor gibi görünüyordu.
Düzen
Sinn Fein düzenin parçası olmak istiyor. Ancak işçi sınıfı seçmeni tarafından buna karşı baskı altında.
Ancak başka sonuçlar da mümkün. Bunlar arasında Sinn Fein liderliğindeki bir sol koalisyon da var. Bir sağ koalisyon veya partilerden birinin güven oyu alarak çoğunluğu elde etmeden hükümete geçmesi de mümkün. Ancak yakında yapılacak bir erken seçim en olası sonuç olarak görünmekte.
Açık olan bir şey varsa, o da evlilik eşitliği ve kürtaj haklarını getiren hareketlerden sonra İrlanda’nın, egemen sınıfın başa çıkabileceğinden daha hızlı değişiyor olmasıdır.
PBP, “Siyasi bir depreme tanık oluyoruz. Doğru için gelecek bulanık.”
PBP yaptığı bir açıklamada, “Siyasi bir depreme tanık oluyoruz. Sağ için gelecek ümitsiz.” diye durumu ifade etti.
“Sandıktaki öfke anlamlıdır - ama onu sonuçlandırmak için eylemliliğe ihtiyacımız var. Barınma, sağlık ve emeklilik yaşı konusunda büyük bir muhalefet hareketine ihtiyacımız var. Gelin emeklilik yaşını 65’e çıkarmak için gerçek bir mücadele ile başlayalım.”
“Gelecek sol için çok iyi bir şekilde yükseliyor. Ama sözümüzü tutacağız - Fianna Fail ve Fine Gael’e zırnık vermeyeceğiz. Emekçilere yönelik her türlü saldırıya direnmek için ‘halkın gücü’ politikasına geri döneceğiz.”
Simon Basketter
Socialist Worker’dan çeviren TN, redaksiyon Deniz Güngören
(Sosyalist İşçi)
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.