Tek devletli çözüm Filistin'i kurtarmanın tek yoludur

ABD'den yapılan açıklamada, İsrail'in Filistin topraklarındaki yerleşimlerinin yasal olduğu belirtildi.

Bu açıklama, tam da İsrail siyasetinde bir kriz yaşanırken geldi. Geçen hafta başbakan Benyamin Netanyahu, patronlardan reklamlarını yapmak için hediye kabul ettiği iddiasıyla, "rüşvet alma" gerekçesiyle suçlanmıştı.

Netanyahu istifa etmeyi reddetti ve bu yüzden de olası bir seçim kapıda.

Hazırlanan iddianame elit tabaka için kötü bir haber olsa da, ABD’nin yaptığı açıklama, Filistinliler için gerçekliği teyit ediyor gibi görünüyor.

İsrail'in Doğu Kudüs'ü ve Batı Şeria'yı 50 yıldan fazladır işgal ettiğinden  beri, bölgelerde kurduğu yeni yerleşimleri sayesinde Filistin topraklarını durmaksızın ilhak etmek için kullandı.

Şu anda 700.000 kişi İsrail'in bir parçasıymış gibi, ilhak edilen bu geniş yerleşim bölgelerinde yaşıyor.

İsrailliler, bu yerleşimlerle İsrail devleti arasında düzgün bir şekilde seyahat edebiliyorlarken, Filistinliler her geçen gün daha fazla toprak kaybediyorlar.

Ve ABD, yerleşimlere resmi olarak muhalefet etmesine rağmen, dünyanın geri kalanıyla birlikte İsrail'in bu faaliyetlerine göz yumuyor.

Buna muhaliftiler sözde ama  bu da geçen haftaya kadardı. ABD dışişleri bakanı Mike Pompeo, yerleşim yerlerinin yasadışı olarak adlandırılmasının “barışa bir katkı sunmadığını” söyleyiverdi.

Demek istediği, Başkan Donald Trump’ın  ABD’nin Ortadoğu’yu kontrol etme stratejisinin temel taşı olarak İsrail’i destekleme isteğiyle örtüşmemesidir.

Terk ediş

Trump göreve geldiğinde, “iki devletli çözüm” kavramını bıraktı. Bunun yerine “yüzyılın anlaşması” dediği şeyi koymaya çalışıyor. Bu plan sayesinde, İsrail'in yerleşim alanlarını ilhak etmesi ve bölge üzerinde tam askeri kontrolü sağlaması amaçlanmakta.

Filistinlilere bırakılan topraklarda  bir devlet kurulamayacak, sadece İsrail askeri kontrolü altında parça parça bölgeler olacak.

Buna amaca yönelik çalışmalar, Kudüs'ü İsrail'in başkenti olarak tanıma ve ABD büyükelçiliğini oraya taşımayı da içermekteydi. Bu yılın başlarında Trump ayrıca, Suriye'den ele geçirilen topraklar olan Golan Tepeleri'ni İsrail'in bir parçası olarak gördüğünü de söylemişti.

İki devletli çözüm, Filistin liderlerine bir devlet imkanı sunduğu sürece bir fikir olarak yaşadı. Aynı zamanda bu çözüm fikri, Filistin'de yaşayan Yahudi etnik çoğunluğunun korunması temelinde kurulan İsrail devletinin Arapları dışarıda tutma ihtiyacını da karşıladı.

İsrail'de hâlâ iki devletli çözümü destekleyenler, Araplarla birlikte yaşama  ihtimaline dayanamayacaklarını açıkça ifade ediyorlar. İsrail’de bir zamanlar etkin olan İşçi Partisi lideri Amir Peretz geçen haftaki açıklamaya karşı çıktı, çünkü bu çözüm gerçekleşirse “milyonlarca Filistinli tam vatandaşlık ve eşit haklar talep edebilecek."

Ancak iki devletli bir çözüm fikri uzun zaman önce yıkıldı. İki devlet temeline dayanan “barış süreci”, aslında çözüm fırsatı değil İsrail'e işgalini genişletme ve sağlamlaştırması fırsatı verdi.

Bunu yaparken de bağımsız bir Filistin devleti için çok az toprak bırakılıyordu ve geriye kalanlar ise tamamen İsrail'e bağlı ve itaatkar olacaktı.

Bunun sadece iki çözümü var ve hiçbiri de iki devleti içermemektedir.

Birincisi Trump’ın planı — yani Filistinlileri topraklarından temizlemek için yeni bir çaba demek. İsrail yerleşimlerini arttırdığı ve çevredeki Filistin köylerini temizlemeye çalıştığı için bu zaten devam ediyor.

Bu, İsrail'deki tüm büyük partiler tarafından desteklenmektedir. İşçi partisi gibi, destekçi olmayanlar ise marjinalleşmiştir.

Marjinalleşmişlerdir çünkü İsrail siyasetinde, başka bir alternatif kabul edilemez. Ama ırkçılık karşıtı olan tek şey de budur.

Bu tek devlet, Yahudi ve Arap tüm vatandaşların eşit demokratik haklara sahip, laik bir devlette birlikte yaşaması için kurulmalıdır.

Bu yeni tek devleti kurabilmek, etnik bölünme üzerine kurulu devletin sonunun geldiğini kabul etmekten ve bunu mümkün kılmak için mücadeleyi desteklemekten geçmektedir.

Nick Clark

Socialist Worker’dan çeviren T. N.