Apple, iPhone X’in geliştirilmesinde, taşeron firma Foxconn aracılığıyla öğrencileri yasa dışı şekilde fazla çalıştırmakla suçlanıyor.
Financial Times ve The Guardian’da yer alan haberlere göre, üç aylık iş deneyimi için Foxconn’da işe başlayan öğrenciler, Apple’ın en son iPhone modelini monte etmek için her gün günde 11 saat çalışarak Çin’de şu anda yürürlükte olan fazladan çalışma ile ilgili yasayı ihlal ediyorlar.
Çin’deki üretim merkezlerinde öğrencileri çalıştırmak yasal ve oldukça yaygın bir uygulama. Ancak bu öğrencilere ödeme yapılması zorunlu ve öğrenciler mutlaka kendi istekleri üzerine işe alınmak zorunda. Ayrıca böyle bir çalışma modeli haftada 40 saat ile sınırlı olmak zorunda. Bir meslek okulundan Zhengzhou fabrikasına gönderilen 3 bin öğrenciden altısı bu yasal sınırların fazlasıyla aşıldığını söyledi.
Apple yaptığı açıklamada, “Kısa süre önce yapılan denetimlerde, Çin’deki üretim tesisinde stajyer öğrencilerin olması gerekenden çok daha uzun saatler çalıştırıldığı tespit edildi. Bu öğrencilerin gönüllü olarak çalıştığını doğruladık, kendilerine ödeme yaptık ve haklarından faydalanmalarını sağladık, ancak yine de uzun saatler çalışmamalarına izin verilmemesi gerekiyordu” dedi.
“Bu üretim tesisinde öğrenci stajyer programları kısa dönemlidir ve emek gücünün çok küçük bir kısmını oluşturur. Bazı öğrencilerin uzun saatler çalışmasına izin verildiğini öğrendiğimizde hemen harekete geçtik. Şu anda bir uzman ekip tesiste, yönetim ile birlikte çalışarak kurallara uyulduğundan emin olunmasını sağlıyor”.
Foxconn ise yaptığı açıklamada, “yapılan bütün işlerin gönüllü olduğunu ve çalışmanın karşılığının verildiğini” söyledi ve ayrıca stajyerlerin kanuna aykırı şekilde fazladan çalıştırıldığını kabul etti.
Merkezi New York’ta bulunan bir sivil toplum kuruluşu olan China Labour Watch’ın direktörü Li Qiang, “Ne zaman Apple’ın üretim sürecinin ihtiyacı olsa, Apple bütün çalışma kurallarını görmezden geliyor. Apple, fabrikaların işçileri uzun saatler çalıştırmasına izin veriyor. Ayrıca öğrencileri gece vardiyasında ve çok uzun saatler çalıştırıyor” dedi.
Bu öğrencilerin “gönüllü” çalıştıkları iddiası uzun zamandan beri sorgulanıyor. Öğrencilerden biri Financial Times’a yaptığı açıklamada “okulumuz bizi burada çalışmaya zorluyor” dedi. Apple, bu iddiayı reddediyor. Zhengzhou Urban Rail Transit okulunda tren hostesi olmak üzere eğitim alan bir öğrenci, bu fabrikalarda yaptıkları işin kendi meslekleri ile hiçbir ilgisi olmadığını söylüyor.
Bundan beş yıl önce Çin’deki diğer Foxconn fabrikalarında yine güvenlik ve sağlık kurallarına uyulmadığı ve işçilerin yasaya aykırı olarak uzun saatler çalıştırıldığı, özellikle stajyer öğrencilerin fazla çalıştırıldığı tespit edilmişt.
Yine 2012’de Fair Labor Association tarafından yayınlanan rapora, Foxconn’un Guanlan, Longhua ve Chengdu’da çalışan 178 bin işçisinin yüzde 5’ini 16 – 17 yaşındaki öğrenci işçilerin oluşturduğunu ve bu fabrikalarda çalışan işçilerin yaş ortalamasının 23 olduğunu söylüyordu.
Ekim ayında, Apple, HP ve SONY’nin de müşterileri arasında yer aldığı Tayvan’lı bir teknoloji firması, laptop üretiminde öğrencileri günde 12 saat çalıştırmakla suçlanmıştı.
Quanta Chongqing’de 18 yaşında stajyer olan bir öğrenci, “Burada çalışmak zorunda bırakılıyoruz. Her dönem okulumuz yeni öğrenciler alıyor fakat kampüsümüz küçük. Kampüste ve sınıflarda öğrenciler için yeterli yer olmadığı için öğrenciler stajyer olarak çalışmaya zorlanıyor ve böylece okul yeni öğrenciler alabiliyor” dedi. Quanta Computer ise bu suçlamaları reddetti.
(The Guardian, Financial Times)
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.