İktidar asgari ücrete bir zam yapılacağını ama bunun gerçekçi bir oranda yapılacağını açıkladı. Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Bilgin, "Yüzde 50 zam olur mu?" sorusunu yanıtladı. Bakan Bilgin, "Hayali değil gerçekçi bir rakam üzerinde durmak lazım" dedi.
Çalışanlara yüzde 50 asgari ücret zammı neden gerçekçi değil, tüm işçiler merak ediyor. Özellikle Türkiye gibi çalışanların yarısından fazlasının asgari ücretli, önemli bir kesiminin de asgari ücretin altında maaş aldığı bir ülkede asgari ücretin yoksulluk sınırının üstünde olmasını beklemek bakanın sandığı gibi hayali değil bütünüyle gerçekçidir.
10 milyon işçi
Türkiye’de 10 milyon işçi asgari ücret civarında ücretlerle çalışıyor! Asgari ücrete bile erişemeyen milyonlarca insan var. Özellikle göçmen işçiler için asgari ücret lüks olarak görülüyor ve göçmenler ağır bir sömürü düzenine mahkûm ediliyor.
Kadın işçilerin dörtte biri asgari ücret alamıyor! DİSK-AR’ın 2021 Aralık ayı raporuna göre asgari ücretle 2003 yılında 25 cumhuriyet altını alınırken, 2021’de 7 altına geriledi. Bugün ise asgari ücretle ancak üç çeyrek altın alınabiliyor.
Bakan Bilgin’i gerçek rakamlar üzerinde durmaya çağırıyoruz.
İşte gerçekler
AKP iktidarında asgari ücret pula çevrildi.
Sadece bu da değil. Asgari ücretle diğer emek gelirleri arasında makas hızla kapanıyor. Yüksek maaşlı işçilerin maaşlarında da gerileme olduğu anlamına geliyor. Türkiye’de asgari ücret ortalama ücret haline geliyor ve bu da yoksullaşmanın korkunç boyutlarını ortaya seriyor.
Tüm ücretli çalışanların yüzde 18’i, yani 3,4 milyon işçi asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. 2 milyona yakın insan, yaklaşık 1,7 milyon işçi bin 500 lira civarında ücretlerle çalışıyor.
Özel sektör işçilerinin yüzde 21,8’i asgari ücrete bile erişemiyor. 8,4 milyon özel sektör işçisi asgari ücretin yüzde 20’si ve altında ücretlerle çalışıyor. Genel ücretli çalışanlar içinde asgari ücrete erişemeyenlerin oranı yüzde 18 iken kadın işçilerde bu oran yüzde 25. Kadınların ücret ortalaması asgari ücrete daha yakın, yani erkek işçilere göre çok daha düşük.
DİSK-AR raporuna göre, “1974’te kişi başına milli gelirin yüzde 80,6’sı düzeyinde olan asgari ücret, 2021 yılında milli gelirin yüzde 54,5’ine geriledi. Asgari ücret kişi başına gelire paralel olarak artsaydı brüt asgari ücretin 2021 yılında 2.577 TL değil, 5.645 TL olması gerekirdi.”
Gerçekten de bakanı gerçek rakamları konuşmaya çağırmak zorundayız.
Asgari ücret artışında bir hayalin değil hakkımızın peşinden gidiyoruz.
Ya dünyada
Haziran ayında yapılan hesaplamalar, Türkiye’de asgari ücretli çalışan oranının Avrupa Birliği ortalamasına göre çok yüksek olduğunu gösteriyor. Asgari ücretli oranı Hollanda’da yüzde 3, Almanya’da yüzde 5, Fransa’da yüzde 8, AB ortalamasında yüzde 9, Hırvatistan’da yüzde 10, Bulgaristan’da yüzde 14, Portekiz’de yüzde 20 iken Türkiye’de bu oran yüzde 57.
Bu, işçi sınıfının nasıl bir yoksullukla boğuştuğunu göstermesi açısından çok önemli bir veri.
Başka bir açıdan Türkiye ulusal asgari ücretin geçerli olduğu AB ülkeleriyle kıyaslandığında Türkiye’de devlet yetkilerinin, iktidarların ve egemen sınıfın ne kadar işçi düşmanı olduğu göz önüne seriliyor. 21 AB üyesi devletin yanı sıra ABD ve Türkiye gibi AB üyesi olmayan devletlerin de yer aldığı bir hesaplamaya göre 1 Ocak 2022 verileri açısından, aylık asgari ücretin en yüksek olduğu ülke 2256.95 Euro ile Lüksemburg. Bu ülkeyi takiben sırasıyla 1774.50 Euro ile İrlanda, 1725 Euro ile Hollanda, 1658.23 Euro ile Belçika, 1638 Euro ile Almanya, 1603.12 Euro ile Fransa, 1125.83 Euro ile İspanya, 1109.54 Euro ile ABD, 1074.43 Euro ile Slovenya, 822.5 Euro ile Portekiz takip ediyor. Türkiye ise 26 ülkenin olduğu bu listede 328.49 Euro ile 25. sırada yer aldı. Son sırada ise 248.43 Euro ile Arnavutluk yer alıyor.
Bir başka veri ise asgari ücrete zam yapılmasına rağmen yaşanan büyük kaybı gösteriyor. Türkiye Raporu’nun verilerine göre 1 Ocak–30 Haziran tarihleri arasında aylık asgari ücret 4253,4 TL idi. Gelen son zam ile birlikte 1 Temmuz itibariyle aylık 5500 TL oldu. Bu ücret günümüz döviz kuru ile yaklaşık olarak 295 Euro’ya denk geliyor. Asgari ücret miktarı TL olarak arttı, ama Euro olarak azaldı. Bu da TL’nin Euro karşısındaki büyük değer kaybını gözler önüne seriyor.
Asgari ücrete enflasyon oranında zam!
Asgari ücret zammı Türkiye’de işçi sınıfı açısından kelimenin tam anlamıyla bir ölüm kalım, açlık sınırının altında yaşayıp yaşamayacağını belirleyen bir mücadeledir.
► Asgari ücret hemen 15 bin liraya çıkartılmalıdır.
► Asgari ücretten vergi kesintilerine son verilmelidir.
► Kira artışlarına son! Kiralar dondurulmalıdır! İstanbul’da merkez ilçelerde dört kişilik bir ailenin dördü de asgari ücret alsa bir ev kiralamaları hemen hemen imkânsızdır.
► İşsizlik maaşı yükseltilsin ve maaş alma kriterleri hafifletilsin!
► Son bir yıldır yaşanan dolarizasyonun, hayat pahalılığının ve bu süreçte yaşanan kaynak transferinin sorumluları açığa çıkartılsın ve bunlardan hesap sorulsun.
► Kriz bahane edilerek gıda, elektrik, doğalgaz gibi yaşamsal ihtiyaçlara yapılan zamlar geri alınsın! Gıda fiyatlarına zam yapılmasın! Bir kilo peynir bir yılda 100 lira zamlandı.
► Sermayedarlara vergi affına son! Sermaye sahipleri daha fazla vergilendirilsin! Krizin faturasını krizi çıkartanlar ödesin!
► Devletin, bankaların ve sermaye gruplarının borçlarını, bu borçları yapanlar, kaymağını yiyenler ödesin. Kaynaklar patronlara, askeri çatışmalara, silaha değil, işçilere ve yoksullara aktarılsın.
Şenol Karakaş
(Sosyalist İşçi)
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.