Manisa'nın Soma ilçesinde 13 Mayıs 2014'te 301 madencinin öldüğü iş cinayeti davasında yeniden yargılanan Soma Kömür İşletmeleri A.Ş. Yönetim Kurulu Başkanı Can Gürkan, yönetim kurulu üyesi Haluk Evinç ve mühendisler Efkan Kurt ile Adem Osmanoğlu’nun yargılanmalarına bugün devam edildi.
Duruşmada mahkeme başkanının, sanık avukatı Abdurrahman Gök'e söz vermesinin ardından salonda gerginlik yaşandı. Esasa ilişkin mütalaa hakkında konuşan Gök, "Mağdur edebiyatı yapılıyor" deyince madenci aileleri ve avukatları, tepki gösterdi. Mahkeme heyeti sanıkların tutuksuzluk hallerinin devamına ve reddi hakim talebine yapılacak itirazın sonucunu beklenmesine karar verip duruşmayı erteledi.
Dava süreci
Dava sürecinde patronun ihmalleri ve katliamın göz göre göre geldiği mahkeme tutanaklarına, bilirkişi raporlarına yansıdı. Ama patrona ve diğer sorumlulara ödül gibi cezalar verildi. Yetmedi sorumluluğu mahkeme tarafından tescillenmiş olan patron Can Gürkan 5 yıl sonra serbest bırakıldı. Kamu görevlilerin yargılanması engellendi, madenci ailelerinin avukatı ise tutuklandı.
Soma Katliamı davasının 11 Temmuz 2018 günü görülen karar duruşmasında Mahkeme maden Patronu Sanık Can Gürkan’a, taksirle öldürme suçundan 15 yıl hapis ve 3 yıl maden işletme işinden men cezası verdi. Sanıklar Genel Müdür Ramazan Doğru, Akın Çelik, İsmail Adalı, Ertan Ersoy, Memet Ali Günay Çelik, Yasin Kurnaz, Hilmi Kazık, Hilmi Karakoç, Hüseyin Alkan, Mehmet Erez, Haluk Evinç, Fuat Ünal Aydın, Murat Bodur hakkında ise 7 yıl ile 22 yıl arası hapis cezaları verildi.
Yargıtay Eylül 2020’de sanıklara verilen cezaları yetersiz buldu, Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi’nin kararını bozdu. Tutuksuz yargılanan Can Gürkan ile tutuklu yargılanan Ramazan Doğru, Akın Çelik ve İsmail Adalı’ya “olası kast ile 301 kez öldürme ve 162 kez yaralama” suçundan ceza verilmesi gerektiğine hükmetti.
Ancak Yargıtay Cumhuriyet Başsavcılığı bu karara itiraz etti. Bu itiraz üzerine Yargıtay, Şubat 2021’de kendi kararını değiştirdi. Yeni kararda, Can Gürkan dahil bazı sanıkların daha düşük bir suç olan “bilinçli taksirle ölüme ve yaralanmaya neden olma" suçundan cezalandırılmasını istedi, bazı sanıklar hakkında verilen cezaları ise onayladı.
Bu karar değişikliği, Yargıtay 12. Ceza Dairesi heyetinin 5 üyesinden 3’ünün değiştirilmesinin ardından yapıldı. 12. Ceza Dairesi’ne yeni atanan eski Adalet Bakanı ve Müsteşarı Kenan İpek, eski HSK Genel Sekreteri Fuzuli Aydoğdu ve eski Ceza ve Tevkif Evleri Genel Müdürü Mustafa Yapıcı, kararın değiştirilmesi yönünde oy kullandı. Böylece yeni heyet, ikiye karşı üç oyla 3,5 ay önce kendi aldığı kararı bozdu ve katliam sanıklarının serbest kalmasını sağladı.
Bunun üzerine sanıklar, 2021 Nisan ayında Akhisar Ağır Ceza Mahkemesi'nde yeniden hakim karşısına çıktı. Celsede savcı; Can Gürkan, Efkan Kurt ve Adem Ormanoğlu’nun 'bilinçli taksirle çok sayıda kişinin ölümüne ve yaralanmasına neden olma' suçundan cezalandırılmalarını, Haluk Evinç’in ise beraatini istedi.
Avukatların süre talebiyle ertelenen davanın 2'nci celsesi bugün görüldü.
Akhisar’da mahkemeye giden yollar trafiğe kapatıldı
Duruşmanın yapılacağı salon ve çevresi polis barikatlarıyla çevrilirken, bağlı bulunan sokaklar yaya ve araç trafiğine kapatıldı. Duruşma salonuna ölen madencilerin yakınları yürüyerek geldi. Duruşma öncesinde basın açıklaması yapan madenci avukatları "Davamız bu ülkede kimse ekmeğini kazanırken öldürülmesin diyedir. Bu süreçte avukat arkadaşlarımız tutuklandı, cezalar aldılar. Savcılara tekliflerde bulundular. Bunlar, duruşma salonunda hakimi tehdit ettiler. Duruşma salonunda da söyleyecek sözlerimiz olacak" dedi.
Konuşmanın ardından izleyiciler, ateş ölçtürüp HES kodlarına bakıldıktan sonra içeri alındı. Salonun içinde de geçen celsede olduğu gibi sosyal mesafe kuralına göre oturuldu.
Mahkeme heyeti, avukatların, Haluk Evinç için bilirkişi raporu alınması ve gazetede çıkan iddiaların araştırılması konusundaki kovuşturmanın genişletilmesi talebini reddetti.
Madenci ailelerin avukatları mahkeme heyetini reddetti
Bunun üzerine avukatlar reddi hakim talebinde bulundu. Avukat Tuba Aslan, "Mahkeme başkanı ve 2 üyeyi reddediyoruz. Savcının mütalaası da evlere şenlik. Zaten bozma kararını bire bir kopyalamış. 2 üye sadece sayıyı tamamlamak için orada oturuyor. Haluk Evinç, daha fazla insanın ölümünden ve yaralanmasından sorumludur. Havalandırmanın ters çevrilmesi sebebiyle 23 kişi ölmüş, 100'den fazla işçi de yaralanmıştır. Bunların faillerini araştırmayacak mıyız? Bir gazeteci, Soma davasında araya bürokratların girdiğini iddia ediyor. Eğer bunu değerlendirmiyorsanız bu sizi adaletli olmadığınızı gösterir. Verdiğiniz kararlarla dosyayı hızla ve haziran ayındaki atamalardan önce karara çıkarmaya çalıştığınızın farkındayız. Herkes burada ancak sanıklar yok. Sanıksız yargılama yapıyorsunuz" diye konuştu.
Sanık avukatı gerginliğe neden oldu
Duruşmada madenci ailelerinin avukatlarının reddi hakim talebi, mahkeme heyetince kabul edilmedi. Karar üzerine mağdur avukatları, yazılı olarak Manisa Ağır Ceza Mahkemesi'ne itiraz edeceklerini söyledi.
Duruşmada madencilerin yakınları da söz aldı. Faciada hayatını kaybeden Ali Kavas'ın eşi Gülten Kavas, "Bu devran dönecek ve bunun hesabını verecekler" diye konuştu.
Yaşamını yitiren Mustafa Kaya'nın eşi Naciye Kaya da "Çocuklarımız nice babasız bayramlar geçirdi. Ölenler geri gelmeyecek ama tek derdimiz, başka iş kazaları olmasın. Hepsi, bayramlarda çocuklarının elinden tutarken, biz mezarlara gidiyoruz" dedi.
Mahkeme başkanının, sanık avukatı Abdurrahman Gök'e söz vermesinin ardından salonda gerginlik yaşandı. Esasa ilişkin mütalaa hakkında konuşan Gök, "Mağdur edebiyatı yapılıyor" deyince madenci aileleri ve avukatları tepki gösterdi.
Konuşmaların ardından mahkeme heyeti, sanıkların tutuksuzluk hallerinin devamına ve reddi hakim talebine yapılacak itirazın sonucunun beklenmesine karar verip, duruşmayı erteledi.
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.