Merkez Bankası, 2020 Kasım dönemi kısa vadeli dış borç istatistiklerini açıkladı.
Buna göre 1 yıl veya daha az vadeli dış borç stoku kasım sonunda 2019 yılsonuna göre yüzde 9,5 oranında artışla 134,6 milyar dolar oldu. Orijinal vadesine bakılmaksızın 1 yıl içerisinde ödenmesi gereken dış borç miktarı ise 184,3 milyar dolar oldu.
Özel sektörün borcu azalıyor, kamunun borcu artıyor
AKP’nin iktidara geldiği 2002 yılında Türkiye’nin dış borç stoku 129,6 milyar dolardı. Ondan sonra Küresel Finansal Kriz’in hüküm sürdüğü 2009’daki ve 2015’teki düşüşler bir yana bırakılırsa 2018’e kadar her yıl dış borçlarda artış gözlendi.
2018’den itibaren özel sektör hızlı bir borç geri ödeme çabasına girdi. Özel sektör, son 2 yılda borçlarını yaklaşık 90 milyar dolar azalttı, 230 milyar dolar seviyesine indirdi.
Buna karşın kamunun borçları 60 milyar dolar artış gösterdi, 200 milyar dolar seviyesine çıktı. Bunda son günlerde giren 16-18 milyar dolar sıcak paranın da payı var. Büyük kısmı devlet tahvillerine yönelen sıcak para, devletin borç yükünü biraz daha artırdı.
2021 yılının 1,3 trilyon liralık bütçesinin 180 milyarı (yüzde 14) faiz ödemeleri için ayrılmış durumda. Faizler son haftalarda Merkez Bankası tarafından artırıldı. Türkiye, faizlerin yüksekliği bakımından dünyanın sayılı ülkelerinden birisi oldu. Bu nedenle faiz ödemeleri muhtemelen daha fazla olacak.
AKP hükümeti döviz cinsinden iç borçlanma da yapıyor
Türkiye’nin dış borçları 430 milyar dolar seviyesinde, bnun yaklaşık 200 milyar doları kamunun. Ama kamunun döviz borçları bununla sınırlı değil. Kamunun döviz cinsi iç borçlarında da keskin bir artış söz konusu. Daha önce pek yapılmayan, yapılması doğru bulunmayan dövizle iç borçlanma, 2019 ve 2020 yılında bol miktarda yapıldı.
2017 ve 2018’de 0,1 milyar dolar seviyesinde olan, yani ihmal edilecek kadar az olan dövizle iç borçlanma, Ağustos 2020 itibarıyla 31,3 milyar dolara yükselmiş durumda. Hazine’nin TL’ye güvenin zedelendiği bir ortamda, iç piyasadan döviz borçlanmasına yönelmesi, hem dolarizasyon eğilimini körüklüyor, hem de döviz kurunun artışıyla kamunun borç yükünün daha da artırmasına neden oluyor.
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.