Torba yasa işçiden alıp patrona veriyor

İşsizlik Sigortası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkındaki yasa teklifleri, diğer adıyla Torba Yasa tasarısı bu hafta TBMM’de görüşülecek.

Meclis’e sunulan yasa teklifleri her ne kadar sadece vergi borcu yapılandırması ile gündeme gelse de işçilerin yaşamını etkileyecek pek çok düzenlemeyi de içinde barındırıyor. Düzenlemelerin hemen tümü, patronlara kolaylıklar sağlanması üzerine. Torba yasa kabul edilirse; 25 yaş altı, 50 yaş üstü işçilerin kıdem tazminatı gasp edilecek; işsizlik fonu patronlar tarafından yağmalanmaya devam edecek; patronlar daha az vergi ödeyecek; patronların kara paraları affedilecek; esnafa verilmesi planlanan işsizlik maaşı bir kez daha ertelenecek.

Kanun teklifinde yer alan en önemli düzenlemeler şunlar:

25 yaş altı 50 yaş üstünün kıdem tazminatı tehlikede

Patronlar, 25 yaşını doldurmamış veya 50 ve üstü yaşta olan işçilerle belirli süreli iş sözleşmesi imzalayabilecek. İş yasasının işçiyi koruyan hükümleri bu sözleşmelerde geçersiz olacak. Bu hüküm uyarınca bir defada veya yenilenerek yapılan belirli süreli iş sözleşmelerinin toplam süresi 2 yılı aşamayacak. Belirli süreli iş sözleşmesi yapan kişiler sözleşmeleri bittiğinde kıdem tazminatı almaya hak kazanamayacak. Bu madde ile patronlar istedikleri pozisyonlara “geçici işçi”ler alıp, istedikleri zaman işten atabilecekler, bunun için ihbar, kıdem veya kötü niyet tazminatı ödemek zorunda olmayacaklar.

Şirketler, holdingler, en yoksul kesimin ödediği oranda vergi ödeyecek

AKP’nin hazırladığı yeni istihdam ve af paketiyle milyarlık devasa holdinglere büyük şirketlere vergi avantajı geliyor. Teklife göre, yüzde 20 olan Kurumlar Vergisi oranı Cumhurbaşkanı’nın yetkisiyle yüzde 15’e kadar düşürülebilecek. Bu yetkinin kullanılması halinde holding ve şirketler asgari ücretliden dahi daha düşük oranda vergi ödeyecek. Yüzde 15’lik oran halen yılda 22 bin liranın altında kazanç elde eden toplumun en düşük gelirli kesimine uygulanıyor. Böylece zaten işçilerle kıyaslandığında çok az vergi veren patronlar, daha da az vergi vermiş olacaklar.

Kısa çalışma 30 Haziran 2021’e kadar uzatılabilecek

İşveren prim desteği, prim teşviki, gelir vergisi stopaj teşviki ile damga vergisi desteği 2023 sonuna, kısa çalışma ödeneğinin süresi ise 30 Haziran 2021’e kadar uzatılabilecek. Salgın döneminde 3 milyon işçi için uygulanan kısa çalışma uygulaması kalıcılaştırılıyor. Böylece patronların zararları işsizlik fonuna dolayısıyla işçilere yüklenmiş olacak.

Prim ve vergi borçları erteleniyor 

Kanun Teklifinin görüşmeleri sırasında patronların vergi ve SGK prim borçlarının ertelenmesinin de tasarıya eklenmesi bekleniyor. Böylece son 10 yılda 5. defa patronlara vergi affı çıkarılmış olacak.

Esnafa işsizlik maaşı erteleniyor

Esnafın işsizlik maaşı almasını sağlayacak Esnaf Ahilik Sandığı uygulamasının yürürlük tarihi, 1 Ocak 2021’den 31 Aralık 2023 tarihine erteleniyor. Korona salgını döneminde esnafa verilebilecek önemli bir destek geri bırakılmış oluyor.

Yurt dışındaki paralar için af geliyor

Yurt dışında bulunan para, altın, döviz, menkul kıymet ve diğer sermaye piyasası araçlarını, 30 Haziran 2021 tarihine kadar Türkiye’deki banka veya aracı kuruma bildiren gerçek ve tüzel kişiler, söz konusu varlıkları serbestçe tasarruf edebilecek. Söz konusu varlıklar nedeniyle “hiçbir suretle vergi incelemesi ve vergi tarhiyatı” yapılmayacak. Cumhurbaşkanı, bu maddede yer alan süreleri, bitim tarihlerinden itibaren her defasında 6 ayı geçmeyen süreler halinde bir yıla kadar uzatmaya yetkili olacak. İlgili varlıklar Türkiye’ye getirme şartı aranmaksızın dış borç kapamada da kullanılabilecek. Kara para aklaması olarak isimlendirilen düzenleme yine patronlar için önemli bir destek olacak.

Faruk Sevim

(Sosyalist İşçi)