Salgının işçiler üzerindeki etkisi: Alım gücü düştü, borçlanma arttı

DİSK’e bağlı Genel-İş Sendikası, pandeminin sendika üyesi işçiler üzerindeki etkisine ilişkin yaptığı araştırmayı paylaştı.

Araştırma sonuçlarına göre, salgın döneminde işçilerin borçlanması arttı, alım gücü düştü. İşçiler daha ucuz besinlere yöneldiler.

Araştırma kapsamında sorulara toplam 1308 üye yanıt verdi. Genel İş'in üyelerinin yüzde 19’unun kadın, yüzde 81’inin erkek olduğu belirtilen araştırmada, sorulara cevap veren işçilerin yüzde 80,3’ü erkek, yüzde 19,7’si kadın. 

Araştırma sonuçlarına göre, işçiler çalışma koşullarının değiştiğini, kadın işçiler için çalışma koşullarının ağırlaştığını, ev içi sorumlulukların arttığını söyledi.

Salgın sürecinde sendikalı ve toplu sözleşmeli olmaları, ücret ve gelir kaybının az olmasını sağladı. İŞKUR ve İŞKUR dışındaki yardımlara daha az başvuru oldu.

Genel-İş Sendikasının üyeleriyle yaptığı araştırmanın sonuçları özet olarak şu şekilde:

- İşçilerin yüzde 50’sinin çalışma biçimi değişti.

- Yüzde 35,4’ünün çalışma süresi azaldı, yüzde 13,8’inin çalışma süresi arttı.

- İşçilerin ortalama net ücreti asgari ücret ile 3 bin 500 TL arasında.

- İşçiler sendikalı olduğu için ücret ve gelir kaybı az oldu.

- İşçilerin yüzde 10’u İŞKUR ödeneklerinden faydalandı.

- İşçilerin yüzde 10’a yakını İŞKUR dışındaki ödeneklerden yararlandı.

- Salgın döneminde borçlanma arttı. İşçilerin yüzde 57,1’i ekonomik açıdan zorluk yaşadı.

- Yüzde 69’unun 1 aydan daha az geçinecek parası var.

- İşçilerin alım gücü düştü, daha ucuz besinlere yöneldiler.

- İşçilerin yüzde 25,5’inin çalışma arkadaşı/arkadaşları Kovid-19'a yakalandı.

- İşyerlerinde alınan önlemler yetersiz kaldı. Bu nedenle işçilerin yüzde 80’i kendini veya hem işini hem kendini tehlikede hissediyor.

- Belediye işkolunda çalışma biçimi fazla değişmedi

- İşçilerin yüzde 49,8’inin çalışma biçimi değişmedi, yüzde 21,8’i işe dönüşümlü gitti, yüzde 11’i kısa çalışmaya geçti, yüzde 6,2’si ücretli mazeret iznine çıkarıldı, yüzde 5,3’ü ise evden çalıştırıldı.

- Çalışma biçiminde değişimin az olmasının temel sebebi, salgın sürecinde zorunlu işlerden olan belediye hizmetlerinin aralıksız devam etmesi oldu. 

- Belediye işkolunda işyerlerinin yüzde 10’nunda üretim durdu

- İşyerlerinde Kovid-19 vakası görüldükten sonra üretimin durup durmadığına ilişkin soruya; işçilerin yüzde 7,5’i “Üretim durdu- Covid-19’a yakalanan işçinin bulunduğu bölüm kapatıldı ve karantinaya alındı, diğer kısımlar çalışmaya devam etti”, yüzde 2,5’i ise “Durdu-işveren işi durdurdu” yanıtı verdi. Yüzde 21,4 gibi yüksek bir oranda ise işçiler, vaka görülmesine karşın üretimin durmadığını belirtti. Yüzde 1,1’i 6331 sayılı Yasa’nın 13. Maddesine dayanarak işe gitmeme, işten kaçınma hakkını kullandı. İşyerlerinin yüzde 36,7’sinde Kovid vakası görüldü. 

Salgın döneminde borçlanma arttı

İşçilerin “Koronavirüs salgınının ekonomik durumunuza etkisi ile ilgili aşağıdakilerden hangisi doğrudur?” sorusuna verdikleri cevaplar toplu olarak incelendiğinde; yüzde 57,1’inin salgın döneminde çeşitli ekonomik zorluklar yaşadığı, yüzde 39,6’sı gelir kaybı yaşamadığı, yüzde 1,4’ünün ise gelirinin arttığı ortaya çıktı.

Salgın nedeni ile ekonomide yaşanan kriz ile birlikte enflasyonun artması, en temel ihtiyaçlardan olan gıda harcamalarında işçileri tasarruf yapmaya yöneltti. Salgın sürecinde işçilerin yüzde 42’si daha ucuz besin aldığını belirtirken, yüzde 32,9’u bir değişiklik olmadığını, yüzde 21,7’si ise salgın sürecinde daha sağlıklı besinlere yöneldiğini söyledi. 

Salgının ekonomik etkilerini değerlendiren işçilerin yüzde 81,9’u “Dünya ekonomisi için ciddi bir tehlike oluşturacağını”, yüzde 83,9’u “Türkiye ekonomisi için ciddi bir tehlike oluşturacağını” söylerken, yüzde 77,6’sı kişisel ekonomik durumları için ciddi bir tehlike oluşturacağını söyledi.

İşçilerin, salgınla ilgili alınması gereken önlemlere ilişkin görüşü ise şöyle oldu:

Yüzde 76,1- Temel, zorunlu ve acil mal ve hizmet üreten işler dışında bütün işlerde salgın süresince çalışma durdurulmalıdır

Yüzde 81,4 - Salgın süresince çalışanlara ücretli izin verilmelidir

Yüzde 88,4 - Salgın süresince işsizler için koşulsuz işsizlik maaşı verilmelidir

Yüzde 94,3 - Salgın süresince tüketici, konut ve taşıt kredileri ile kredi kartı borçları ve elektrik, su doğalgaz ile iletişim faturaları faiz işletilmeden ertelenmelidir

Yüzde 81,9 - 12 yaş ve altı çocuğu olan işçilere ücretli izin verilmelidir

Yüzde 88,7 - Mesai saatleri kısaltılmalı, dönüşümlü çalışma yapılmalıdır

Yüzde 88,6 - Uygun birimlerde uzaktan çalışmaya geçilmelidir

Yüzde 94,8 - Kendisine ya da ailesinden birine virüs bulaşan işçiye ücretli izin verilmelidir

Yüzde 94,1 - İşyeri ortamı ve işyerindeki araç gerecin dezenfeksiyonu düzenli olarak yapılmalıdır

Yüzde 94,2 - İşyerinde düzenli ateş ölçümü yapılmalıdır

Yüzde 94,9 - İşveren tarafından salgının risk ve tehlikeleri konusunda işçilere bilgi verilmelidir

Yüzde 87,7 - Virüs bulaşan işçi, iş kazası kapsamında değerlendirilmelidir

Yüzde 93,5- İşyerlerinde ortak kullanım alanları işçileri korumak üzere yeniden düzenlenmelidir.