Ücretsiz izin işçileri açlığa mahkum ediyor

Salgın devam ediyor. Halkın canını, işini ve aşını güvence altına almak hükümetin görevi.

Hükümet ise bu görevleri yerine getirmeyip, patronların çıkarları için “çarklar dönecek” diye ısrar ediyor. Bu da yetmezmiş gibi işçilere ücretsiz izin ve sefalet ödeneği dayatıyor.

Salgın gerekçesi ile 3 ay önce uygulanmaya başlanan, “patronların işçileri ücretsiz izne gönderme” kuralı 1 ay daha uzatıldı. AKP iktidarı, kanun teklifi ile ücretsiz izin uygulamasını 2021 yılı Haziran sonuna kadar uzatmayı hedefledi. Böylece işverenler istedikleri çalışanlarını “ücretsiz izne” çıkarmaya devam edebilecekler. 

Ücretsiz izin uygulaması bu şekilde giderek meşrulaştırılmaya çalışılıyor, buna karşı çıkmalıyız. Patronlar, işçiyi ücretsiz izne ayırdığında, işçi günde sadece 38 TL alabiliyor, açlık sınırının işçi aileleri için günlük 80 TL olduğu bir dönemde, bu uygulama işçileri gerçek anlamda sefalete mahkûm etmek demektir. Bu ücrete çalışmak istemeyip işten ayrılmak isteyen işçi kıdem ve ihbar tazminatını yakmış oluyor. İşçiye verilen para, işsizlik fonundan ödeniyor. İşten atılma durumunda, ödenen paralar işçinin işsizlik maaşından kesiliyor. 

Ücretsiz izin, mevcut yasalarda, ancak işçinin talebi üzerine ve çok sınırlı olarak kullanılan bir izin türüdür. Ücretsiz iznin, işverenin keyfine kalmış bir şekilde düzenlenerek yasal hale getirilmesi, işçi sınıfının en temel kazanımlarından olan, ücret ve tazminat alma hakkına doğrudan bir saldırıdır.

İşsizlik fonu, patronlar için

Salgın koşullarında çok sayıda insan işsiz kaldı. İşverenlere işçileri tek taraflı ücretsiz izine ayırma hakkı verildi. DİSK’in açıkladığı son rakamlar, en az 17 milyon kişinin işsiz kaldığını ortaya koyuyor. Kayıt dışı çalışan milyonlarca işçi, salgın döneminde devletten herhangi bir destek alamadı. Destek alanların da önemli bir kısmı, günde 38 TL ile yani açlık sınırının yarısından az bir parayla yaşamaya mahkum edildi. 

Mecliste görüşülen yasada, ücretsiz izin konusunun yanı sıra, işverenlere çeşitli destekler var. Örneğin, kısa çalışmadan normal çalışmaya geçen işverenin SGK primlerinin tamamı işverene teşvik olarak verilecek ve bu para, işsizlik sigortası fonundaki işçiye ait olan paradan ödenecek. 

İşsizlik fonu, salgın döneminde çoğunlukla işverenleri desteklemek için kullanıldı. Son 6 ayda fondan harcanan 35 milyar TL’nin 29 milyarı işverenlere ödendi. Görüşülmekte olan yasa tasarısında, işsizlik fonuna işçilerin ve işverenlerin ödedikleri miktarlar artırılıyor. AKP iktidarı, para bulmak için her yere saldırıyor. Bulduğu paraları ise, işçiler için değil,  kapitalistler için harcayacağı kesin.

Çalışan ve ücretsiz izne ayrılan emekli nakit destek alamıyor

Türkiye'de yaklaşık 12 milyon emekli var. Yüz binlerce emekli, geçinemediği için çalışmak zorunda kalıyor, ama çalışmaya devam eden emekliler, ücretsiz izin döneminde nakit destek alamıyorlar. Çünkü nakit desteğinden yararlanabilmek için emekli aylığı almamak gerekiyor.

1999 yılında çıkarılan mezarda emeklilik yasası ile birlikte Türkiye'de hem emekli olmak zorlaştı hem de emeklilik maaşları sistematik olarak düşürüldü. Şu anda Türkiye'de asgari ücretin çok altında emekli maaşı ile geçinmeye çalışan milyonlarca insan var. Cumhurbaşkanı, salgın döneminin başında, en düşük emekli aylığını 1500 TL’ye çıkarmaktan söz etmişti ki bu da emekli aylıklarının ne kadar az olduğunun itirafıdır. Emekliler bu paralarla geçinemedikleri için çalışmak zorunda kalıyor, ama işsiz kaldılarında her hangi bir destek alamıyorlar.

Salgın döneminde çalışamayan bütün işçilere devlet asgari gelir sağlamalı

Ücretsiz izin dayatmasına ve günlük 38 TL’lik sefalet ödeneğine, sendikalar ve işçi örgütleri mutlaka tepki göstermelidr. Salgın döneminde işçilerin en azından hastalığa yakalanmamaları ve aç kalmamaları için şu önlemler alınmalıdır:

Zorunlu ve acil işler dışındaki tüm işler durdurulmalıdır.

İşten çıkarma yasağı, bütün istisnaları kaldırılarak devam ettirilmelidir.

Ücretsiz izin uygulamasına son verilmeli, bu konu mecliste görüşülen yasa tasarısından çıkarılmalıdır. 

Salgın döneminde işini kaybeden, ücretsiz izne çıkarılan veya çalıştırılmayan kayıtlı, kayıtsız tüm işçilere devlet tarafından en az asgari ücret kadar (2.325 TL) ödeme yapılmalıdır.

İşsizlik fonu patronlar için değil, işçiler için harcanmalıdır.