Novares işçileri kıdem tazminatı için eylem yaptı

Novares fabrikası işçileri dün fabrika önünde toplanarak, iktidarın kıdem tazminatını gasp etmeye yönelik planlarını protesto etti.

Petrol İş Sendikası Gebze Şubesi tarafından hazırlanan basın metninin okunduğu etkinlikte, işçiler sık sık "dokunma kıdeme gideriz greve" sloganları attılar. Eylemler sendika üyesi bütün işyerlerinde, bugün ve yarın devam edecek. Petrol İş Sendikası tarafından eylemde okunan basın açıklamasından başlıklar şöyle:

Hükümetin ve işverenlerin ısrarla, onlarca yıldır bıkmadan usanmadan yok etmeye çalıştıkları kıdem tazminatımız tekrar hedefte.

Bilindiği gibi, Kıdem Tazminatı Fonu’nun kurulması ve Bireysel Emeklilik Sistemi ile entegre edilmesi, Hükümetin yakın dönem hedefi olarak ilan edilmişti. Kıdem tazminatına dair, bakanlığın hazırladığı taslağın ana hatları bugünlerde basına yansıdı. Hükümetin önerisinde ana unsur kıdem tazminatının toplanma ve ödenme şeklinde esaslı bir değişiklik yapılması ve bu değişiklik sayesinde kıdem hakkının ve kıdem tazminatının ödeme yükümlülüğünün işverenlerden alınarak bir fona devredilmesidir.

Kıdem tazminatını ne bekliyor?

1936 yılından beri işçi sınıfının hakkı olan ve diğer haklarla kıyaslandığında en eski kazanımlardan biri olan kıdem tazminatı için Hükümetin basına yansıyan iki modelden birini hayata geçirme niyeti ve gayreti var. Her iki model de, bugüne dek kıdem tazminatının ele alınış şeklinden bütünüyle koparılmış halde öneriliyor. Yeni modellerin adı, Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) oldu. 

Bu modellerin birincisine göre; mevcut durumda işçiler her hizmet yılı için otuz günlük ücretleri tutarında kıdem tazminatı almaktadırlar. Bu da yıllık olarak hesaplandığında bir yılda elde edilen giydirilmiş brüt ücretin yüzde 8,33’ü anlamına gelmektedir. Yeni öneriye göre 30 günlük süre 19 güne indirilecektir. Geri kalan 11 günlük süre işveren tarafından emeklilik sistemine dahil edilecektir. İşçi, hem 19 günlük, hem 11 günlük tazminat ödemelerinden 60 yaşına gelmeden yararlanamayacaktır. Emeklilik veya işten çıkarılma durumunda aldığı hak edilmiş toplu tazminatı ise 75 yaşına gelmeden alamayacaktır. İşçi, 60 yaşını doldurduğunda o güne dek hesabında biriken paranın yüzde 25’ini alabilecek, kalan yüzde 75 ise, emekli olması halinde aylık ödemeler halinde emeklilik maaşına ilave edilecektir.

Yine hükümetin önerdiği ikinci modele göre; işveren yüzde 4, işçi ise yüzde 0,5 ila yüzde 2,5 oranlarında ücrete göre değişkenlik gösterecek oranlarda ve devlet de yüzde 1 oranında prim ödeyecektir. Bu modelde, işçinin 84 yıldır kazanılmış hakkını alabilmesi için yine kendisinin prim ödemesi beklenmektedir. Ki, en iyi durumda bile bugün elde ettiği haktan çok daha azına razı gelmesi umulmaktadır. Her iki modelde de primlerin işsizlik sigortasında olduğu gibi bir fonda biriktirilmesi amaçlanmaktadır.

Kıdem ve ihbar tazminatı bazı işçiler için kaldırılıyor

Hükümet tarafından açıkça belirtilmemekle birlikte medyaya yansıyan kimi haberlere göre 25 yaşını doldurmayanlarla 50 yaşını geçen işçilerin esnek çalışma modeline geçirilebileceği bir düzenleme söz konusu. Bu yaş aralığındaki işçiler kadrolu değil, geçici süreli sözleşmeler yoluyla çalıştırılacak. Böyle bir durumda bu işçiler iş güvencesinden, yani işe iade hakkından mahrum kalacakları gibi, kıdem ve ihbar tazminatı da alamayacaklar. Sigortalı işçiler arasında bu yaş grubundaki işçilerin sayısı, 2020 itibariyle tam 3,7 milyon. Yani işçilerin dörtte biri, 25 yaş altı ve 50 yaş üstü işçilerden oluşuyor. 

Kıdem tazminatları güvence altında değilse, bunun yasalarda yapılacak bir değişiklik ile sağlanması mümkündür. İş yerlerinin iflas etmesi veya kapatılması durumlarında, iş hukukunda yapılacak düzenleme ile işçi alacaklarının birinci sıraya getirilmesini talep ediyoruz. İşçilerin serbest pazarlığının önündeki engellerin kaldırılmasını ve kıdem tazminatında tavana son verilmesini talep ediyoruz.