Virüsle mücadele eden bir doktor anlatıyor

Virüs sağlık çalışanları arasında yayılıyor, doktorlar "hijyen konusunda çok eksiğimiz var" diyorlar.

Marksist.org'un ulaştığı bir doktor, sağlık çalışanlarının zorlu koşullarını anlatarak sorularımızı yanıtladı:

Enfekte doktor ve sağlık görevlisi sayısı artıyor, bir doktorun hasta olması demek, en iyi ihtimalle 3 hafta sahadan çekilmesi demektir ki şu an yoğun bakımda geri dönülmez durumda olan doktor arkadaşlarımız da var ne yazık ki. Ama en iyi ihtimalle 3 hafta bir doktordan mahrum kalmak demek poliklinik şartlarında ortalama 1000’e yakın hastaya hizmet verilememesi demektir. Dolayısıyla enfekte doktor sayısı arttıkça hasta tedavi kapasitemiz çok düşecek.

Doktorlara test yapılıyor mu, riskleri nasıl?

Doktorlara rutin test yapılmıyor, o yüzden gerçekte enfekte olan doktor sayısını bilmiyoruz. Şu anda enfekte doktor ve sağlık görevlisi sayısı oldukça fazla, yatarak tedavi olan ve hatta yoğun bakımda yatan birçok arkadaşımız hatta hocalarımız var. Bu sayı arttıkça hasta tedavi kapasitemiz çok düşecek. Aynı zamanda çoğu doktor enfekte olduğundan habersiz bir şekilde çalıştığı için virüsü hastalara bulaştırmaya devam ediyorlar.

Hastanelerde sağlık personelinin korunması (hijyen) için araç gereç durumu nasıl?

Hijyen araç gereçleri yeterli değil. Normal hasta muayenesinde cerrahi maske takmak yeterli olur ama bu virüs ile ilgili hastanın boğazından örnek alırken N95 maske takmak gerekir. Ve her hastada bu maskeyi değiştirmek gerekir. Çünkü örnek aldığımız her hasta gerçekten hasta olmayabilir, değiştirilmeyen maskeler nedeniyle hastalar arasında bulaş gerçekleşebilir. 

Cerrahi maskeyi de nemlenince değiştirmek gerekiyor, normalde 2-3 saatte bir değiştirilmesi gerekiyor ama şu an birçok hastanede her doktora günde 1 tane cerrahi maske veriliyor, N95 ise çok az hastanede var, birçok riskli işlem yapan doktor bu maskeyi temin etmekte zorlanıyor. 

Gözlük, bone ve koruyucu tulum da kullanılması gerekiyor hasta muayene ederken, bunları doktorlar internetten kendi paralarıyla sipariş veriyor, ya da kırtasiyeden asetat kâğıdı alarak yüz siperliği yapıyorlar.

Solunum cihazı ihtiyacı karşılayacak kadar var mı?

Türkiye’deki kişi başına düşen solunum cihazı sayısı İtalya gibi birçok Avrupa ülkesine göre daha yüksek bile olsa, salgın bu hızda devam ederse bir noktada cihaz sayısı hasta sayısının çok altında kalacaktır. Solunum cihazı en kritik nokta, çünkü bu hastalık özelinde konuşmak gerekirse yoğun bakım yatağı sayısından çok daha önemli bir parametre. Ölüm oranları direk olarak hastaların solunum cihazına ulaşabilmelerine bağlı, bu yüzden hastalığın ölüm oranı Çin’de %3 civarında seyretmişken İtalya’da şu an %10’lara ulaşmıştır.  

Doktorlar için kalacak yer problemi çözülüyor mu?

Doktorların hastalığı evlerine götürmemesi, uzun nöbetlerden sonra çabucak dinlenebilmeleri için akşam kalacakları yer ayarlanması gerekiyor. Ama bu iş henüz çözülmedi, birçok otel ve işletmeler doktorlara imkân sunacağını söylüyor ama bunun pratiğe yansıması henüz devlet hastanelerinde başlamış değil. Doktorlar akşamları kalmak için kendi imkânları ile ev tutmaya çalışıyorlar.

Hastaneler rutin işlerini yapabiliyor mu, kısıtlandı mı?

Bazı hastanelerde corona harici rutin poliklinik muayeneleri azaltıldı, ama çoğu hastanede hiçbir olağanüstü hal yaşanmıyormuş gibi rutin poliklinik randevuları verilmeye devam ediyor, dolayısıyla hem hastalar hem de doktorlar gereksiz risk altına sokuluyor. İstanbul’da bazı hastaneler nöbet sistemine geçti, her branştan sadece bir poliklinik açık kalıyor, geri kalan tüm doktorlar corona servislerinde gece-gündüz vardiya şeklinde görevlendiriliyorlar. Nöbet saatleri 12 veya 24 saat, hâlbuki salgınlarda önerilen nöbet süresi maksimum hemşirelerde 4 saat, doktorlarda 6 saat. Bu saatlerin üzerine çıkılınca, personelin viral yüke maruziyeti çok fazla oluyor, aynı zamanda yorgunluk sebebiyle bağışıklık düşüyor. 

Türkiye’de her hastanede coronalı hasta yatabiliyor, en baştan bu böyle yapılmamalıydı. Diğer ülkelerde şöyle bir uygulama var, her şehirde 1 ya da 2 hastaneye kesinlikle corona vakası almıyorlar. Bu hastaneler kanser hastaları, bağışıklık sistemi düşük hastalar için temiz hastane olarak korunuyor.

Virüsle mücadelede en acil talepleriniz nelerdir?

Öncelikle hijyen sorunumuz acilen giderilmelidir. N95 maske, cerrahi maskeler, gözlük, bone, koruyucu tulum gibi malzemeler acilen temin edilmelidir. Salgınla mücadelede çalışan doktorların 6 saatin üzerinde çalıştırılmaması sağlanmalıdır. Doktorlara akşamları kalabilecek yerler sağlanmalıdır. Salgınla ilgili bilgiler kamuoyu ile şeffaf olarak paylaşılmalıdır.

Teşekkür ederiz.