2019 genel bütçe tasarısı mecliste görüşülmeye başlandı. Kriz sonucu ekonominin küçüleceği yeni yılda, patronlara kolaylık ve destek getiren AKP'nin bütçe tasarısında sosyal harcamalar kısılırken, bütçenin finansman yükü işçilerin sırtlarına bindiriliyor.
2019 bütçe tasarısında 961 milyar TL gidere karşılık, 880,4 milyar TL gelir bekleniyor. Gelirlerin yüzde 86'sı olan 765,5 milyar TL ise vergi gelirlerinden oluşuyor. Yani 2019 bütçesinin büyük bölümü halktan toplanacak.
Krizin vuracağı 2019'da vergiler önceki yıla göre ortalama yüzde 20 oranında artılıyor. Bu artışın büyük kısmı gelir vergisi, KDV ve ÖTV'de görülürken, şirketlerden daha az vergi alınacak. Gelir vergisinin yüzde 96'sı kaynaktan kesilirken, sadece yüzde 4'ü beyan üzerinden toplanacak. Yani vergiyi yine işçiler ödeyecek. Peki bizden kesilen vergiler nerelere harcanacak?
Sosyal harcamalar kısılıyor
- Cumhurbaşkanlığı Hükümet Yönetimi'nin ilk bütçesinin giderleri, 2018 yılına göre yüzde 26 oranında artıyor. Bu artışın yüzde 99'u personel giderleri, sosyal güvenlik kurumlarına transferler, il özel idare ve belediyelere ayrılan pay ve faiz giderlerinden oluşuyor.
- Bütçenin sosyal kısmında ise tasarruf var. 2019 bütçe tasarısına göre eğitim için 120,2 milyar, sağlık için 48 milyar 335 milyon TL pay ayrılmış. Yatırımlar için 65.1 milyar TL, tarıma destek için 26.5 milyar TL ve sosyal harcamalar için de 62,1 milyar TL.
- Hükümete göre bu bütçede öne çıkarılması gereken yer eğitime ayrılan pay. Burada bütçenin sayısal büyüklüğüne dikkat çekilse de giderlere bakıldığında bir övünç tablosu gözükmüyor. Milli Eğitim Bakanlığı'na ayrılan payın yüzde 83'lük kısmı, personel maaşları ve çalışanların sosyal güvenlik giderlerinden oluşan zorunlu harcamalar. Eğitim yatırımlarına ayrılan pay 2018'de yüzde 8.36 iken; 2019 yılında neredeyse yarı yarıya azaltılarak yüzde 4.88’e düşürülmüş olarak karşımıza çıkıyor. Oransal olarak bakıldığında da bütçede eğitime ayrılan payın arttığından söz edilemez. 2016’da 19.24 olan eğitim payı, 2017’de 18.98, 2018’de 17.66, 2019’da 16.41’e geriledi.
Tasarrufun uğramadığı yerler
- Buna karşılık 117,3 milyar TL faiz giderlerine yani borçlara gidecek. Savunma ve güvenliğe ise 110 milyar 472 milyon TL harcanak; böylece bütçede silahlanmaya ve savaşa aktarılan pay, 2018'e göre yüzde 21 oranında artmış oluyor. "Bütçede tasarruf yapıyoruz" açıklamalarına rağmen 32,8 milyar TL doğrudan kapitalistlere aktarılacak.
- Tasarruf rüzgarlarının değmediği bir devlet kurumu da Diyanet İşleri Başkanlığı. Diyanet İşleri Başkanlığı bütçesi 2018’e göre yüzde 34 oranında artırılarak 10 milyar 445 milyon TL’ye çıkarılıyor. Böylece Diyanet bütçesi, son 10 yılda yüzde 326 arttırılmış oluyor. Eğitim yatırımlarında aslan payı 8 milyar 679 milyon TL'yi Din Öğretimi Genel Müdürlüğü'nün alacağı da eklendiğinde yeni yılda 20 milyar TL devletin din kurumu için harcanacak.
İşçilerin kendi ceplerinden karşıladığı 2019 bütçesinde, toplumun çoğunluğu oluşturan emekçilere hiçbir şey yok. Patronlara ise kolaylık ve teşvik var.
(Sosyalist İşçi)
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.