Kadir Has Üniversitesi’nin araştırmasına göre, yurttaşın en büyük sorunu ekonomi ve pahalılık. AKP’lilerin yüzde 87’si, MHP’lilerin yüzde 93’ü elektrik fiyatlarının yüksek olmasından şikâyet ediyor.
Cumhuriyet'te yer alan habere göre, hükümetin ‘beka’ söylemine rağmen yurttaşlar en önemli sorun olarak ekonomi ve pahalılığı görüyor.
Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama ve Araştırma Merkezi (CESD) tarafından bu yıl üçüncüsü gerçekleştirilen ‘Türkiye Toplumunun Enerji Tercihleri Araştırması’nın sonuçlarına göre, Türkiye’nin en önemli sorunu listesinde ilk sırada ekonomi yer aldı.
2016’da yüzde 16, 2017’de yüzde 22 olan en önemli sorun olarak ekonomiyi görenler, Aralık 2018’de yapılan ankette yüzde 33’e yükseldi. En önemli sorun olarak iç ve dış güvenliği görenlerin toplamı ise 2016’da yüzde 24 iken, 2017’de yüzde 14’e, 2018’de yüzde 7’ye geriledi. Demokrasiyi en önemli sorun olarak görenlerin oranı iki yılda yüzde 7’den yüzde 14’e, çevreyi en önemli sorun olarak görenlerse yüzde 3’ten yüzde 7’ye ulaştı.
‘Türkiye enerji sisteminin en önemli sorunu nedir?’ sorusuna yanıtlarda da ilk sırayı yüzde 42’lik oyla pahalılık aldı. Geçen yıl da yine pahalılık ilk sıradaydı. Enerjide en büyük sorunu çevre olarak görenlerin oranı da iki yılda yüzde 3’ten yüzde 15’e yükseldi.
Herkes şikâyetçi
Araştırma sonuçları, AKP ve MHP seçmenlerinin de enerjide pahalılıktan şikâyetçi olduğunu ortaya koydu. Enerjide en önemli sorun pahalılık diyenlerin siyasi parti tercihleri incelendiğinde MHP yüzde 51 ile ilk sırada yer aldı. MHP için bu oran 2017’de yüzde 36 idi. AKP’lilerin de yüzde 39’u, enerjide en büyük sorununun pahalılık olduğunu söyledi. Bu oran CHP’de yüzde 44, HDP’de yüzde 43 oldu.
‘Elektrik fiyatlarını nasıl buluyorsunuz?’ sorusuna katılımcıların yüzde 90’ı ‘yüksek’ ve ‘çok yüksek’ yanıtını verdi. Bu oran geçen sene yüzde 80 idi. Aynı dönemde ‘elektrik fiyatlarını normal bulanlar’ yüzde 19’dan yüzde 8’e geriledi. Yüksek bulanların siyasi parti tercihleri incelendiğinde HDP yüzde 86, AKP yüzde 87, CHP yüzde 92, MHP ise yüzde 93 çıktı. 31 Mart’taki yerel seçimler için AKP ile ittifak yapan MHP’nin seçmenlerinin, enerjideki pahalılıktan en çok şikâyetçi olan seçmen grubu olması dikkat çekti.
Özelleştirmeler başarısız
2018’de konutta elektriğe yüzde 45, doğalgazda yüzde 30 oranında zam gelmesi, yurttaşın enerji politikaları konusundaki ilgi ve farkındalığını da artırdı. Ankette, ‘Oy verdiğiniz partinin enerji politikaları konusunda ne derece bilgilisiniz?’ sorusuna verilen yanıtlardan ‘çok bilgiliyim’ diyenlerin oranı son iki yılda yüzde 8’den yüzde 15’e yükselirken, ‘bilgili değilim’ diyenlerin oranı yüzde 75’ten yüzde 49’a düştü.
Öte yandan, ‘Oy verirken partinizin enerji politikalarını ne derece dikkate alırsınız?’ sorusuna verilen olumlu yanıtlarda da ciddi artışlar gözlendi. ‘Dikkate almam’ diyenlerin oranı 2016-2018 arasında yüzde 55, 44 ve 35 olarak düşerken, ‘çok dikkate alırım’ diyenlerin oranı ise yüzde 15-17-34 olarak arttı.
Ankete katılanlar, hükümetin enerji politikalarında başarılı buldukları alanları ‘doğalgaz temini’, ‘petrol ve doğalgaz boru hatları’ ve ‘elektrik üretimi-iletimi-dağıtımı’ olarak sıraladı. Olumlu bulanların oranları 2016-2017-2018 döneminde ‘doğalgaz temini’nde yüzde 54-46-43; ‘petrol ve doğalgaz boru hatları’nda yüzde 55-42-36; ‘elektrik üretimi-iletimi-dağıtımı’nda ise yüzde 51-39-37 olarak gerçekleşti. Enerji fiyatları da 2016-2018 arasında yüzde 23-11-22 oranlarıyla en az olumlu bulundu. Hükümetin enerji politikalarında en kötü bulunanlar şeyler arasında yine enerjide özelleştirme ve nükleer enerji yer aldı. Yurttaşlar yaşadıkları il yakınına nükleer ya da kömür santralı istemiyor.
Harcama ısınmaya
16 ilde, 18 yaş ve üzeri bin 209 kişi ile yapılan ankette proje koordinatörü olan Kadir Has Üniversitesi Enerji Sistemleri Bölüm Başkanı ve CESD Müdürü Prof. Dr. Volkan Ediger, “Enerji ve ekonomi politikalarına duyarlılığın arttığı ortaya çıktı” dedi.
Ediger’in sunumunu yaptığı araştırma sonuçlarından öne çıkan diğer başlıklar şöyle:
- Yüzde 74’lük kesim enerjide en çok ısınmaya para harcıyor. 2017’de ısınma oranı yüzde 66 idi.
- Yüzde 54 doğalgaz, yüzde 19 kömür, yüzde 15 odun, yüzde 11 elektrikle ısınıyor.
- Enerji tüketiminde aylık faturası 300 TL üzeri olanların oranı 2017’de yüzde 37 iken bu oran 2018 yüzde 44’e yükseldi.
- Evde en fazla tüketilen enerji türünde (elektrik ya da doğalgaz) aylık harcaması 200 TL üzeri olanların oranı 2016’da yüzde 29 iken, 2017’de yüzde 37’ye, 2018’de yüzde 48’e yükseldi.
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.