Geçen hafta yayınlanan 2020 yılı Sayıştay denetim raporu, bir iş cinayetinin nasıl ört bas edildiğini ortaya koydu. Karayolları Genel Müdürlüğü’ne ait 2020 yılı denetim raporunun 47’inci sayfasından başlayarak anlatılan konu, Trabzon-Aşkale Yolu (Kop Dağı Tüneli) inşaatıyla ilgili bir skandal.
Adı neredeyse AKP ile özdeşleşmiş Bayburt Grup’un yüklenici firma olduğu Kop Dağı tüneli inşaatındaki kazada, 2020 Eylül’ünde bir işçi yanarak ölmüş, 10 işçi ağır yaralanmıştı.
Rapora göre, bu iş cinayeti Karayolları Genel Müdürlüğü tarafından kapatılmış.
Kop Dağı Tüneli ve yol inşaatının temeli, 2012’de dönemin Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım tarafından atıldı. Tünel ve yol işi uzun yıllar devam etti, yüklenici şirket için tam bir para kazanma makinesi haline geldi, defalarca ikmal ihaleleri açıldı. İş cinayeti 24 Eylül 2020’de meydana geldi.
Kazadan önce iş güvenliği uzmanı şirketi gaz patlaması olabilir diye uyardı
Kaza öncesi 2016 yılında tünel inşaatında tehlikeli gaz çıkışı tespit edildiği için iş durduruldu. Karayolları uzmanları tünel inşaatını inceleyerek yüklenici firmadan bazı tedbirler almasını istediler. Yüklenici firmaya iletilen tedbirler şöyleydi:
- Gazın tehlike sınırında olması durumunda alarm veren otomatik bir sistem kurulsun.
- Tehlike sınırında tünel içerisine elektriği kesecek devre kesici sistem oluşturulsun.
- Kazı makinasının ilerisindeki metan ve karbon monoksit gazlarının varlığını önceden tespit ve tahliye etmek için, kontrol ve rahatlatma sondajları yapılsın.
- Havalandırma ve tahliye sondajları konusunda uzman kişi veya kurumlardan görüş alınarak uygulama projesi yapılsın.
Bu rapora rağmen yüklenici firma herhangi bir tedbir almadan 4 yıl daha işe devam etti. 2020 Eylül’ünde patlama meydana gelince Karayolları inceleme için müfettiş gönderdi. Müfettiş Karayolları’nın daha önce gönderdiği alınması gereken tedbirlerle ilgili rapora dayanarak, yüklenici firmanın iş sözleşmesinin iptalini istedi. Müfettişin tespit ettiği problemler şunlardı:
- Tünel içerisinde otomatik alarm veren gaz ölçüm sistemi yok, manuel ölçüm cihazı var, onun da kalibrasyonu yok.
- Tünel içerisinde tehlike sınırında elektriği kesecek devre kesici sistem yok.
- Tünel havalandırma sistemleri sağlıklı bir şekilde çalışmıyor.
- İş güvenliği uzmanlarının “tespit ve öneri defteri”ne yazdığı eksikler, işveren tarafından giderilmemiş.
Müfettişin raporuna rağmen Karayolları sözleşmeyi iptal etmedi
Konu Sayıştay denetiminde gündeme geldi. Sayıştay denetçisinin neden iş sözleşmesinin iptal edilmediği sorusuna, Karayolları Genel Müdürlüğünün cevabı tam bir kara mizah örneği.
Cevap şöyle: “Alınması gereken tedbirlerle ilgili rapor tünelin sol tüpü için hazırlanmıştı. Ama kaza “yaklaşma tünelinde” meydana geldi. O nedenle yüklenici firmanın sözleşmesini iptal etmek için herhangi bir sebep yoktu.”
Sayıştay raporunda, bu cevaba verilen cevap ise şöyle: “Aynı iş kapsamında yapılan tünelin farklı kesiminde kazanın meydana gelmiş olması, yüklenici hakkında mevzuat ve sözleşmede yazılı yaptırımların uygulanmasına engel teşkil etmemektedir. Ayrıca, kaza öncesi alınması gereken tedbirlerin yüklenici tarafından yerine getirilip getirilmediğine ilişkin herhangi bir belge İdare tarafından hâlâ sunulamamıştır.”
Sonuçta Kop Dağı tünelindeki iş cinayeti, yıllar önce tespit edilen ama yüklenici Bayburt Grup firmaları tarafından tedbir alınmaması nedeniyle meydana geldi. Sayıştay raporu bunu açıkça tescil etti. Bu iş cinayetine neden olanlar, örtbas edenler derhal cezalandırılmalıdır. İlgili savcılık, bu konudaki haberleri, Sayıştay raporunu delil olarak kabul etmeli ve soruşturmayı başlatmalıdır.
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.