Emek Çalışma Topluluğu raporlarına göre, 2015'te 151, 2016'da 80, 2017'de 99, 2018'de 122, 2019'da 89 ve 2020'de 93 grev yasa dışı ilan edildi. AKP, 2016'daki darbe girişiminin ardından 2 yıl sürecek OHAL ilan etti. AKP, 2003 ile 2016 arasında yaklaşık 40 bin kişinin katılacağı 8 grevi yasaklamışken, 2017 ile 2018 arasında 150 bin işçinin katılacağı 7 grevi yasakladı.
Artan grev yasakları ve sendikalara yapılan baskı, ITUC'un yıllık sendikal hak raporlarında 2016'dan beri Türkiye'yi işçi hakları açısından en kötü 10 ülke arasına soktu.
Bu bağlamda, 2015 yılındaki metal grevi ve 2017 yılındaki sayacı ustalarının yasa dışı grevi öne çıkıyor. Metal grevi, Türkiye ekonomisinin en önemli sektörlerinden birinde gerçekleşirken; saya grevi, büyük markalara fason üretim yapan Türk, Kürt ve Suriyeli işçilerin ortak mücadelesinin bir örneğiydi.
2024 yılında, Birleşik Metal-İş'e bağlı 4 şehirde 9 fabrikada başlayan grev de aynı şekilde yasa dışı ilan edildi. Ancak işçiler, yasağı tanımayarak mücadelelerini sürdürdü ve sonuçta kazanım elde etti. Bu başarı, işçi mücadelesinin 2025 yılına hızlı ve moralli bir başlangıç yapmasını sağladı.
Gaziantep'teki tekstil sektöründe ise günlerdir fiili grevler yaşanıyor. En son valiliğin, her türlü açık ve kapalı toplantıyı, gösteri yürüyüşlerini ve grev benzeri demokratik hakları yasaklayan kararı, aslında işçilerin birden fazla fabrikada patronlarla ücret pazarlığı yapmasını engelleme amacını taşıyor. Bölgede süregelen fiili grevler, işçilerin tabandan birleşme ve ortak hareket etme yeteneklerini ve deneyimlerini artırdı.
Şu anda süren grevler, işçilerin kazandıkları deneyimlerle patronlara karşı birlikte hareket ettiklerinde kazanabileceklerini gösteren bir yönelime girdi. Bu örgütlü saldırıya verilecek en iyi yanıt, yine örgütlü mücadeledir.
TİM raporlarına göre, tekstil sektörü 15 ülkede pazar kaybı yaşadı. Tekstil patronları, kaybettikleri pazarları ve kârları telafi etmek için işçileri sefalet ücretleriyle çalıştırmak istiyor.
Valiliğin yasak kararının ardından, Çelikaslan Tekstil Fabrikası'ndaki grev çadırlarına polis müdahale etti. Buna karşılık, BİR TEK-SEN'in yaptığı açıklama ve işçilerin kararlılığı, mücadelenin süreceğini gösteriyor.
Arka arkaya gelen yasaklamalara karşı işçi sınıfının verdiği yanıt, korkunun yer değiştirmeye başladığının önemli bir göstergesi.
Recep Aykın