2023 yılında işçiler Türkiye’nin pek çok yerinde direnişteydi. İşçiler sendika değiştirebilme hakları için, maaşlarına zam yapılması için, güvenceli kadrolara geçebilmek için ve daha iyi şartlarda çalışabilmek için grevler, eylemler, mitingler ve basın açıklamaları gerçekleştirdiler.
Örgütlenme özgürlüğü için eylemler
Trendyol’un deposunda kısa süreli güvencesiz sözleşmelerle ve farklı taşeron şirketler bünyesinde çalıştırılan işçiler DGD-Sen ve PTT-Sen’de örgütlendikleri için işveren tarafından işten çıkarılmışlar, 26 Eylül’de Trendyol’un genel merkez binası önünde şirketi protesto edince de gözaltına alınmışlardı.
Gebze’de bulunan ve Petrol-İş sendikasının örgütlü olduğu Corning Kablo’da işçiler toplu sözleşme görüşmelerinde anlaşmaya varılamaması üzerine 14 Ağustos’ta greve çıktı. 156 gün süren grevden sonra işçiler kazanım elde etti ve Petrol-İş ilk altı aya yüzde 75, ikinci altı ay yüzde 30 zammın olduğu bir sözleşme imzaladı.
Yaşasın grev!
Greve gidilen bir başka fabrika da Selüloz-İş’in örgütlü olduğu Kocaeli’ndeki Kartonsan fabrikasıydı. 22 Aralık 2022’de başlayan grev 108 gün sonunda kazanımla sonlanmış, fabrikada en düşük ücret 20 bin 115 liraya, ortalama ücret 22 bin 370 liraya ve en yüksek ücret de 28 bin liraya çıkarılmış, sosyal haklarda da yaklaşık yüzde 120 artış gerçekleşmişti.
İzmir’de ise metro ve tramvay işçileri 31 Temmuz’da İzmir Belediyesi ve Türkiye Demiryolu İşçileri Sendikası arasındaki toplu iş sözleşmesinin tıkanması üzerine greve gitti, etkili olan grevin ardından 2 Ağustos’ta anlaşmaya varıldı.
Ayrıca İstanbul Kalkınma Ajansı’nda, AFP’de de grevler gerçekleştirildi.
Yılın en uzun soluklu grevlerinden biri de Sputnik grevi oldu. Sputnik’te iş sözleşmesi görüşmelerinin ardından Türkiye Gazeteciler Sendikası 24 Temmuz’da grev kararı almış, Sputnik yönetimi ise 7 Ağustos günü, tamamı sendika üyesi olan 24 gazeteciyi işten çıkarmıştı. Bunun üzerine, 24 Ağustos’ta başlayan grev halen devam ediyor.
Belediye işçileri ayaktaydı
Belediye işçileri de 2023’te hareketliydi. Türkiye’nin farklı belediyelerinde çalışan işçiler daha iyi ücretler ve çalışma şartları için mücadele ettiler.
Belediyelerin taşeron şirketlerinde çalışan işçiler de yıl boyunca norm kadro talebiyle eylemler yaptılar. İzmir Büyükşehir Belediyesi’nin iştiraki olan İZENERJİ AŞ’de çalışan işçiler ikramiyelerinin ödenmemesi üzerine 17 Ekim 2023’ten itibaren greve gitmiş ve direnişe başlamıştı. İşçilerin direnişi beş günün ardından başarıyla sonuçlandı ve ikramiyelerin yatırılacağı açıklandı.
Türkiye’nin farklı yerlerindeki enerji işçileri pek çok direniş gerçekleştirdiler. Urfa, Batman, Mardin, Diyarbakır, Siirt ve Şırnak’ın enerjisini sağlayan DEDAŞ işçileri maaşlarının yükseltilmesi ve sendikaya üye olabilme taleplerinin karşılanması için temmuz ayında iş bıraktı. Bu işçilerden 200 kişinin işine tazminatsız bir şekilde son verildi. İşçilerden iktidara yakın Hak-İş’e bağlı Enerji-Sen sendikasına üye olmaları istendi ve bunu kabul etmek zorunda kalanların bir kısmı yeniden işe alındı.
Dersim’de ise Fırat Elektrik Hizmetleri AŞ (FEDAŞ) işçileri ağustos ayında, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve ücretlerin arttırılması talebiyle iş yavaşlatmaya gidince 32 işçi işten çıkarıldı. Grevin yasak olduğu bir sektörde mücadele eden işçilerin 73 günlük direnişlerinin ardından 20 Ekim’de DİSK/Enerji-Sen, işverenle mutabakata varıldığını açıklamıştı.
Sendikalaşma hakkı
Sendikalaşma mücadelesi pek çok işyerinde temel talep oldu. Sakarya’da bulunan Burda Bebek Ürünleri fabrikasında Petrol-İş sendikasına üye oldukları için, dokuz kadın işçi tazminatsız olarak işten çıkarıldı. 250 işçiden 150’sinin kadın olduğu fabrikada işçiler baskı ve mobbinge maruz bırakılıyordu.
2023’ün bir başka sendikalaşma mücadelesi de kadın tarım işçilerinin çalıştığı İzmir Bergama’daki Agrobay seracılıkta gerçekleşti. Baskıyla karşılaşan, ekipman eksikliği nedeniyle kimyasal maddelerle temas ederek ve yüksek sıcaklıklara maruz kalarak çalışan işçiler Tarım-Sen üyesi olunca 39 işçi işten çıkarıldı. İşçiler direnişlerini bugün de sürdürüyor.
Düzce’deki Aluform Pekintaş fabrikasında ise işçiler Türk Metal İş sendikasına üye oldukları için işten çıkarılmış (2022) ve Ekim 2022’den itibaren bir direniş başlatmışlardı. İşçilerin fabrika önündeki pankartları defalarca kaldırılırken, fabrikanın faaliyetine engel olmak suçlamasıyla bazı işçilere uzaklaştırma cezası verilmişti.
Gebze’de bulunan Pulver Kimya’da da Petrol- İş sendikasında sendikalaşma mücadelesi veren ve işten atılan işçiler, 161 gün süren direnişlerinin ardından işe geri dönerken, işverenin sendikanın yetki almasına olan itirazını geri çekmesini de sağladılar.
Yılın son direnişlerinden biri ise Özak Tekstil’de oldu. Urfa’da bulunan ve 700 işçinin çalıştığı Özak Tekstil, bir yandan Lewis gibi markalara ana tedarikçi olarak hizmet verirken diğer yandan işçiler ağır çalışma koşullarında çalıştırılıyor, üye oldukları Öz-İplik İş ise işçilerin taleplerini yeterince savunmuyordu. Bir kısmının BİRTEK-Sen’e üye olmasının ardından bir kadın işçinin işten çıkarılması üzerine direnişe başlayan işçiler jandarma ve polis saldırısına uğradı. İşçilerin direnişi halen sürüyor.
(Sosyalist İşçi)
Taner Akçam, yeni kitabında Ermenilerin dininin zorla değiştirilmesi ve asimilasyon süreçlerini inceliyor. Kitapta Talat Paşa’nın ihtida edenlerin tehcirden muaf tutulması emrini daha sonra nasıl geri çektiği de anlatılıyor.