Ukrayna'da savaş: İlk günün notları

İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana Avrupa'da cereyan eden en büyük savaş yeniden alevlendi. Üstelik daha da genişleyip, boyutlanarak.

Savaşın ilk gününde yaşananları özetledik.

Rusya'nın işgali

24 Ocak 2022 tarihe kara bir gün olarak geçecek. Devasa Rus ordusu eşitsiz rakibi Ukrayna ordusuna karşı sabahın erken saatlerinde saldırıya geçti.

Putin, Ukrayna'nın askeri güçlerinin çökertileceğini daha önce söylemişti. Nitekim öyle oldu, Ukrayna'nın askeri alt yapısını ve sınır muhafaza birliklerini Rus füzeleri ve savaş uçakları ile çökertti.

Ardından Rus askeri araçları Belarus da dahil olmak üzere kuzey, güney ve doğuda birçok yerde Ukrayna sınırını aştı. Ukrayna kuvvetleri, Rus askeri araçlarının kuzeydoğuda Harkov, doğuda Luhansk, güneyde Rusya'nın ilhak ettiği Kırım ve Belarus'tan da sınırı geçtiğini duyurdu.

Ülkenin her yerinden patlama ve çatışma haberleri duyuldu.

Eşitsiz güçlerin savaşı

Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, sıkıyönetim ilan ederken 200 bin askerin ve binlerce zırhlı aracın konuşlandırıldığını söyledi. 

Rusya'nın toplamda 900 bin kadar muharip gücü, yani silahlı kuvveti ve 2 bin 840 savaş tankı var. Sayıca Ukrayna'nın üç katından fazla. 

Kiev'in savunma bütçesi Rusya'nın 10'da biri ve Putin'in daha kalabalık, profesyonel ve donanımlı bir ordusu var.

Ukrayna ordusu ile sadece Rus askerleri savaşmıyor. Putin'in bağımsızlıklarını tanıdığı Donetsk ve Lugansk bölgelerindeki Rus nüfusun içindeki milislerle, Rus ordusu ile birlikte savaşıyor.

NATO'dan askeri tehdit

NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, "Kıtamızdaki barış bozulmuştur. Şu anda Avrupa'da savaş vardır" diyerek en az 100 savaş uçağı ve 120 savaş gemisinin yüksek hazırlık seviyesinde bulunduğunu söyledi.

Ukrayna yönetimi geçen yıl NATO'ya üye olacaklarını açıkladıktan sonra ABD, AB ve Rusya arasındaki emperyalist gerilim artmıştı. 

NATO bir kaç yıldır Doğu Avrupa'da yeni üsler açıyor ve buraya askeri yığınak yapıyor.

Batı'dan ekonomik yaptırım hazırlığı

Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Rus ekonomisini zayıflatacak yaptırımlara hazırlandıklarını duyurdu. Yaptırımlar, Rus varlıklarının dondurulması, Rus bankalarının Avrupa'daki mali piyasalara erişiminin engellenmesi gibi uygulamalar içeriyor.

Von der Leyen şunları söyledi:

"Bu yaptırım paketiyle Rus ekonomisinin stratejik sektörlerini, kilit önemdeki teknolojilere ve piyasalara erişimlerini engelleyerek hedef alacağız. Rus ekonomisinin temelini ve ilerleme kapasitesini zayıflatacağız. Buna ek olarak AB içindeki Rus varlıklarını donduracağız ve Rus bankalarının Avrupa mali piyasalarına erişimini keseceğiz. İlk yaptırım paketinde olduğu gibi ortaklarımız ve müttefiklerimizle uyum içindeyiz. Bu yaptırımlar Kremlin'in çıkarlarına ve savaşı finanse etmesine ağır bir darbe olması için tasarlanmıştır."

Almanya hükümeti Kuzey Akım 2 projesini durdurdu.

Hali hazırda Rusya'ya yaptırım uygulayan ABD ise yeni ekonomik yaptırımlara hazırlanıyor.

Rus ekonomisini kilit noktalarından vurmayı hedefleyen yaptırımlar ise Irak'ta, İran'da ya da Venezuela'da olduğu gibi Putin savaşıyla bir alakası olmayan milyonlarca Rusya emekçisini fakirlik, yokluk ve yoksulluk ile vuracak. Putin rejimi ve Rus zenginleri, daha önce dayandıkları gibi dayanabilir.

İnsani durum ve bilanço

- Ukrayna'nın başkenti Kiev'deki askeri birimlerde Rusya tarafından vuruldu. Ukrayna'nın zenginleri, oligarkları ve şirket yöneticileri Kiev'den çoktan kaçmıştı. 3 milyon kişinin yaşadığı şehirde işçiler, öğrenciler ve küçük esnaf ayakta kalmaya çalışıyor.

- Savaşın tarafları, asker ölü sayıları açıklarken ilk günün insani bilançosu belirsiz. Fakat çok sayıda Ukrayna ve Rus askeri savaşın 1. gününde, açılan çeşitli cephelerde yaşamını yitirdi.

Türkiye'nin tutumu

- Rusya işgalinden bir gün önce Erdoğan ve Putin arasında bir telefon görüşmesi gerçekleşti. NATO ile Rusya arasında arabulucu olmak istediğini söyleyen Erdoğan yönetimi, ABD tarafından övülse de Moskova tarafından kaale alınmamıştı.

- Ukrayna'nın Rusya tarafından işgal edileceğinin Putin tarafından duyurulmasının ardından Milli Güvenlik Kurulu toplandı. Savaşın başlamasının ardından Dışişleri Bakanlığı, Ukrayna'ya destek bildirisi yayınladı. Bir süre önce Ukrayna'ya giden, bu ülke askeri ve ekonomik bir dizi ilişkiye sahip olan Erdoğan "Askeri operasyonu kabul edilemez buluyor ve reddediyoruz" dedi ve Rusya'yı Minsk anlaşmasına geri dönmeye çağırdı.

- Erdoğan ile Putin dostluğu dünyaca biliniyor. Libya ve Suriye'de çatışan iki devleti yönetenler, kendi çıkarları doğrultusunda anlaşmaya ve birlikte hareket etmeye devam etmişti. 

- Ukrayna'da savaş Türkiye kapitalizmini vurdu. Bu konu hakkındaki yazımızı okumak için tıklayın.

Kısaca tarihsel arka plan

- Ukrayna'daki savaş, 2014 yılında Kırım'ın Rusya tarafından ilhak edilmesi ile fitillendi. Aynı sene Donetsk'de Rusya yanlısı ayrılıkçılar bağımsızlıklarını ilan etti ve Ukrayna ordusu ile savaşa başladı. Rusya, Doğu Ukrayna'daki Rusya yanlısı güçleri başından itibaren silahlandırdı ve askeri destek verdi.

- Ukrayna, Çarlıktan stalinist rejime Rus imparatorluğunun bir sömürgesi oldu. SSCB dağıldıktan sonra 24 Ağustos 1991 günü Ukrayna bağımsızlığını ilan etti.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar