Hollywood’da yazarlar kazandı

Hollywood tarihinin en uzun ikinci grevi olan 146 günlük iş bırakma eyleminin ardından 24 Eylül Pazar günü geç saatlerde Hollywood yazarlarını temsil eden Amerikan Yazarlar Birliği (WGA) ve Hollywood'un en büyük stüdyolarıyla birlikte Amazon, Netflix ve Apple TV gibi video akış platformlarını temsil eden Sinema ve Televizyon Yapımcıları Birliği (AMPTP) bir anlaşmaya vardı. 

Sendikanın grevi sona erdirme kararının ardından yeni anlaşmanın ayrıntıları da yayınladı. Açıklamada, "Büyük bir gururla söyleyebiliriz ki, bu anlaşma olağanüstü bir kazanımdır, her sektördeki yazarlar için anlamlı kazanımlar ve tedbirler içermektedir" denildi.

Yazarlar asgari ücret ve tazminatlarda artış, emeklilik ve sağlık fonu gibi hakların genişletilmesi, istihdam sürelerinin uzatılması ve ekiplerinin büyütülmesi (son yıllarda büyük ölçüde küçülme eğilimi sergilemişti) gibi iyileştirmelerin yanı sıra – yabancı yayın organlarını da kapsayacak şekilde– daha iyi telif ücretleri talep ettiler ve kazandılar. 

Ayrıca yapay zekanın ücretlerini düşürmek amacıyla kullanılmasını da yasaklayan bir anlaşma yapılması yönünde bazı şartlar ortaya koymuş oldular. Yeni sendika sözleşmesi, yazarların diledikleri takdirde ChatGPT gibi yapay zeka (YZ) araçlarını kullanabileceklerini ama YZ teknolojisini kullanmaya zorlanamayacaklarını söylüyor ve şirketler yazarlara YZ tarafından üretilen materyalleri verdiğinde bunu açıklama zorunluluğu getiriyor. Diğer bir deyişle, yazarlar YZ’yi bir araştırma aracı olarak kullanabilecekler ki bu durumda sektörün YZ kullanımı yazarların kontrolü altında tutulmuş olacak.

Bu sözleşme sayesinde, YZ ile karşı karşıya kalan diğer sektörlerdeki işçilerin emek sömürüsüne de son verebilecek faydalı bir model oluştu. 

Oyuncular grevi sonlandırmıyor

Amerikan Yazarlar Birliği başkanı Lisa Takeuchi Cullen birkaç gün önce New York'ta oyuncular sendikası SAG-AFTRA tarafından düzenlenen bir mitingde halen grevde olan oyunculara moral veren bir kazanım konuşması yaptı.

SAG-AFTRA liderleri de Hollywood stüdyolarıyla görüşmelere başladılar, ancak henüz bir anlaşmaya varılabilmiş değil. 

Oyuncuların öne çıkan talebi ise, sözgelimi bir dizinin yayından kazanılan gelirin yaklaşık %2'sine denk gelen bir pay hakkının korunması. Yani, performansları çeşitli yayın platformlarında sergilendiğinde elde edilecek olan geliri stüdyolarıyla paylaşmak gibi son derece haklı bir talepleri var ve bu talep pastayı onlarla paylaşmak istemeyen TV ve sinema milyarderlerinin hiç hoşuna gitmiyor.

İş durduran kazanır

Yazarlar, Los Angeles'tan New York'a, aralarında Amazon, Netflix, Paramount ve Warner Bros'un da bulunduğu büyük stüdyolar ve platformların önünde aylarca grev yaptı. Onların greve başlamasından birkaç ay sonra, Hollywood oyuncuları sendikası SAG-AFTRA da benzer bir eyleme girişti ve tarihi bir "çifte grev" yaşandı.

Los Angeles stüdyolarında muazzam şok dalgaları yaratarak prodüksiyonları durma noktasına getiren çifte grev Hollywood'un tarihine damgasını vurdu.

Grevden ilk etkilenen, talk şovlar oldu. Örneğin, NBC’nin ünlü Saturday Night Live programında işe devam etmek isteyen yazar kalmadı. Yaz aylarında bu programların önemli bir kısmı tatile giriyor fakat bir sonraki yayın döneminin içeriği tam da bu tatil günlerinde yazılıyor. Dolayısıyla, grev sona ermiş olsa da bu arada yeni yayın dönemine de girilmiş olduğu için, geri döndüklerinde eski iddialarına sahip olamayacakları ortada.

Deadpool, Mission Impossible ve Dune gibi birçok gişe rekortmeni yapımın önceden planlanmış devam filmleri de yine grev nedeniyle ertelenmek zorunda kaldı. Özetle Hollywood milyarderleri öyle büyük zarara uğradı ki neticede yazarlarla anlaşmaya varmak zorunda kaldılar. 

Oyuncular aynı durumun er ya da geç kendileri için de geçerli olacağını biliyor ve grevi sonlandırmıyor. Dahası, kendi grevleri resmen sona ermiş olsa da yazarların büyük bir kısmı da oyuncularla dayanışmak adına grev hattında kalmaya devam edeceklerini açıkladı.