Brezilya’da Lula’nın seçim zaferi: Bolsonaro yenildi

Brezilya’da gerçekleşen başkanlık seçimlerinin ikinci turunu Luiz Inacio Lula da Silva kazandı. Aşırı sağcı, faşist Bolsonaro’nun seçimi kaybetmesiyle Brezilya’da ibre bir kez daha sola döndü.

Lula oyların yüzde 50,9’unu kazandı.

Seçim sonuçları Brezilya’da derin bir siyasal bölünme olduğu gerçeğini sayısal olarak göstermiş olsa da birkaç sene önce hapiste olan solcu Lula’nın seçimi kazanmış olması sadece Brezilya’da değil tüm dünyada emekçilerden, kadınlardan, yerli halklardan, Amazon ormanlarından yana olanlar için derin bir nefes almak anlamına geldi.

Bolsonarosuz bir güne uyanmak tüm dünyada ezilenlere ilham verecek

2018 yılında devlet petrol şirketi Petrobas’la yaptığı sözleşmeler karşılığında Brezilyalı bir inşaat firmasından rüşvet aldığı gerekçesiyle suçlu bulunan ve 580 gün hapis yatan Lula, seçim zaferinin ardından yaptığı konuşmaya “Beni diri diri gömmeye çalıştılar ama işte buradayım” diyerek başladı.

Aşırı sağ kaybetti

Lula 77 yaşında, eski bir metal işçisi. 2003-2010 yılları arasında Brezilya’da devlet başkanlığı yaptı. 580 günlük mahkumiyetinden sonra mahkumiyeti iptal edildi.

Aşırı sağcı Bolsonaro ise Haziran 2016'da Jovem Pan radyosuna verdiği röportajda, "Diktatörlük döneminin hatası işkence edip öldürmemekti" diyerek darbecilerin işkencelerini yetersiz bulduğunu dile getirmişti. "Diktatörlük döneminde daha fazla insan öldürülmüş olsaydı ülke bugün çok daha iyi bir yerde olurdu", "Pinochet (1973'ten 1990'a kadar Şili'yi yöneten diktatör) daha fazla kişiyi öldürmeliydi" gibi söylemleri bulunan Bolsonaro’nun karakterini ve siyasi görüşlerindeki lümpenliği, 2003 yılının Kasım ayında milletvekili Maria do Rosario’ya söylediği şu sözleri açığa vuruyordu: "Sana asla tecavüz etmezdim çünkü sen buna bile layık değilsin."

Aynı zamanda bir ırkçı olan Bolsonaro seçim kampanyasını keskin bir kutuplaştırma siyaseti üzerinden inşa etti. Hatta seçim günü Lula için kampanya yapan ve oy verecek olan seçmenleri sandık başlarına taşıyan otobüslerin polis tarafından durdurulması gibi olayları doğrudan Bolsonaro’yu işaret ediyor. Brezilya’nın Yüksek Seçim Kurulu’nun muadili olan Seçim Mahkemesi Başkanı Alexandre de Moraes’in, otoyol polislerine, otobüslere kurulan barikatların kaldırılması emri vermesi Lula’nın seçmenlerinin sandığa ulaşmasını sağladı.

Tüm dünyada ve Brezilya’da çevre aktivistleri Amazon ormanlarının dört yıllık bir Bolsonaro iktidarını daha kaldırmayacağı konusunda çok kaygılıydı. Bolsonaro Amazon bölgesinin ormansızlaştırılması için tüm otoriter liderler gibi en sığ ve sağcı hamaset yüklü politikaları savundu. Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulu’nun 74’üncü oturumundaki açılış konuşmasında “Basın bizim vatansever duygularımıza saldırıyor. Amazonların insanlığın mirası olduğunu söylemek, bizim ormanlarımızın ‘dünyanın akciğeri’ olduğunu söylemek saçmadır. Bunun bir anlamı yok. Bu yalanlara ve hilelere inanmak bizim egemenliğimizin sorgulanmasıdır” diyerek hem yangınları önemsizleştirmiş hem de ormansızlaştırma politikasını milliyetçi sözlerin arkasına gizlemişti. Bolsonaro'nun iktidara gelmesinden sonra, çevre konusunda kesilen cezalar önemli oranda azaldı.

Lula ise zafer konuşmasında “Amazon’u korumak için uluslararası iş birliğine hazır olduğunu” açıkladı.

Lula döneminde Amazon’un ormansızlaştırılması en düşük seviyedeyken Bolsonaro döneminde her yıl bir önceki yılın ormansızlaştırma rekoru kırıldı. Amazon’un yaklaşık yüzde 60’ının Brezilya’da olduğunu düşündüğümüzde, Bolsonaro’nun iktidarının ne büyük bir tehlike içerdiği daha net anlaşılıyor.

Brezilya’da 33 milyon kişi açlık sınırının altında bir gelirle yaşamaya çalışıyor. Lula zafer konuşmasında açlıkla mücadele sözü de verdi.

Fakat seçimi Lula’nın kazanmasına rağmen Bolsonaro’ya yakın milletvekilleri Kongre’de çoğunluğu korudu. Bu elbette Lula’nın politikalarına sert bir muhalefetin yapılacağı anlamına da geliyor.

Diğer taraftan, Trump’ın ardından bir başka zenginsever, maço, kadın düşmanı, ırkçı, ekosistemi umursamayan otoriter liderin daha yenilgi yaşaması, dünyadaki tüm otoriter liderlerin geleceğine tutulan bir ayna olarak görülmeli.

Bolsonaro seçildiği günden beri mücadeleye ara vermeyen Brezilya işçi sınıfı, yerli halklar, kadınlar ve LGBTİ+ aktivistleri, iklim krizine ve çevre felaketlerine karşı mücadele eden milyonlarca insanın hareketi Bolsonaro’nun gidişinde çok önemli bir etkiye sahip.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar