İki hafta önce Oruç Reis’in Doğu Akdeniz’deki arama faaliyetlerine “bakım” gerekçesiyle ara veren Türkiye’ye Avrupa Birliği zirvesinden yaptırım kararı çıkmadı.
AB Liderler Zirvesi'nin 1 Ekim’deki ilk gün toplantıları sonunda yayınlanan sonuç bildirisinde, Doğu Akdeniz'de Kıbrıs’ın egemenliğinin ihlal edildiği kaydedildi ve Ankara'ya Rum yönetimiyle diyalog kurması çağrısı yapıldı.
Bildiride, Ankara'ya olası yaptırımlar konusunda AB Antlaşması'nın 29. ve 215. maddelerine atıf yapıldı.
Euronews’ün haberini göre, Türkiye’ye yönelik "çift yönlü bir strateji" izlediklerini söyleyen AB Konseyi Başkanı Charles Michel, Aralık ayında bu konuyu tekrar değerlendireceklerini söyledi.
Türkiye ile olumlu ilişkinin "provokasyonlar ve baskılar durunca" başlayabileceğini söyleyen AB Komisyon Başkanı Ursula von der Leyen, "Ankara'nın bu faaliyetlerini tekrarlaması halinde, AB elindeki tüm enstrümanları ve seçenekleri kullanacak. Elimizde derhal uygulamaya sokabileceğimiz bir alet çantamız var" dedi.
Son dönemde taraflar arasında arabuluculuk yapan Almanya Başbakanı Angela Merkel, "Türkiye ile yapılan görüşmelerde bu olumlu gündemi ilerletmek istiyoruz, çünkü bunun Türkiye ile olan tüm farklı stratejik ilişkiler için ne kadar önemli olduğunu biliyoruz" diye konuştu.
Zirve sonrasında konuşan Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron da Doğu Akdeniz krizinde Yunanistan ve Kıbrıs Rum yönetimini desteklediğini yineledi.
Yaptırım atfı
Bildiride Türkiye'nin, "tek taraflı adımlar atması halinde", AB'nin "elindeki tüm enstrümanları ve seçenekleri kullanacağı", bunların AB Antlaşması'nın 29. maddesiyle AB'nin İşleyişi Hakkındaki Antlaşmanın 215. maddesi uyarınca yapılacağı ifadesi yer aldı.
215. madde, AB'nin üçüncü ülkelere tedbir uygulamasını içeriyor. 29. madde ise üye ülkelerin, ulusal politikalarını AB'nin tutumuyla uyumlu hâle getirmesini öngörüyor.
Türkiye’nin tepkisi
Dışişleri Bakanlığı, Avrupa Birliği Devlet ve Hükümet Başkanları Özel Zirvesi Toplantısı’nda, Türkiye'ye yönelik alınan kararlar için, "Türkiye, ikili sorunların ve dar bakışlı çıkarların yönlendirmesi ve körü körüne üyelik dayanışması yerine, ortak çıkar ve ortak gelecek gündemiyle, karşılıklı saygı ve güven ilişkisi içinde, AB sürecini ilerletme ve sorunları müzakerelerle çözme iradesi ve kararlılığını korumaktadır" ifadelerini kullandı.
Bakanlık açıklamasında zirvede alınan kararların “bazı olumlu unsurlar” da içerdiği kaydedildi.
Türkiye’nin açıklaması şöyle devam etti:
"Biz, her zaman gerginliğin azaltılmasından ve diyalogdan yana olduk. Bu yöndeki çağrılara olumlu karşılık verdik, iyi niyetimizi gösterdik ve diyalogdan yana çaba harcayanlara tam destek sağladık. Artık, somut sonuçların alınması için karşılıklı olarak adımlar atılmasının zamanı gelmiştir. Bu bağlamda kararda taahhüt edilen adımların, vize serbestisi de dahil olmak üzere yerine getirilmesini bekliyoruz. Türkiye, ikili sorunların ve dar bakışlı çıkarların yönlendirmesi ve körü körüne üyelik dayanışması yerine, ortak çıkar ve ortak gelecek gündemiyle, karşılıklı saygı ve güven ilişkisi içinde, AB sürecini ilerletme ve sorunları müzakerelerle çözme iradesi ve kararlılığını korumaktadır."