3 Ekim 1961: “Haşarat Operasyonu” ile “şüpheli” insanlar tehcir edildi

Sözde bir işçi devleti olan ve "sosyalist" bir yönetimi bulunan Demokratik Almanya Cumhuriyeti'nde, güvenilmez siyasi eğilimleri olduğu gerekçesiyle binlerce insan tehcir edildi. Geceleyin evi basılan insanlar, yanlarına sadece bir valiz almalarına izin verilerek yola çıkarıldılar. DDR yöneticilerinin amacı, işçilerin kitlesel olarak batıya kaçmalarına engel olmaktı.

İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra SSCB işgalindeki Almanya topraklarında stalinistler tarafından sözde bir işçi devleti kuruldu. Demokratik Almanya Cumhuriyeti adı verilen bu devlette, işçilerin en küçük bir hakkı yoktu. Onlara düşen görev yönetimde söz sahibi olmak değildi zaten, aksine, gelişmiş kapitalist ülkelerin seviyesine bir an önce çıkabilmek için sermaye birikimini sağlamaya çalışan yeni efendileri için ölesiye çalışmaktan başka çareleri yoktu.

İşçiler sözde işçi devletinde kapitalist ülkelerdekinden daha ağır bir sömürüye tabi tutulduklarını anlayınca, kitleler halinde batıya geçmeye başladılar. Kısa sürede on binlerce işçi batıya geçince, ülkede ciddi bir işçi sıkıntısı baş gösterdi. Bunun üzerine stalinist yöneticiler seyahat özgürlüğüne kısıtlama getirdiler ve sınırları kapadılar. Fakat bu kadarı da yeterli değildi. Batıya kaçma ihtimali bulunduğu düşünülen bazı bölgelerin sakinleri, ani bir operasyonla ülkenin içlerine tehcir edildi.

Devlet Güvenlik Bakanlığı tarafından hazırlanan ve uygulanan Haşarat Operasyonu (resmi adı Sınır Operasyonu) ile birkaç hafta zarfından 3.000'den fazla işçi, şüpheli oldukları ve güvenilmez siyasi düşünceler taşıdıkları gerekçesiyle gece baskınlarıyla yataklarından kaldırıldı, kamyonlara dolduruldu ve yola çıkartıldı. Tehcire tabi tutulan insanların büyük kısmı işçiydi, bir kısmının batıyla ilişkisi vardı, bir kısmı kiliseye devam ediyordu. Bazı eski NSDAP üyeleri ile vergi borcu olan köylüler de tehcire tabi tutulmuştu. Tehcir edilenlerin ortak özelliği, şu veya bu şekilde stalinist devletin beklediği kalıpların içinde yer almamalarıydı.

Mayıs-Haziran 1952'de başlayan Haşarat Operasyonu, fasılalarla Ekim 1961'e kadar sürdü. 3 Ekim 1961'de yeni bir dalgayla binlerce insan daha tehcir edildi. Mağdurlar bir gece ansızın evlerinden alınıp götürülüyor, neresi olduğunu bile bilmedikleri bir yerde, savaşta tahrip olmuş boş evlere yerleştiriliyorlardı. Burada insanca koşullar altında yaşamak için gece gündüz evleri tamir etmeye çalışan insanlar, devletin gösterdiği işlerde çok düşük ücretlere çalışmak zorunda kalıyorlardı.

Bu operasyonlarda toplam 11.000 insan tehcir edildi. Stalinist diktatörlüğün 1989'da çökmesinden sonra bu insanların ancak çocukları veya torunları tekrar eskiden yaşadıkları yerlere geri dönebildiler, fakat mahallelerin, köylerin yerinde yeller esiyordu. Stalinistler, muhtemel bir geri dönüşü engellemek için evlerin temellerini bile yıkıp yerle bir etmişlerdi.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar