Tarihte bugün: Paramaz ve yoldaşları 105 yıl önce idam edildi
15.06.2020 - 18:22Sosyal Demokrat Hınçak Partisi'nin 20 yöneticisi, 15 Haziran 1915 günü Beyazıt Meydanı'nda asılarak idam edildi.
Bu tarihte Ermeni kırımı başlamıştı; ileri gelen Ermeniler evlerinden toplanıyor ve ölüm yolculuğuna gönderiliyordu. Sosyalist Ermenilerin payına düşen ise derhal öldürülmekti.
Sosyal Demokrat Hınçak Partisi'nin kurucuları, merkez yöneticileri ve İstanbul'daki üyeleri, 17 Eylül 1913’de Romanya’nın Köstence şehrinde yapılan SDHP'nin 7. Kongresi'nde, İttihat ve Terakki yöneticisi Talat Paşa’ya suikast düzenlenmesi kararı alındığı gerekçesiyle bir yıl sonra, Haziran 1914'te tutuklandı.
Yaklaşık 120'den fazla tutuklu, İstanbul Merkez Cezaevi'nin bodrumunda zincire vuruldu ve ağır işkencelerden geçirildi. İlerleyen haftalarda tutuklu sayısı hatırlı kişilerin araya girmesi ve verilen rüşvetlerle 49'a kadar indi. Ancak artık Ermeni kırımı için harekete geçilmişti. 24-25 Nisan 1915 tarihinde İstanbul'da yaşayan ileri gelen Ermeniler, kanaat önderleri, entelektüeller, gazeteciler tutuklandı.
Tutuklamaların ardından, yaklaşık bir yıldır son derece ağır koşullarda mahkemeye çıkarılan Ermeni devrimciler, Mayıs ayında yargılanmaya başladı. Divan-ı Harbe çıkartılan ve aralarında Hınçak Partisi Merkez Komite Üyesi "Paramaz" Madteos Sarkisyan'ın da bulunduğu 20 kişi ”Özgür ve bağımsız bir Ermenistan kurma amacıyla silahlı eylemlerde bulunmak”, “kışkırtıcı çalışmalar örgütlemek”le suçlanarak idam cezasına çarptırıldı.
Sözde yargılama, üç hafta gibi kısa bir sürede tamamlandı. Sanıkların tümüne idam cezası verilmiş ve cezalar Enver Paşa tarafından onaylanmıştı.
15 Haziran sabahı cezalar infaz edildi. İnfazdan önce Paramaz arkadaşlarına dönerek, “Yoldaşlar, yiğitçe, başımız dik gideceğiz ölüme” diye seslendi. Cellatlarına da “Siz, sadece bizim vücudumuzu yok edebilirsiniz, fakat inandığımız fikirleri asla…!" diye haykırdı.
Paramaz yoldaşları Beyazıt Meydanı'nda katledildi.
Anıları daha güzel bir dünya mücadelesine güç veriyor.