26 Eylül 1999: Ulucanlar Cezaevi Katliamı 10 devrimci tutsak öldü

1990'lardan itibaren devlet kendisi için sorun olarak gördüğü cezaevlerine çekidüzen vermek istiyordu. Bu beklentinin nihai sonucu ise F tipi cezaevlerine geçiş olacaktı. Bu geçiş sürecinde en önemli provokasyonlardan biri de Ulucanlar katliamıydı. Bu cezaevinde yaşanan direniş bir katliamla sonlanmış, 10 devrimci tutsak hayatını kaybetmişti.

1990'lı yıllar, Türkiye genelinde toplumsal mücadelenin görece ivme kazandığı yıllar olmuştu. Bir yandan 1989 bahar eylemlilikleri, 1991 madenci yürüyüşü, 1994-95 Türk-İş eylemleri, aynı süreçte kamu emekçilerinin ve öğrenci gençliğin hareketi, diğer yanda Kürt coğrafyasında ulusal hareketin yükselişi. Bütün bu toplumsal ortam, soldaki pek çok siyasi örgütün az da olsa yeni kadrolar kazanarak güçlenmesine neden oldu (Bu örgütlerin ideolojik çarpıklıkları, yöntem yanlışları ayrı bir tartışmanın konusudur).

Özellikle 1995 yılında İstanbul Gazi Mahallesi'nde yaşanan direniş, büyük şehirlerin yoksul emekçi semtlerini kendileri için geleneksel çalışma alanı olarak gören bu örgütler için yeni beklentiler anlamına geliyordu. Devletin gelişmeler karşısındaki cevabı ise bugün artık herkesin bildiği kirli savaş yöntemiydi. Bu yöntemler; işkence, yargısız infaz, kaçırıp kaybetme, biçiminde Batı'da kendini gösterirken, Kürt illerinde ise köy boşaltma ve yakma, faili meçhuller şeklinde devam ediyordu. Aynı süreçte hükümetler, devletin baş belası, devrimcilerin ise bir mücadele mevzii olarak gördüğü cezaevlerine de saldıracaktı. Buca, Diyarbakır ve Ümraniye cezaevi katliamı bu dönemde yaşanacaktı.

Bunun da ötesinde 1996 yılında Refah-Yol Hükümeti döneminde, Mehmet Ağar'ın adalet bakanı olduğu dönemde, siyasi tutukluların, "tabutluk" olarak nitelediği Eskişehir Cezaevi açılmak istenince devrimci tutukluların cevabı açlık grevleri ve ölüm oruçları biçiminde olmuştu. Ölüm oruçları sonunda 12 tutsak hayatını kaybetmişti.

1990'lı yılların sonunda ise devlet artık F-tipi uygulamasına geçişte kararlı görünüyordu. Bunun için cezaevlerindeki ve dışarıdaki direncin kırılması gerekiyordu. İşte bu planların gerçekleştirilebilmesi için ilk prova 1999 yılında eylül ayı sonunda Ulucanlar Cezaevi'nde uygulandı. Basının ve haber kaynaklarının iddiasına göre 25 Eylül tarihinde Ankara Ulucanlar Cezaevinde isyan çıkmıştı.

Sonraki günlerde verilen haberlerde ise, görevlilerin gerekeni yaptığı ve isyanın bastırıldığı haber verilmekteydi. Oysa olay isyan bastırma değil, yeni bir katliamdı. Geride 10 ölü kalmıştı ve pek çok yaralı vardı. Yaralı ve diğer sağ kalan mahkum ve tutuklular çeşitli cezaevlerine sevk edildi. Böylece Ulucanlar'daki direniş bir ölçüde kırılmış oluyordu.

Fakat DSP-ANAP-MHP hükümeti asıl saldırı planını bir sonraki sene için hazırlıyordu. 2000 yılı içersinde hükümet F-tipi cezaevlerine geçişte kararlı olduğunu açıkladı. F-tipi cezaevlerinin izolasyon içerdiği gerekçesiyle devrimci tutsaklar aynı yıl içersinde ekim ayında açlık grevlerine başlayacaktı. Konuya kamuoyunun ilgisinin artması üzerine DGM kararıyla konuyla ilgili yayın yasağı getirildi. Ardında MGK'da onaylanan bir kararla 19 Aralık 2000 tarihinde Türkiye genelindeki cezaevlerine operasyon düzenlendi. Cezaevlerinden alınan tutuklular f-tipi cezaevlerine nakledildi ve böylece f-tipi cezaevleri fiili olarak hayata geçti. 19 Aralık katliamı ve daha sonra devam eden ölüm oruçları ve açlık grevlerinde 2005 yılına gelindiğinde toplam 122 kişi hayatını kaybedecekti.

Unutmamak gerekir ki, önceki cezaevleri katliamlarında olduğu gibi, Ulucanlar ve 19 Aralık katliamlarında saldırıların psikolojik harekat ayağını medya oluşturdu. Burjuva medya dezenformasyon ve gerçek dışı haberlerle kitleleri yanlış yönlendirmede önemli bir rol oynadı.

Katledilen devrimcilerin isimleri:

Ümit Altıntaş (TKİP)
Abuzer Çat (MLKP)
Zafer Kırbıyık (TİKB)
Halil Türker (TKP/ML)
Habip Gül (TKİP)
İsmet Kavaklıoğlu (DHKP/C)
Önder Gençarslan (TKP/ML)
Aziz Dönmez (DHKP/C)
Ahmet Savran (DHKP/C)
Mahir Emsalsiz (TKP/ML)

İlginizi çekebilecek diğer yazılar