Devletin LGBTİ+lara açtığı savaş

Türkiye’de Onur Ayı bu sene hiç olmadığı kadar baskı altında geçiyor. Devletin yasakları, aşırı sağın tehditleri ve polis şiddetiyle geçen 37 günde neler yaşandı? Kaos GL'den Yunus Emre Demir devletin LGBTİ+'lara açtığı savaşı özetledi.

Onur Ayı etkinlikleri kapsamında duyurulan 10 yasak kararı oldu. Bu kararlar Boğaziçi Üniversitesi Rektörlüğü, ODTÜ Rektörlüğü, Gaziantep Valiliği, Çanakkale Valiliği, Datça Kaymakamlığı, Beyoğlu Kaymakamlığı, Kadıköy Kaymakamlığı, Eskişehir Valiliği ve İzmir Valiliği’ne aitti.

20 Mayıs’taki 9. Boğaziçi Onur Yürüyüşü’nde 70 kişiyle başlayan gözaltı dalgası, 26 Haziran’a kadar katlanarak devam etti. 26 Haziran günü İstanbul’da 373 kişi gözaltına alındı. Bu sayı son yıllarda İstanbul’da yapılan eylemlerdeki en yüksek gözaltı sayılarından biri. 37 günlük süreçte toplamda 530 LGBTİ+ ve LGBTİ+ hak savunucusu gözaltına alındı.  

9. Boğaziçi Onur Yürüyüşü

9. Boğaziçi Onur Yürüyüşü 20 Mayıs günü gerçekleşti. Saat 17.00’de başlaması planlanan yürüyüşten dakikalar önce Rektörlük’ten öğrencilere yollanan e-posta ile yürüyüşün yasaklandığı duyuruldu. Polisin sert müdahalesi sonucu 70 kişi işkenceyle gözaltına alındı. 

İstanbul’da Onur Ayı’nı karşılamak isteyenlere gözaltı

İstanbul’da Onur Ayı’nı kutlamak için Yeldeğirmeni'nde bir araya gelen LGBTİ+’lara polis müdahale etti. İşkenceyle gözaltına alınan 11 LGBTİ+ hak savunucusu, ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı.

10. ODTÜ Onur Yürüyüşü

10 Haziran günü gerçekleştirilen 10. ODTÜ Onur Yürüyüşü de yine rektörlük tarafından yasaklandı. Yürüyüşe katılanlar polisin sert müdahalesiyle gözaltına alındı. Toplam 38 kişi ODTÜ Onur Yürüyüşü’nde gözaltına alındı. Polis saldırısı, gözaltına alınan arkadaşlarını karşılamak için hastanelere giden diğer LGBTİ+ aktivistlerine karşı da sürdü.

Rektörlük aynı zamanda üniversite içinde gerçekleştirilmek istenen “İklim Krizi, Toplumsal Cinsiyet ve Cinsel Sağlık” etkinliğini de yasakladı.

Çanakkale Onur Haftası

Bu sene ilk kez gerçekleştirilmesi planlanan Çanakkale Onur Haftası, şehirdeki gerici ve ırkçı yapılar tarafından hedef gösterildi. Sosyal medya üzerinden başlayan nefret kampanyası, LGBTİ+ karşıtı dinci grupların Valilik ile görüşmesi ile devam etti.

13 Haziran’da başlaması planlanan Çanakkale Onur Haftası’nın, 17 Haziran’da Onur Yürüyüşü ile son bulması planlıyordu. Ancak hem Valilik yasağı, hem de tehditler nedeniyle 1. Çanakkale Onur Haftası etkinlikleri iptal edildi.

İstanbul Üniversitesi ve Marmara Üniversitesi Piknikleri

İstanbul Üniversitesi Eşitlik Topluluğu’nun 17 Haziran günü düzenlemek istediği “Onur Pikniği” gericilerin başını çektiği bir grup tarafından tehdit edildi. Piknik günü Üniversite önünde bir araya gelen en az 300 kişilik gerici grup, LGBTİ+’ları linç etmek istedi. Saldırgan gruba müdahale etmeyen polis, 26 LGBTİ+ hak savunucusunu kampüste bekledikleri sırada gözaltına aldı.

Marmara Üniversitesi LGBTİQAA+ Dayanışma Ağı Kuir Marmara’nın 24 Haziran günü yapmayı planladığı piknik de yine üniversitedeki dinci ve ırkçı gruplar tarafından hedef gösterildi. Tehditlerin ardından açıklama yayımlayan Kuir Marmara tüm tehditlere rağmen pikniklerini gerçekleştireceklerini duyurdu. Kuir Marmara üyeleri, 24 Haziran günü üniversitenin çeşitli yerlerinde bir araya gelerek piknik yaptılar.

Datça Onur Haftası

Datça Onur Haftası da bu yıl ilk kez gerçekleşmesi planlanan onur haftalarındandı. 20 Haziran günü başlayan Datça Onur Haftası’nın ilk etkinliğine polis saldırdı. Birlikte Yaşam Evi’nin Dünya Mülteciler Günü sebebiyle gerçekleştirdiği film gösterimi polis tarafından engellendi. İdari bir karar olmadan gerçekleşen bu yasağın ardından Datça Kaymakamlığı 20 Haziran’dan itibaren 30 gün süreyle tüm LGBTİ+ etkinliklerini yasakladıklarını duyurdu.

Gaziantep Onur Haftası

23-26 Haziran tarihlerinde gerçekleştirilmesi planlanan Gaziantep 1. Onur Haftası alınan tehditler sonrasında iptal edildi. Bu süreçte iki kişinin cinsel yönelim ve cinsiyet kimliklerini rızaları dışında aileleri tarafından öğrenilirken ciddi güvenlik sorunları ile karşı karşıya kaldığını belirten komite, "Gaziantep Barosu ve Gaziantep-Kilis Tabipler Odası da sosyal medya üzerinden hedef odağıydı. Yerelde bulunan TC. Kültür ve Turizm Bakanlığı Şehitkamil Bilgi Yılı İlçe Halk Kütüphanesi'nin renkli duvarları da hedef gösterildi" dedi.

Eskişehir Onur Haftası

29 Haziran - 3 Temmuz arasında  “DÖNME” temasıyla gerçekleşecek olan Eskişehir Onur Haftası etkinlikleri 23 Haziran günü Eskişehir Valiliği’nin internet sitesi üzerinden yayımladığı kararla 15 gün süreyle yasaklandı. Eskişehir Onur Haftası Komitesi, yasak kararına rağmen etkinliklerin gerçekleştireceğini duyurdu.

İzmir Onur Haftası

10. İzmir Onur Haftası, herhangi bir yasak kararı olmadan 20 Haziran günü başladı. 24 Haziran’a kadar yasaksız devam eden etkinlikler, 24 Haziran günü İzmir Valiliği’nin duyurduğu kararla yasaklandı. Valilik kararında herhangi bir şekilde LGBTİ+ veya Onur Haftası ifadelerini geçirmezken, kararda şehirdeki tüm açık alan etkinliklerinin yasaklandığı ifadeleri yer aldı.

Yasak kararına rağmen 26 Haziran Pazar günü LGBTİ+’lar İzmir Onur Yürüyüşü’nde bir araya geldiler. Polis yürüyüşe saldırdı ve 12 kişiyi gözaltına aldı. Gözaltına alınanlardan biri sağlık kontrolünün ardından, diğer 11 kişi de ifadeleri alındıktan sonra serbest bırakıldı.

İstanbul Onur Haftası

30. İstanbul LGBTİ+ Onur Haftası, bu sene tarihinde birçok ilki aynı anda yaşadı. Daha önce piknik yasağı dışında hiçbir etkinlik yasağıyla karşılaşmayan İstanbul LGBTİ+ Onur Haftası’nın bütün etkinlikleri Kadıköy Kaymakamlığı ve Beyoğlu Kaymakamlığı’nın kararıyla yasaklandı. İstanbul Onur Haftası Komitesi etkinliklerini çevrim içi şekilde sürdürdü.

Haftanın kapanış etkinliği olan 20. İstanbul LGBTİ+ Onur Yürüyüşü ise, başta gerici ve ırkçı grupların saldırı tehditleriyle karşılaşsa da gruplar yürüyüşe 1 gün kala bu tehditlerinden vazgeçtiler. 26 Haziran günü saat 17.00’de başlaması planlanan yürüyüş öncesi saat 11.00’den itibaren Taksim’e çıkan metro durakları kapatılırken, Taksim’in birçok sokağı da polis ablukası altına alındı.

Yürüyüş günü yaşanan gözaltılar, bu senenin bir diğer “ilki” oldu. Yürüyüş günü toplam 373 LGBTİ+ ve LGBTİ+ hak savunucusu gözaltına alındı! Bu sayı hem Türkiye’deki Onur Yürüyüşleri tarihinde hem de diğer sokak eylemlerinde bir rekor.

2015-2021 yılları arasında polis saldırısıyla gerçekleşen İstanbul Onur Yürüyüşlerinde toplamda 103 kişi gözaltına alınmıştı. İstanbul’da yakın zamanda gerçekleştirilen Gezi Parkı anmasında 170, 1 Mayıs’ta ise 192 kişi; yine çok gözaltının yaşandığı 2022 Diyarbakır Newrozu'nda ise 298 kişi gözaltına alınmıştı. 20. İstanbul LGBTİ+ Onur Yürüyüşü 373 gözaltı ile tüm bu gözaltı sayılarını “geçerek” birinciliğe yerleşti.