Bayard Rustin: Bir LGBTİ+ kahramanını hatırlamak

Bayard Rustin, 20. Yüzyılın en etkili insan hakları aktivistlerinden ve örgütçülerinden biriydi. Dr. Martin Luther King’in “Bir Hayalim Var” başlıklı efsanevî konuşmasını yaptığı 1963 Washington Yürüyüşü’nü düzenleyenlerin arasında o da bulunuyordu. Rustin, bir vicdani retçi, şiddet karşıtı bir aktivist, bir işçi lideri, LGBTİ+ aktivisti ve açık eşcinsel bir uluslararası barış savunucusuydu.

Bayard Taylor Rustin, 1912 yılında Pennsylvania'nın West Chester şehrinde doğdu. Quaker mezhebine mensup olan büyük ebeveynleri Janifer ve Julia Rustin tarafından büyütüldü. İleriki yıllarda Quaker değerlerinin kendisini nasıl şekillendireceğini sık sık anlatacaktı. Rustin aktif bir çocuktu, okul futbol takımının bir üyesi olarak ve şiir yazarak büyüdü. Anlatılanlara göre beyaz takım arkadaşlarına hizmet veren ama kendisine vermeyi reddeden bir lokantada oturma eylemi düzenledi. 

Rustin Wilberforce Koleji’ne, Cheney Eyalet Öğretmen Okulu’na ve New York City'deki Şehir Okulu’na devam etti, buralarda şarkı söyledi, müzikallerde sahne aldı ve ayrıca Genç Komünistler Birliği’ne katıldı. 1930'larda ve 40'larda erişkin bir eşcinsel erkek olarak, kendi varoluşunu açıkça yaşadı. Quaker büyükannesinin olumlu desteğinin, utanmadan veya suçluluk duymadan yaşamasına yardımcı olduğunu sık sık vurgulayacaktı.

Bayard Rustin ve Eugene Reed Rustin bir süre sonra Genç Komünistler Birliği’nden ayrılarak, ABD Silahlı Kuvvetleri’nde yaşanan ırk ayrımcılığına karşı mücadele etmeye odaklandılar. 1942'de Irk Eşitliği Kongresi'nin başlamasından sonra ülkenin çeşitli yerlerinde konuşmalar yaptı. Bir vicdani retçi olarak askerlik yapmayı reddettiği için tutuklandı ve 26 ay hapis yattı. Hapishanede bile, ırk ayrımı ve homofobiyi protesto etmeyi ihmal etmedi. 

Rustin, Mahatma Gandhi'nin öldürülmesinden sonra 1948’de bir pasifizm konulu konferansa katılmak için Hindistan'a gitti. Gandhi'nin öğretileri Rustin'i derinden etkiledi ve ABD’ye döndüğünde bir yazısında "Bu melek benzeri baş belasına bizim de her yerde mutlaka ihtiyacımız var" dedi.

Rustin, 1953 yılında bir eşcinsel ilişkisi nedeniyle tutuklandı. Artık FBI’deki dosyası iyice kabarmıştı ve diğer aktivistler de onunla birlikte görünmekten pek de hoşlanmamaya başlamışlardı.

Rustin, Dr. King ve Montgomery, 1950'lerin ortasında “Otobüs Boykotunu” desteklemek için Alabama'ya gitti. Bu esnada gözlerden uzak durdu, ancak King'e Gandhi'nin öğretilerini anlatmaya ve çeşitli etkinlikler için yazılı malzeme hazırlamaya devam etti.

Bütün bu başarılı faaliyetlerine rağmen, eşcinselliği hâlâ önüne bir engel olarak konuluyordu. Hareketin diğer liderlerinden Rep Adam Clayton Powell, Rustin’le birlikte çalışmaya devam ettiği takdirde, ikisinin de eşcinsel ve partner olduklarını basına anlatacağı tehdidini savuruyordu. Rustin'i kötü duruma düşürmek için kullanılan bu strateji, 1960 yılında King ile Rustin’in Los Angeles'ta Demokratik Ulusal Kongre tarafından yapılacak yürüyüşü planlamaları esnasında hayata geçirildi. 1963 Washington Yürüyüşü’nde de aynı şey yapıldı ve Rustin bir adım geri çekilmek zorunda kaldı ancak onun bu dev yürüyüşteki rolünü gölgelemeye yetmedi. 

Bayard Rustin, medeni haklar alanında faaliyet yürüten eşcinsel bir erkekti. Bu özelliği yüzünden gölgede kalmaya zorlandı, ancak yine de başta Washington Yürüyüşü olmak üzere, damgasını vurduğu etkinlikler isminin bugünlere dek ulaşmasını sağladı.

İlginizi çekebilecek diğer yazılar