Kitap: İklim kriziyle ilgili bir araştırma ve perspektifler

Söndür Ateşi | Yeşil Yeni Düzen ve Küresel İklim İstihdamı |Jonathan Neale | Z Yayınları, 2022

İngiltere’de yürütülen “İklim Değişikliğine Karşı Kampanya” aktivistlerinden ve sendikaları bir araya getiren ilk iklim istihdamı tasarısı olan “Bir Milyon İklim İşi”nin öne çıkan isimlerinden yazar Jonathan Neale’nin son kitabı Söndür Ateşi (Fight the Fire) bu hafta ücretsiz dijital edisyonuyla okuyucuları ile buluşacak.

Geride bıraktığımız günlerde Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) üçüncü çalışma grubu raporu yayımlandı. Beklenen raporlar içinde belki de en önemlisi buydu çünkü emisyon azaltımına odaklı öngörüler önceki çalışmalara kıyasla çok daha gerçekçi bir hesaplama ile sunulacaktı. Rapor, fosil yakıt kullanımına hemen son verilmezse en ılımlı tahminle – çok daha erken yaşanabilir- 2100 yılına kadar 3,2 derecelik ısınmanın kaçınılmaz olacağını gösterdi. Ne var ki aynı günlerde, Rusya’nın Ukrayna’yı işgaliyle başlayan süreçte fosil yakıtlar tekrar gündeme taşınıyor, savaşı körükleyen liderlerin hepsi yeniden fosil yakıtlara dönüş planları yapıyordu. 

Raporu yorumladığı konuşmasında BM Genel Sekreteri Antonio Guterres, Ukrayna savaşı nedeniyle Rusya’dan alınan fosil yakıtların yerine iç üretimi artırma veya başka ülkelere yönelmeyi “delilik” olarak nitelendirdi; “Fosil yakıtlara olan bağımlılık, karşılıklı yıkımın garantisidir.”

Yapılması gereken ortadayken geri dönüşü olmayan bir yıkıma, benzeri görülmemiş bir iklim çöküşüne sürükleniyoruz. Bu gerçeği zerre kadar umursamayan liderler, yenilenebilir enerji dönüşümüne ayırmaları gereken bütçeyi silahlanmaya akıtıyor, - bir kez daha- kapitalizmin hiçbir krizi çözemeyeceğinin ispatı gibi davranıyorlar. Sürekli krizler yaratan, yarattığı krizleri günbegün daha da büyüten bu felaketler rejiminde iklim çöküşünü durdurmanın yegane yolu, mücadeleyi büyütmektir, diyor Jonathan Neale. 

“Küresel ölçekte her yıl 55 milyar ton sera gazı emisyonu üretiyoruz. Bunun 36 milyar tonu kömür, petrol ve gaz yakmaya devam ettiğimiz için salınan CO2’dir.” 

2018 yılı verilerine bakıldığında, fosil yakıtlardan kaynaklı enerji emisyonlarının yıllık dağılımı şöyle görünüyordu; elektrik üretimi için 15 milyar ton, ulaşım kaynaklı 10 milyar ton, sanayide 8 milyar ton, ısıtma için ise 3 milyar ton. Görülebileceği üzere, en yoğun salım elektrik üretiminde gerçekleşiyor. Küresel elektrik ihtiyacının bir bölümü petrolden, büyük bir kısmı ise kömür ve gazdan karşılanıyor.

Küresel antikapitalist hareketin önemli figürlerinden olan Neale, işte böyle bir dünyaya fosil yakıtlardan kaynaklı küresel emisyonların yüzde 87’sinden kurtulabileceğimizi, bu hedefe ulaşmanın yolunun dünyayı yeniden tasarlamak olduğunu gösteriyor. Neale’nin sunduğu çözüm, iklim hareketini büyütmeye, dünyanın her yerinde iklim istihdamı tasarıları talebini yükseltmeye dayalı bir yol haritası izliyor. Çünkü böyle muazzam ölçekli bir enerji dönüşümü, muazzam ölçekli bir iklim istihdamı fırsatı yaratır. 

Milyonlarca kişiye istihdam yaratacak böylesi bir dönüşümün bütçesi, içinden geçtiğimiz günlerde savaşlara ayrıldı. Bir iklim kaosunun ortasındayız ve onlar hâlâ silahlanıyor. Çöküşü durduramazsak iklim afetleriyle, gıda krizleriyle, daha da derinleşen yoksullukla, su kriziyle, yakıcı sıcaklarla, sel felaketleriyle sınanacağımız tüm raporlarda açıkça ortaya kondu. Küresel emisyonların – küresel ölçekte – yüzde 90’ını hemen sonlandırmamız gerekiyor. Greta Thunberg’in ifadesiyle; “Evimiz yanıyor. Bunu söylemek için buradayım: Evimiz yanıyor.”

Birkaç gün içinde Marksist.org’da erişime açılacak olan “Söndür Ateşi” tam da bu nedenle herkesin okuması gereken, birçoğumuzun uzun bir zaman boyunca elinden bırakamayacağı, sık sık başvurulacak çok önemli bir çalışma. İklim hareketi adına, son yıllarda yayımlanmış en önemli eserlerden biri olan kitap, iklim işlerinin hayata geçirilmesini sağlayacak o muazzam kitle hareketine giden yolun taşlarını nasıl döşeyeceğimizi gösteriyor bizlere.

Tuna Emren