Asgari ücret 5 bin lira olsun

Birleşik Metal-İş Sınıf Araştırmaları Merkezi’nin her ay yayınladığı açlık ve yoksulluk sınırı raporuna göre açlık sınırı son bir yılda 800 lira artarak 3 bin liraya yükseldi. 2825 liralık net asgari ücret açlık sınırının altında kaldı. Asgari ücret zorunlu gıda harcamalarını bile karşılayamıyor.

Asgari ücret vergi nedeniyle Ağustos ayında 100 lira daha azaldı

2021 yılı asgari ücreti Ocak ayında, brüt 3677 lira olarak belirlenmişti. Bu ücretten Ocak – Temmuz döneminde 501 lira Sigorta, 36 lira işsizlik sigortası, 188 lira vergi, 28 lira da damga vergisi kesiliyordu. Net asgari ücret 2825 liraydı. Ancak Ağustos ayından itibaren vergi kesintisi 100 lira daha arttı, net asgari ücret 2725 liraya indi.

Asgari ücret düzeyi son on yılda geriledi

Avrupa İstatistik Ofisi’nin verilerine göre, Türkiye’de asgari ücret Avrupa ülkelerinden düşük. Türkiye’nin asgari ücreti 2021 Ekim’inde 260 Euro’ya tekabül ediyor. Türkiye’de bir asgari ücretlinin maaşı 2016 yılı başında 400 Euro idi.

Asgari ücretin alım gücü dünyadaki pek çok ülkeden daha az

Asgari ücret ABD’de bin 800 dolar, Avrupa’da ortalama bin 600 Euro. Satın alma gücü açısından karşılaştırıldığında, Türkiye’deki asgari ücretin satın alma gücü ABD ve Avrupa’daki asgari ücretin dörtte biri kadar. 

Türkiye’de asgari ücretle 55 kilo et alınabilirken, ABD’de ve Avrupa’da 250-300 kilo et alınabiliyor. Türkiye’de 340 litre benzin alınabilirken, Avrupa’da bin 100 litre, ABD’de 2 bin 250 litre benzin alınabiliyor. Türkiye’de ortalama 340 kilo sebze meyve alınabilirken, ABD ve Avrupa’da 600-650 kilo sebze meyve alınabiliyor. Türkiye’de 68 kilo peynir alınabilirken, ABD ve Avrupa’da 300-350 kilo peynir alınabiliyor.

Gıda harcamaları için Almanya’da asgari ücretin yüzde 16’sı, ABD’de yüzde 14’ü ayrılıyor. Türkiye’de ise zorunlu gıda harcamaları için asgari ücretin yüzde 110’unun yani asgari ücretten daha fazlasının ayrılması gerekiyor. Tabi bu mümkün olmadığından milyonlarca insan yetersiz besleniyor, açlık çekiyor.

10 milyon kişi asgari ücretle ve civarında çalışıyor

Türkiye, Avrupa içinde en düşük asgari ücrete sahip ülkelerden biri olmanın yanında, asgari ücretle çalışanların oranının en yüksek olduğu ülke konumunda. Türkiye’deki asgari ücretlilerin oranı Avrupa ortalamasının 6 katından fazla. Asgari ücretin yüzde 20 fazlası ve altında ücret alan işçilerin sayısı 10 milyon. İşçilerin yüzde 17’si -yaklaşık 3,3 milyon işçi- asgari ücretin altında bir ücretle çalışıyor. Asgari ücretin yarısından daha azına çalışanların sayısı ise 1 milyona yakın.

Asgari ücretten vergi kesilmesi büyük bir haksızlık

Asgari ücretten alınan vergiler çalışanın omuzlarında yük olmaya devam ediyor. 2725 liralık asgari ücreti almak için 852 lira vergi ve diğer kesintileri ödüyoruz. Halbuki dünyada pek çok ülkede asgari ücretten herhangi bir kesinti yapılmıyor. Hatta bazı ülkelerde asgari ücret alanlara ek ödemeler yapılıyor.

Sonuç olarak;

Asgari ücret, milyonlarca işçinin toplu sözleşmesidir. Zam oranını asgari ücret tespit komisyonundaki 15 kişi mi, yoksa milyonlarca işçi mi belirleyecek? Önemli olan budur.

Asgari ücretin insanca bir düzeye yükseltilmesi için sendikalar, işçi örgütleri hemen çalışmaya başlamalı, hükümet üzerinde basınç oluşturmalıdır. İşçiler, emekçiler, işçi sendikaları; fabrikalarda, atölyelerde, hastanelerde, işyerlerinde birlik olmalıdır. Asgari Ücret Tespit Komisyonunda yer alan işçi sendikası (Türk-iş), patronlar ve hükümet insanca yaşanacak bir ücretin belirlenmesi için zorlanmalıdır.

Asgari ücret en az 5 bin lira olmalıdır.