Fransa seçimleri: Macron gerilerken radikal sol ve aşırı sağ güçleniyor

Fransa’da yapılan seçimlerde Macron’un partisi Meclis çoğunluğunu kaybetti. Meclis çoğunluğunu sağlamak için 289 sandalye gerekliyken, Macron 245 sandalye kazanabildi. 300’den fazla sandalyeye sahip molan Macron için bu ağır bir gerileme anlamına geliyor.

Macron beş sene önce ittifaklarıyla beraber 356 sandalyeye sahipti.

Sarı yeleklikler eylemine yönelik devletin vahşi saldırısı, pandeminin idare edilmesindeki başarısızlık, sürekli olarak zenginleri kollayan ekonomik kararlar alınması ve ekonomideki kötü gidişin maliyetini yoksullara yüklemeye çalışması Macron’un yenilmesine ve parlamentoda en üst düzeydeki iki yardımcısının ikisinin de seçilememesine neden oldu.

Faşist tehlike

Fransa’da faşist tehlikenin yükselişini seçimlerde kazandıkları koltuk sayısı gösteriyor. 1997’de bir, 2002’de sıfır, 2012’de bir, 2018’ sekiz ve 2022’de ise 89 milletvekilliği kazandı. Merkez siyasetin Macron aracılığıyla güçlendirdiği ırkçılık ve İslamofobi, bu tutumu bir örgütlenme rüzgarına çeviren faşistler tarafından kullanıldı.

Anaakım partilere oy veren insanlar, faşist partinin iddialarının sıradanlaşması, yani diğer partilerin ırkçılığı savunması ve normal hale getirmesi faşistlerin ırkçılığının “normal” siyasi yelpazenin bir parçası olarak görülmesine neden oldu. Fiyat artışlarından ve yaşam standartlarının düşmesinden rahatsız olan insanlara merkez siyaseti sert bir şekilde eleştiriyor görünerek sahte ama inandırıcı bir seçenek sundular.

1986 yılında Jean-Mari Le Pen’in 35 milletvekili çıkarttığı seçimlerinden sonra rekor sayıda faşistin yeniden meclise girmesi Fransa’da işçi sınıfı için uyarı sirenlerinin devreye girmesi anlamına geldi. 

Sol ittifakın yükselişi

NUPES (Yeni Ekolojik ve Toplumsal Halkçı Birlik) seçimlerde 131 sandalye kazandı ve ana muhalefet haline geldi. Bir otel temizlikçisi ve bir bölgedeki otel grevine liderlik eden Rachel Keke, Macron’un eski spor bakanını seçim bölgesinde mağlup etti.

NUPES, emeklilik yaşının 60’a düşürülmesi, temel ihtiyaç maddelerinin fiyatlarının dondurulması, yenilenebilir enerjiye büyük yatırımlar yapmak, servet vergisini yeniden getirmek gibi net sol taleplerle öne çıktı. NUPES’in başarısı radikal sol bir alternatife duyulan özlemin de ifadesi oldu.

Yine de NUPES Sosyalist Parti ve Yeşiller Partisi gibi radikal olmayan güçleri ittifakta tutmak için polis şiddetine karşı komisyon kurulması, büyük şirketlerde işten çıkartmaların yasaklanması ve bankaların kamulaştırılması gibi önlemleri talep etmekten vazgeçti. Buna rağmen kampanyanın diğer radikal talepleri sola yönelik büyük bir umut hareketini ivmelendirdi.

Seçim sonuçlarının ardından NUPES lideri Melenchon “Mesajım bir kez daha mücadele mesajıdır. Bu dünyayı değiştirmek için güçlü bir istek duyan genç nesle bir mesaj bu. Elinde muhteşem bir mücadele aracın var NUPES.” dedi.

Fransa seçim sonuçları düşük ücrete, eşitsizliğe, ırkçılığa, faşizme karşı ve insan hakları için verilen mücadelelerin parlamenter kurumların dışında yürütülmesinin gerekli olduğunu gösteriyor. Sonucu seçim manevraları değil, aşağıdan mücadele belirleyecek. “Muhteşem mücadele aracı” grevler, kitlesel protestolar ve bunlara odaklanan siyasettir.