Alex Callinicos yazdı.

Joe Biden ile Washington'a geri dönen neoliberal emperyalistler, Barack Obama dört yıl önce görevden ayrıldığından beri dünyanın daha karmaşık bir hale geldiğini keşfediyorlar.

En önemlisi, Çin bugünlerde sert oynuyor. Biden'ın göreve başlamasından üç gün sonra Amerikalılar, Çin’in H-6 bombardıman uçaklarıyla yaptıkları füze saldırı eğitimlerini ancak USS Theodore Roosevelt uçak gemisiyle Tayvan'ı geçip Pekin'in sahiplendiği Washington'un kabul etmediği bir alan olan Güney Çin Denizi'ne doğru ilerlerken öğrendiler.

Obama Başkan olduğunda, Rusya ile ilişkilerde yeni bir sayfa açmayı denedi. Ancak Biden yönetimi, Çin ile yeniden başlama konusunda herhangi bir temas kurmadı. Yeni dışişleri bakanı Anthony Blinken, Çin’in en üst düzey dış politika yetkilisi Yang Jiechi ile ilk görüşmesini yaptı.

Yang'a, Biden'ın Çin'i “Hint-Pasifik'teki istikrarı tehdit etme çabalarından ve kurallara dayalı uluslararası sistemi baltalamaktan” sorumlu tutacağını söyledi. Biden, Çin'in ABD ile “aşırı rekabet” ile karşı karşıya kalacağını da ekledi.

Eleştiri

Blinken ayrıca Pekin'in Myanmar'daki darbeyi kınaması gerektiğini söyledi. Şimdiye kadar ordunun yönetime el koymasıyla ilgili herhangi bir eleştiri yapılmadı. Xinhua haber ajansı, darbeyi saçma bir şekilde “büyük kabine değişikliği” olarak nitelendirdi.

Ancak Myanmar hem ABD hem de Çin için karmaşık bir konu. Son askeri rejim döneminde Batı, Aung San Suu Kyi ve Ulusal Demokrasi Birliği'ni (NLD) destekledi. Ve Çin orduya çok önemli ekonomik destek sağladı.

Ama şimdi bir zamanlar küresel bir liberal kahraman olan Aung San Suu Kyi'nin adı, ordunun Rohingya Müslüman azınlığını acımasızca sınır dışı etmesini savunduğu için lekeleniyor. Bu arada, Myanmar ordusunun komuta kademesi Çin'e olan bağımlılıktan da kesinlikle memnun değil.

New York Times gazetesine göre, “generallerin çoğu, gelişim yıllarını Pekin'in gizlice maddi anlamda desteklediği komünist isyancılarla savaşarak geçirdi. Etnik isyancılar artık o dönemin sosyalist kardeşliğinin bir parçası olmasalar da etnik silahlı grupların üst düzey üyelerine göre Çin'den hala silah ve taktik destek alıyorlar.”

Ordunun NLD ile bir anlaşma yapmaya karar vermesinin nedenlerinden biri de onları Pekin'e daha az borçlu hale getireceğine inandıkları ekonomik liberalleşmeyi sürdürmekti. New York Times, “Çin, Myanmar'ın en büyük ticaret ortağı olmaya devam ederken, geçen yıl en büyük yabancı yatırımcısı Singapur'du. Japonya, Güney Kore ve Tayland da ülkeye para akıttı ve on yıllardır askeri yönetim sırasında olduğundan çok daha az izole edildi.” diye yazdı. 

Pekin, Aung San Suu Kyi'yi yetiştirmek için büyük çaba gösterdi. Bağımsız bir siyasi analist olan Richard Horsey Financial Times gazetesine verdiği demeçte, “Çin, NLD hükümetinden ve Pekin'e karşı dostane ve olumlu tutumundan oldukça memnun kaldı” dedi. “Ordunun Çin'den daha çok şüphelendiğini ve sıcak bir ilişkiye daha az eğilimli olduğunu biliyorlar, yani bu onları heyecanlandırmış olamaz.” 

Myanmar'ın stratejik coğrafi konumu, Çin'in yine de yeni cuntaya sadık kalacağı anlamına geliyor. Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, Ocak 2020'de ülkeyi ziyaret etti ve birkaç anlaşma imzaladı. Bu, Çin'in Hint Okyanusu'na erişimini artırmak için tasarlanan Kuşak ve Yol girişiminin bir parçası olan karayolu ve demiryolu projelerini içeriyordu. 

ABD'nin kilit bir müttefiki olan Japonya darbeyi kınadı ancak Biden yönetiminin dayattığı yaptırımları desteklemiyor. Biden için başka bir karışıklık da selefi Donald Trump'ın “Çin'den tam bir ayrılma” arayışının tam bir başarısızlık gibi görünmesi. Yatırım Danışmanı Nicholas Borst, Financial Times'a yaptığı açıklamada “Trump yönetiminin Çin'deki yatırımları azaltmak için gösterdiği çalışmalara rağmen, ABD'li yatırımcıların Çin menkul kıymetlerine olan yatırımları son birkaç yılda keskin bir şekilde arttı” dedi. 

Bu arada salgına rağmen Çin, geçen yıl 163 milyar dolar doğrudan yabancı yatırım (DYY) aldı. ABD'ye giden 134 milyar dolarla karşılaştırıldığında Çin, ilk kez dünyanın en büyük DYY alıcısı oldu. Washington, en önemli ekonomik ortağını “aşırı rekabet” ile tehdit ediyor.

Alex Callinicos

Socialist Worker'dan çeviren TN

Myanmar’da darbeye karşı direniş

Myanmar: İşçiler darbeye karşı sokakta

İlginizi çekebilecek diğer yazılar