Zeytinliklere dokunma!
01.03.2022 - 14:01Resmî Gazete'de Maden Yönetmeliği'ne eklenen madde ile zeytinlikler madenciliğe açılıyor.
Bugün, 1 Mart tarihli Resmi Gazete’de Enerji Ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından “Maden yönetmenliğinde değişiklik yapılmasına dair yönetmenlik” yayınlandı. Bu yönetmelik ile tarım arazilerinde madencilik faaliyetleri yapılmasına ilişkin düzenlemeleri içeren Maden Yönetmeliğinin 115’inci maddesine ek bir madde eklendi ve tapuda zeytinlik olarak kayıtlı alanlar da madencilik faaliyetine açıldı.
Eklenen maddede: Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi halinde bu alanların belli şartlara bağlı olarak madencilik faaliyetine açılacağı belirtilmekte. Daha öncede defalarca zeytinliklerin madencilik faaliyetine açılmasına içeren düzenlemeler TBMM gündemine getirilmiş, kamuoyunun baskısı ile meclisteki siyasi partilerin itirazları ile böyle bir düzenleme geçirilememişti.
Bakanlığın 21/9/2017 tarihli ve 30187 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Maden Yönetmeliğinin 115 inci maddesine eklediği fıkra şöyle: “Ülkenin elektrik ihtiyacını karşılamak üzere yürütülen madencilik faaliyetlerinin tapuda zeytinlik olarak kayıtlı olan alanlara denk gelmesi ve faaliyetlerin başka alanlarda yürütülmesinin mümkün olmaması durumunda madencilik faaliyeti yürütecek kişinin faaliyetlerin bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini taahhüt etmesi şartıyla Genel Müdürlük tarafından belirlenen çalışma takvimi içerisinde zeytin sahasının madencilik faaliyeti yürütülecek kısmının taşınmasına, sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilir. Zeytin sahasının taşınmasının mümkün olmadığı durumlarda sahada madencilik faaliyetleri yürütülmesine ve bu faaliyetlere ilişkin geçici tesisler inşa edilmesine kamu yararı dikkate alınarak Bakanlıkça izin verilebilmesi için madencilik faaliyeti yürütecek kişinin madencilik faaliyetleri bitiminde sahayı rehabilite ederek eski hale getireceğini ve Tarım ve Orman Bakanlığınca uygun görülecek alanda dikim normlarına uygun, faaliyet yürütülecek saha ile eşdeğer büyüklükte zeytin bahçesi tesis edeceğini taahhüt etmesi zorunludur. Bu fıkra kapsamında zeytin sahasının taşınmasına ilişkin tüm masraflardan ve zeytin sahasının taşınmasından kaynaklanan tüm taleplerden madencilik faaliyeti yürütmesi yönünde lehine karar verilen kişi sorumludur. Bu fıkra kapsamında zeytin sahasının taşınmasına ilişkin usul ve esaslar Tarım ve Orman Bakanlığının uygun görüşü alınarak Bakanlıkça, zeytin bahçesi tesis edilmesine ilişkin usul ve esaslar Tarım ve Orman Bakanlığınca belirlenir.”
Yönetmelikte zeytinliklerin madencilik faaliyetine açılması kimi şartlara bağlanmış görünse de bu yönetmelikle istisnasız tüm zeytinliklerin maden şirketlerine açılacağı çok açık. Türkiye’de zeytinlik alanları ile maden alanların aynı bölgede olduğu çok yer var. Yıllardan beri madencilik faaliyetlerine direnen Kazdağları bunların başında geliyor. Kazdağları'nda madencilik faaliyetleri için çok sayıda şirket çalışma sürdürmekte, bu yönetmelikle bu şirketlerin önlerindeki yasal engellerden ne kadarı kaldıysa o da kaldırılıyor.
Binlerce insanın geçim kaynağı olan zeytinlik alanları, milyonlarca insanın, canlının yok oluşuna neden olan iklim krizinin başlıca kaynağı kömür ve madencilik faaliyetleri için yok ediliyor. Bu büyük yıkımdan kâr eden şirketlere ise hükümetin yüklediği tek sorumluluk rehabilite masrafları oluyor. Bugün ihtiyacımız olan zeytinlik alanların istendiği kadar şarta bağlansı herhangi bir faaliyet alanlına açılması değil mutlak koruma altına alınmasıdır.