Sokak hayvanlarının katledilmesini içeren yasanın Anayasa Mahkemesi (AYM) tarafından bir önce iptal edilmesini talep eden imza kampanyası başladı. Kampanyanın ilk imzacıları bir açık mektupla AYM’ye ilk çağrıyı yaptı.
Yasanın iptal edilmesini talep eden tüm kişi ve kurumlar, ilk imzacıları aşağıda yer alan açık mektubu imzalamaya davet ediliyor:
İmza vermek için tıklayın.
“Anayasa Mahkemesi Başkan ve Üyelerine,
5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu, 30 Temmuz 2024’te TBMM’de kabul edilen ve 2 Ağustos 2024’te yürürlüğe giren değişiklikler sonrası, sokakta yaşayan hayvanları öldürme yasasına dönüşmüştür.
Değişiklikler yürürlüğe girdikten hemen sonra Türkiye’nin dört bir yanından art arda hayvan katliamı haberleri gelmeye başlamış; pek çok hayvanın işkence ve kötü muameleye maruz bırakıldığını gösteren fotoğraf ve videolar ortaya çıkmıştır. Altındağ[1], Niğde[2], İstanbul Kalamış[3], Kocaeli Gebze[4], İstanbul Ümraniye[5] örnekleri bu kıyımlardan yalnızca bazılarıdır.
Türkiye, hayvan hakları hareketinin yükselişte olduğu ve sokakta yaşayan hayvanların mahalle kültürünün bir parçası olarak beslenip korunduğu, hayvanlara yönelik toplumsal duyarlılığın yaygın olduğu bir kültüre sahiptir. Bu nedenledir ki yasa teklifi gündeme geldiğinde yapılan anket sonuçlarına[6][7] göre, toplumun %85’i sokakta yaşayan hayvanların öldürülmesine karşıdır. Teklif yasalaşmadan önce başlayan kitlesel sokak eylemleri, yasanın yürürlüğe girmesinden sonra da istikrarlı şekilde devam etmiştir. Yasa değişiklikleri öncesi kent meydanlarında hayvanlar için tutulan yaşam nöbetleri, katliamların gerçekleştiği barınakların[8] önünde sürmektedir. Hayvan hakkı savunucularının ve hayvanseverlerin ilk günden beri yakından takip ettiği ve karşı çıktığı yasa değişiklikleri, beşinci ayında, hâlâ birçok ilde protesto edilmektedir.
Yasa değişiklikleri dünya genelinde de büyük tepki çekmiş ve uluslararası basında[9][10] geniş yer bulmuştur. Tanınmış uluslararası kuruluşlar açık mektuplar[11] yazarak yasanın iptal edilmesi gerektiğini vurgulamış ve popülasyon kontrolü için etkili bilimsel yöntemler önermiştir. Yasa değişikliğine karşı küresel çapta imza kampanyaları[12][13] düzenlenmiş ve uluslararası platformlarda Türkiye’ye yönelik boykot çağrıları[14][15] yapılmıştır.
Yasada yapılan değişiklikler sonrası hayvanlara yönelik kötü muamele, işkence ve öldürme fiilleri bariz şekilde artmış, şiddet meşrulaşmış ve bireyler hayvanlara şiddet uygulamaya adeta teşvik edilmiştir. Ankara’da bir kişinin yavru köpekleri tırmıkla öldürürken sarf ettiği ve basına yansıyan “Devlet kanun çıkardı köpekleri öldürmek için[16].” sözleri bunun kanıtıdır. Yetişkinlerin yanı sıra özellikle çocuklarda son derece travmatik etkiler yaratan işkence ve katliam görüntüleri, ruh sağlığı uzmanlarının da belirttiği[17] gibi, toplumsal huzura ve barışa telafisi mümkün olmayan şekilde zarar vermektedir; dezavantajlı bireylere yönelik olanlar başta olmak üzere şiddet eylemlerini arttırmakta ve sıradanlaştırmaktadır. Yasa yürürlüğe girdikten sonra hayvan hakkı savunucularına ve hayvanseverlere yönelik şiddetin artması ve hayvanların bakımını üstlenen birçok insanın sözlü ve fiziksel saldırıya maruz kalması[18][19][20] tesadüf değildir. Ayrıca hayvanlara yönelik işkence ve katliamların cezasızlık politikalarıyla ödüllendirilmesi, yavru köpekleri tırmıkla öldüren kişinin 2 ay tutuklu kalıp tahliye edilmesi örneğinde[21] olduğu gibi, toplumdaki çatışmayı derinleştirmektedir.
Değişikler öncesinde 5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nda öngörülen kısıtlaştır-aşıla-yerinde yaşat modeli, hem sokakta yaşayan hayvanların yaşam hakkı hem de toplumu oluşturan bireylerin ruh sağlığı bakımından en etik ve en uygun yöntemdir. Uzman veteriner hekimler de bu yöntemi desteklemekte ve Türkiye çapında eş zamanlı etkin kısırlaştırma yapılırsa sokaktaki hayvan popülasyonunun kısa süre içerisinde azalacağını ifade etmektedir[22].
Türkiye hayvan hakları bakımından kritik bir eşiktedir. Gün geçtikçe daha da endişe verici boyuta ulaşan şiddetin son bulması için milyonların gözü kulağı Anayasa Mahkemesindedir. Sokakta yaşayan hayvanların yaşam hakkına ve toplumsal barışa onarılamaz zararlar veren yasa değişiklikleri karşısında toplumun Anayasa Mahkemesinden beklentisi, yaşanan işkence ve katliamlara bir yenisi daha eklenmeden önce, gecikmeksizin, iptal başvurusunu gündeme alması ve yasayı iptal etmesidir.”
[1] https://www.evrensel.net/haber/525159/ankara-altindagda-katledilmis-halde-onlarca-kopek-bulundu
[2] https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/katliam-haberleri-basladi-akpli-nigde-belediyesinin-kopekleri-toplu-2235274
[3] https://haber.sol.org.tr/haber/kalamista-katliam-suruyor-oldurulen-sokak-hayvani-sayisi-117ye-cikti-394914
[4] https://www.bbc.com/turkce/articles/c89l3ygdqnwo
[5] https://artigercek.com/guncel/gebzenin-ardindan-umraniyede-de-hayvan-katliami-kavga-cikti-belediye-baskani-320140h
[6] https://konda.com.tr/uploads/2407-temmuz-barometre-155-kamuoyu-final-bb8eac8bbc78c40859ea5d3f3767f13484d977198fd951497c4ff075f29c1511.pdf
[7] https://gazeteoksijen.com/turkiye/konda-anketi-yuzde-85-sokak-hayvanlarinin-uyutulmasina-karsi-217412
[8] 5199 sayılı yasada “bakımevi” olarak adlandırılan ve yasanın sistematiği uyarınca hayvanların rehabilite edilene dek, geçici olarak tutulduğu yerlerdir. 2024 değişiklikleri öncesinde, hayvanların rehabilitasyon sonrası mahallelerine geri bırakılmasını öngören yasa; değişiklikler sonrasında da hayvanların rehabilite edilip yuvalandırılıncaya kadar, yani yine geçici olarak, bakımevlerinde tutulmasını öngörmektedir. Ne var ki pratikte bu merkezler hiçbir zaman rehabilitasyon işlevi görmemiştir. Aksine bu merkezler, hayvanlar için adeta toplama ve ölüm kamplarıdır. Hayvanların tecrit, açlık, susuzluk, hastalık ile boğuşarak pislik içerisinde ölüme terk edildiği bu merkezlerin çoğuna ziyaretçi dahi alınmamaktadır. Bu koşullarda, yasanın öngördüğü yuvalandırma işlevi de fiilen ortadan kalkmakta, bu merkezlere giren hayvanların bir daha canlı olarak dışarı çıkabilmesi neredeyse imkânsız hâle gelmektedir. Niğde, Gebze ve Ümraniye’deki dehşet verici görüntüler üzerine gelen tepkiler, toplumdaki derin kutuplaşmanın güçlendiğini ortaya koymaktadır.
[9] https://www.theguardian.com/commentisfree/article/2024/jun/30/erdogan-cull-turkey-street-dogs
[10] https://www.lemonde.fr/en/environment/article/2024/09/24/erdogan-targets-stray-dogs-in-turkey_6727061_114.html
[11] https://thesavemovement.org/act-now-to-save-turkeys-dogs-cats/
[12] https://www.change.org/p/stop-the-culling-of-6-million-street-dogs-in-turkey
[13] https://animalheroes.eu/petitions-save-turkish-dogs-from-mass-killing/
[14] https://www.telegraph.co.uk/travel/comment/tourists-should-boycott-turkey-over-plans-to-slaughter-dogs/
[15] https://tinyurl.com/yc6tvw9m
[16] https://artigercek.com/guncel/ankarada-bir-kisi-yavru-kopegi-dirgenle-oldurdu-saldirgan-adliyede-316178h
[17] https://www.diken.com.tr/turk-psikiyatri-dernegi-dernegi-baskani-kor-bir-siddete-kapi-aralandi/
[18] https://www.cumhuriyet.com.tr/turkiye/kedi-besleyen-kardeslere-darp-ve-tehdit-saldirganlar-serbest-kaldi-2232391
[19] https://halktv.com.tr/gundem/umraniyede-hayvan-barinagi-onunde-nobet-tutan-hayvan-severler-tehdit-edildi-881099h
[20] https://www.ntv.com.tr/amp/galeri/turkiye/kopeklerin-yuvasini-atese-verdi-tepki-gosteren-kisiye-bicak-cekti,Ezn-TCkNxk-mjszksgxcEQ
[21] https://www.odatv.com/guncel/ankara-polatlida-yavru-kopekleri-dirgenle-katleden-sahis-tahliye-edildi-avukattan-cezasizlik-sitemi-120069085
[22] https://tvhb.org.tr/2024/07/21/turk-veteriner-hekimleri-birligi-uyariyor-cozum-zor-degil/
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
İLK İMZACILAR
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
