21 Ağustos 1940: Ekim Devrimi önderlerinden Leon Troçki katledildi

Ekim Devrimi'nin önderlerinden, Kızıl Ordu'nun kurucusu Leon Davidoviç Bronstein Troçki, bundan tam 76 yıl önce bugün, Stalinist bir katil tarafından Mexico City'deki evinde uğradığı saldırının ardından hayatını kaybetti. Ramon Mercedar isminde bir Katalan olan katil, önce Troçki'nin yakın çevresine sızmış, ardından da 20 Ağustos'ta başına bir buz baltası ile vurmak suretiyle Troçki'yi ağır yaralamıştı. Troçki, ertesi gün hayatını kaybetti.

Devrimden sonra yaşanan iç savaşın ardından, Stalin önderliğinde kendisini bir sınıf olarak örgütleyen bürokrasi iktidarı ele geçirmek için adımlar atıyordu. Troçki ve çevresi olası bir Alman devrimine hazırlanmak gerektiğini, hatta bu uğurda kendi devrimlerinin feda edilmesi gerektiğini söylerken, Stalin devrimin sona erdiğini, dünya devriminden söz edenlerin hayalci maceraperestler ve kapitalistlerden daha tehlikeli düşmanlar olduğunu anlatıyordu.

Troçki bürokrasinin iktidarını tehlikesini sezdi ve Sovyetler Birliği'nde sol muhalefeti örgütlemeye başladı. Ancak Alman devriminin yenilgiye uğraması, Rusya'da devrimin tek ülkeye sıkışmasına neden olmuştu. Stalinist bürokrasi kısa zamanda iktidarı ele geçirdi. Devrimin bütün kazanımları geri alındı. Devrimi gerçekleştiren öncü kadrolar teker teker tasfiye edildi. Partideki tüm görevlerinden uzaklaştırılan, hatta parti üyeliğinden atılan Troçki 1926'da Alma Ata'ya sürgüne gönderildi. 1929'da Türkiye'ye sürüldü, 1933 yılına dek burada yaşadı. Daha sonra çeşitli Avrupa ülkelerine, oradan da Meksika'ya geçti.

Troçki sürgünde devrimci mücadelesine bir an bile ara vermedi, "dejenere işçi devleti" diye tarif ettiği Sovyetler Birliği'ndeki bürokrasiye karşı muhalefetini tüm gücüyle sürdürdü. Stalin, Mart 1939'da gizli polis örgütü başkanı Beria'ya ve ülke dışındaki özel operasyonlardan sorumlu Sudoplatov'a Troçki'nin öldürülmesi emrini verdi.

İspanya İç Savaşı'nda Troçkistlerle mücadele etmek konusunda deneyim kazanmış olan Sudoplatov, iki ayrı cinayet komandosu yetiştirdi. Bu katiller birbirlerinden habersizdiler ve birbirlerinden bağımsız olarak çalışıyorlardı. İlk suikast başarısızlıkla sonuçlandı: Stalinist ressam David Alfaro Siqueiros'un kılavuzluğuyla Stalinist katillerden biri 24 Mayıs'ı 25 Mayıs'a bağlayan 1940 gecesinde makineli tüfekle Troçki'nin evine saldırdı. Mexico City'de "Don Leon" olarak tanınan ve oldukça korunaklı bir binada yaşayan Troçki, katilin içeri kadar girmesine rağmen suikastten yara almadan kurtuldu

İkinci suikast ise 20 Ağustos 1940'da gerçekleşti. Stalinist bir Katalan olan Ramón Mercader'e, yurt dışı operasyonlarında tecrübe sahibi olan ajan olan Eitingon yardım etti. Mercader sahte bir kimlikle Amerikalı Troçkist Sylvia Ageloff'un güveninin kazandı. Kendisini Jacson isminde zengin bir Belçikalı olarak tanıtmıştı.

20 Ağustos 1940'da Troçki "Jacson"u odasına buyur etti. Misafiri, yazdığı politik bir makaleyi Troçki'ye okutmak istediğini söylüyordu. Birkaç saniye sonra Troçki'nin eşi Natalia Sedowa ve muhafızlar içeriden yükselen çığlıklar duydular: "Jacson" paltosunun altına sapladığı 7 cm uzunluğundaki buz baltasını Troçki'nin başına saplamıştı, ancak "Don Leon" buna rağmen onunla boğuşuyordu. İçeri giren muhafızlar silahlarının kabzasıyla Mercader'i ağır bir şekilde dövmeye başladılar, fakat Troçki anlaşılır bir sesle onları durdurdu: "Onu öldürmeyin! Konuşması lazım!"

Troçki hızla bir kliniğe götürüldü, ancak ameliyata alınmasına rağmen beynindeki büyük hasar nedeniyle 21 Ağustos 1940'da hayatını kaybetti. Cenazesine 300.000 kişinin katıldığı büyük devrimci Troçki, sade bir mezarda toprağa verildi.

Mercader bir Meksika mahkemesi tarafından 20 yıl hapse mahkum edildi. 13 Mayıs 1960'ta tahliye edildi, özel bir uçak onu önce Küba'ya, oradan Çekoslovakya'ya, oradan da Moskova'ya götürdü. Orada "Sovyetler Birliği Kahramanı" madalyasıyla "ödüllendirildi".

İlginizi çekebilecek diğer yazılar