Karmaşık ve istikrarsız

Önce Pennsylvania’dan iyi haber geldi. Trump’ın desteklediği sağcı aday Mehmet Öz Senato seçimini kazanamadı. Kazansaydı Türkiye medyası müthiş iğrençlikler yapacaktı (mesela “Amerika’yı fetheden Türk” gibi manşetler atılacaktı); bunlardan kurtulduk. Ama daha önemlisi, Öz’ün yenilgisi Demokratların Senato’yu kaybetmeyeceklerinin ilk işaretini verdi.

Temsilciler Meclisi’nde ne olduğu ise henüz kesin değil. Ama Cumhuriyetçiler kazansa bile, bekledikleri gibi büyük bir farkla kazanamayacakları belli.

Amerika’da bu seçimler iki yılda bir yapılır. Ve cumhurbaşkanının görev süresinin ortasına denk gelen seçimlerde başkanın partisi genellikle hem Senato’da hem Temsilciler Meclisi’nde ağır kayıplar yaşar. Bu seçimlerde de her iki meclisi de Demokratlara kaybettirecek bir “Kırmızı Dalga” bekleniyordu. (Gariplik bu ya, Demokratlar mavi, Cumhuriyetçiler kırmızı!) İşte bu dalga gerçekleşmedi, çok başa baş bir seçim yaşandı.

Yanlış anlaşılmasın. Amerika’da “Cumhuriyetçiler sağcı, Demokratlar solcu” şeklinde bir formül yok. Her iki parti de büyük sermayeye göbekten bağlı.

Ama Demokratların Senato’yu kaybetmemesi ve bir Kırmızı Dalga’nın altında ezilmemiş olması iki nedenle önemli.

Birinci neden, Trump’la ilgili.

Bu seçimlerde Trump kendisi gibi aşırı sağcı, ırkçı, kadın düşmanı bir dizi adayı aktif olarak destekledi. Bu adayların kazanması (hesapça) Trump’ın popülerliğini ve parti içindeki gücünü kanıtlayacaktı ve hemen ardından Trump cumhurbaşkalığına adaylığını açıklayacaktı.

Evdeki hesap çarşıya uymadı. Çok sayıda Trumpçı aday yenildi, Trump adaylığını açıklamayı geciktirdi. Parti içinde ve dışında Trump’ın etkisinin zararlı olduğunu söyleyen sesler yükselmeye başladı.

İkinci neden, Demokratların niye ezilmediğiyle ilgili.

Kamuoyu yoklamalarında seçmenlerin çoğunluğu kürtaj hakkının kaldırılmasıyla ilgili olarak “üzgün” ve/veya “öfkeli” olduklarını söylemiş ve %60 kürtajın yasal olması gerektiğini savunmuş. 

Michigan, California ve Vermont eyaletlerinde seçmenler, seçimlere ek olarak, kürtaj hakkının eyalet anayasasına dahil edilip edilmemesi hakkında da oy kullandı ve üç eyalette de sonuç kürtajdan yana oldu. Böylece olası bir Cumhuriyetçi cumhurbaşkanının yaptırımlarına karşı kürtaj hakkı bu eyaletlerde anayasal dokunulmazlık kazandı.

Demokratlar ezilmedi, çünkü hem Trump’ın yalanlarına kananların sayısı yavaş da olsa azalıyor, hem de kürtaj hakkını kısıtlayanlara karşı bir öfke ve seferberlik var.

Öte yandan, konu kapanmış değil, Trump bitmiş değil. Yüzlerce Trump’çı eyalet meclislerine seçildi. Dünyanın pek çok yerinde olduğu gibi, karmaşık, istikrarsız, zor bir dönem yaşanıyor Amerika’da. Canla başla mücadele etmeyi gerektiren bir dönem.