Dünyaya sıradan insanların gözlükleriyle bakmak

Suriye’de son yaşananlar üzerine çokça yazıldı çizildi. Beşar Esad’ın devrilmesinin emperyalizmin bir oyunu olduğundan, Suriye’de cihatçıların her şeyi ellerine geçirdiği yönünde pek çok analiz okuduk. Ancak bu analizlerin önemli bir kısmı, dünyanın dört bir yanında yaşayan Suriyelilerin heyecanını yansıtmıyor, hatta bu heyecanı küçümsüyordu. 

13 yıl önce diktatörlerine başkaldırmış, sokaklarda katliama maruz bırakılmış halkların açıklamalarına gözlerini kapamak sosyalistlerin kesinlikle uzak durması gereken bir tavır. Esad’ın devrilmesinin üstünden birkaç saat geçmişken Facebook’ta Suriyeli sosyalist aktivist Ghayath Naisse’nin gönderisini okudum: “Yıllar süren sürgünden sonra, artık eve dönme zamanı”. Ghayath’ın ve Suriyeli pek çok yoldaşın hissiyatı benzerdi. 

Emperyalizm analizi komplo teorilerine yaslanarak yapılamaz 

Marksizm, dünyayı açıklamak ve değiştirmek için bir kılavuz niteliğinde. 20. Yüzyılın başlarında Vladimir Lenin, Nikolay Buharin, Rosa Luxemburg gibi devrimcilerce ortaya konan Markist emperyalizm teorisi ise bu kılavuzun ayrılmaz parçalarından biri. Peki, Esad’ın devrilmesinin “emperyalizmin oyunu” olduğunu söyleyenler gerçekten Marksist bir analiz mi yapıyor? Sıradan insanların denkleme dahil olmadığı bir analiz gerçekten Marksist olabilir mi? 

Emperyalizm teorisi bize kapitalistler arası rekabetin giderek ülkeler arası bir rekabete dönüştüğünü ve dünyayı paylaşma konusunda birbirlerine giren devletlerin sistemi devasa savaşlara sürüklediğini anlatır. Ancak sosyalistler dünyayı basitçe bir takım güç blokları arasındaki mücadelenin belirlediğini düşünmezler: Eğer emperyalist savaş, kapitalizmden kaynaklanıyorsa bunu durdurabilecek olan güç de kapitalizmde tüm zenginliği üreten sınıf yani işçi sınıfıdır. Kitlelerin politikaya dahil olmadığı hiçbir değerlendirme Marksist emperyalizm analizini kullanmamaktadır çünkü Marksizm dünyaya ilk önce sıradan insanların, üretenlerin, ezilenlerin, direnenlerin gözlüğüyle bakar. 

1914 yılında başlayan I. Dünya Savaşı sırasında Lenin ve Bolşevikler de böyle yapmıştı. Bu yüzden propagandalarını temelde sıradan insanlara, işçi sınıfına yöneltmiş ve asıl düşmanın içeride olduğu, tüm dünyada işçilerin kendi egemen sınıflarına karşı hareketinin savaşı durdurabileceğini anlatmıştı. 

Egemen sınıf kibri 

Suriye halkları sadece bir dikatörle değil, ABD’den Rusya’ya kadar büyük emperyalist güçlerin, Türkiye’den İran’a daha küçük bölgesel güçlerini yaymaya çalışan ülkelerin askeri müdahaleleriyle de mücadele etmek zorunda kaldı. Üstelik rejim düştüğü andan itibaren, şu anda Gazze’de soykırım yürüten İsrail yeniden Suriye topraklarına saldırmaya başladı. Sıradan insanların dünyayı değiştirebileceğini düşünenler tüm dış güçlerin derhal ve koşulsuz şekilde Suriye’den geri çekilmesini savunmalılar. 

Öte yandan Esad’ı deviren süreç “bazı emperyalistlerin” (ABD, İsrail vb.), “başka emperyalistlere” (Rusya, Çin vb.) karşı zaferi değil. Elbette emperyalistler tüm dünyada çatışmalardan kendi çıkarları doğrultusunda yararlanmaya çalışırlar ama tabloyu bundan ibaret görmek, Suriyelilerin 12 yıl önce başlayan ayaklanmasını tamamen yok saymak veya daha kötüsü bu ayaklanmaya karşı çıkmak anlamına gelir. 

Emin olmak gerekir ki, Suriyeli devrimciler Esad’ın katil olduğunu bildikleri kadar HTŞ’nin özgürlük düşmanı bir güç olduğunu da biliyor. “Büyük resmi gören” bir takım analizcilerin akıl vermesine değil, dünyanın dört bir yanında göçmen karşıtlığıyla mücadele eden kitle hareketlerine, işgalci güçlerin Suriye topraklarından çekilmesi için mücadele eden enternasyonalistlere ihtiyaçları var. 

Tam da bu yüzden Suriye’deki Devrimci Sol Akım gibi partilerde örgütlenen devrimciler ülkeye geri dönmenin yollarını arıyor, umutlarını yeni örgütlenme kanalları yaratmak için kullanıyor, kadınların önünü çektiği bir faaliyet örgütlüyorlar. Sosyalistlere düşen bu yoldaşlara akıl değil omuz vermektir. Gerisi sosyalizm değil, sol saflara sızan egemen sınıf kibridir.