(Kitap) Duncan Hallas - Konuşmacı, yazar, savaşçı

Hallas teorisyenliğinin yanı sıra yaşam boyu aktivistlik yapmıştır. Phil Webster, yeni çıkan Boyun Eğmez Devrimci: Duncan Hallas adlı kitabı tanıtıyor.*

Merhum Duncan Hallas, Tony Cliff ve yaklaşık 30 kişiyle birlikte 1950 yılında İngiltere'de küçük bir anti-Stalinist Marksist grubun kurucu üyesiydi. Bu grup daha sonra bugünkü Sosyalist İşçi Partisi'ne (SWP) dönüştü.

Bu harika kitap, Duncan'ın seçme yazılarının yanı sıra başkaları tarafından kendisi ve fikirleri hakkında yazılmış bölümleri de içeriyor. Duncan benim en sevdiğim siyasi konuşmacıydı.  Toplantılarda fevkalade bir kesinlik ve keskinlikle konuşurdu.

Bu kitap bana bu ifade netliğinin konuşmalarında olduğu kadar yazılarında da geçerli olduğunu hatırlattı.

Alex Callinicos bir yazısında şöyle demişti: "Duncan için akademik Marksizmin soyutlamaları ve belirsizlikleri söz konusu değildi. Kısa ve özlü cümlelerle noktalanmış sade bir İngilizce ile yazardı." Paul Foot ise "İster yazarken ister konuşurken olsun, tanıdığım en tutarlı sosyalistti" diyordu.

Marx şöyle yazmıştı: "Filozoflar dünyayı sadece yorumladıla, asıl mesele onu değiştirmektir." Ve Duncan kesinlikle onu değiştirmeye çalıştı.

Teorisyen, konuşmacı ve yazar olmasının yanı sıra yaşamı boyunca bir aktivist oldu. İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra 1946'da Mısır'daki İngiliz ordusunda askerlerin terhis edilip evlerine gönderilmeyi talep ettikleri bir isyanda rol oynaması buna bir örnektir.

Marx gibi Duncan'ın da sosyalist devrime bakışı "işçi sınıfının kendi kendini özgürleştirmesi" şeklindeydi. Yani, çoğunluğun kolektif ve demokratik bir şekilde iktidarı sömürücü kapitalist azınlığın elinden alma hareketi anlamına geliyordu. Demokrasi ve sosyalizmin birbirinden ayrılamaz olduğuna dair bu inanç, Duncan'ın sözde "komünist" devletleri hiçbir şekilde gerçekten sosyalist ya da Marksist olarak görmediği anlamına geliyordu.

Leon Troçki'nin ortodoks takipçileri de Sovyetler Birliği'ni eleştirmiştir. Ancak onlar Troçki'nin Joseph Stalin yönetimindeki Rusya'nın "yozlaşmış bir işçi devleti" olduğu görüşünü takip ediyorlardı. Duncan, Troçki'nin bu konuda işçi demokrasisi ve işçi iktidarına odaklanmaktan uzaklaştığını savunanlardan biriydi.

Duncan'ın işçilerin kendi kurtuluşlarını sağlamaları konusundaki ısrarı devrim görüşünden kaynaklanıyordu.

Marx'ı izleyerek devrimin gerekli olmasının iki nedeni olduğunu söylüyordu. Birincisi, egemen sınıfın ekonomi, medya ve devletin baskıcı mekanizmaları üzerindeki kontrolü yoluyla demokratik olmayan gücüdür. Bu durum sosyalizme giden her türlü parlamenter yolu kapatmaktadır.

İkinci olarak da, işçilerin fikirleri sınıf mücadelesi sürecinin kendisi sayesinde değişir ve sosyalist argümanlara açık hale gelirler.

Eminim Duncan sınıf mücadelesinde son dönemde yaşanan canlanmayı görse çok memnun olurdu. Ancak bu mücadelelerin sendikaları yöneten bürokratlar tarafından bastırılması tehlikesine de dikkat çekerdi.

Son bir nokta. Bu kitap sadece Duncan'la tanışmış olan benim gibi "eski tüfek" sosyalistlere yönelik değil.

Kitabın arkasında yazdığı gibi, "olağanüstü bir yaşama övgü ve yeni kuşaklara Duncan'ın çalışmaları aracılığıyla devrimci sosyalizm anlayışlarını zenginleştirmeleri ve derinleştirmeleri için bir çağrı".

* Boyun Eğmez Devrimci: Duncan Hallas, Bir Saygı Duruşu - Alex Callinicos, Sheila McGregor, John Rudge ve Dave Sherry'nin denemeleriyle Duncan Hallas'ın çalışmalarının bir derlemesi. Bookmarks 2023