Direne direne kazanıyoruz!

Yeni bir 8 Mart yeni tartışmalarla geliyor. Ama 8 Mart, kadın hareketinin ırkçılara, göçmen düşmanlarına, cinsiyetçilere, savaşlara, ayrımcılığa karşı büyüyen mücadelesi, tüm sağcıları, otoriter liderleri köşeye sıkıştırıyor.

Kadınlar üzerindeki baskının ve şiddetinin her çeşidine karşı küresel bir direniş var. Sadece direniş değil, kazanımlar da küresel.

Şili

Şili’de gündeme gelen feminist anayasa hazırlığı yine kadın mücadelesinin bir kazanımı. 2019’da metro zamlarını protesto eden öğrenci eylemleri geniş kitlelerin katıldığı bir hükümet karşıtı gösteriye dönüştü. Sağlık, emekli maaşları, eğitim gibi pek çok konuda eşitlik ve adil erişim taleplerinin de olduğu gösterilerde, eşit haklar ve kamusal alana katılımı güvence altına alacak bir anayasa değişikliği özellikle kadınların ateşli bir şekilde savunduğu bir talepti. Protestoların sonucunda yapılan referandumda, tamamı halk tarafından seçilecek kurucu meclis tarafından yeni bir anayasa hazırlanmasına karar verildi. Bu anayasa aynı zamanda eşit sayıda kadın ve erkek tarafından yazılacak ilk anayasa olma özelliğini taşıyor. Bu anayasa ile sadece kadınlara değil, yerli topluluklara, LGBTİ+’lara, siyasi alanlardan dışlanmış her azınlığa da ulaşılması hedefleniyor.

Meksika, Arjantin, San Marino, İrlanda

Kürtaj hala dünyanın pek çok yerinde bir sorun ama kürtaj hakkını yıllar süren mücadeleleri sonunda kazanmış kadınlar da var. Meksika Yüksek Mahkemesi, yüzlerce kadının yargılanıp hapis yatmasına sebep olan kürtaj yasağının anayasaya aykırı olduğuna hükmetti ve Coahuila eyaletinin kürtaj yaptırımlarının ceza kanunundan kaldırılmasını emretti. Tabii ki bu durum kadınların mücadelesi sonucunda kazanılmış bir haktır ve ülke genelinde kürtajın suç olmaktan çıkarılmasının da önünü açabilir. 

Arjantin’de de kadınlar kongre sarayının önünde nöbet tutarak çıkacak kürtaj kararını beklemişler ve kürtaj yasasını büyük bir coşku ile karşılamışlardı. San Marino’da da referandum ile kürtaj yasal hale geldi. Kürtaj yaptıran kadına 3 yıl, doktora ise 6 yıla kadar hapis cezası içeren kürtaj yasağı, referandumdan çıkan yüzde 77 oyla değiştirildi. Buna göre artık kadınlar 12 haftaya kadar gönüllü olarak kürtaj ile gebeliklerini sona erdirebiliyorken, annede hayati tehlike ya da fetüste ciddi bir anomali olması sonucu 12 haftadan sonra da kürtaja izin verilebilecek. İrlanda’da da kürtaj yasağı yıllar süren kadın mücadelesinin bir sonucu olarak kaldırılmıştı. 

Eşit ücret yasası

“Eşit Ücret Yasası” İtalya’da parlamentonun alt kanadından biri olan Temsilciler Meclisi’nde kabul edildi. Bu yasa ile iş dünyasında kadınlara erkeklerden daha az maaş ödenmesinin önüne geçilmesi hedefleniyor. Yasa “kadınların işgücüne katılımını” ve “şirketlerin kadınlarla erkeklere eşit maaş uygulamasını” teşvik etmek amacıyla hazırlandı. Eğer tasarı yasalaşırsa, 50’den fazla çalışanı olan şirketler için, personel raporu hazırlayarak “cinsiyet eşitliği sertifikası” almak zorunlu olacak ve raporun eksik ya da hatalı olması durumunda para cezası kesilecek. 50’den az çalışanı olan şirketleri teşvik etmek amacıyla, raporu gönüllü olarak hazırlayan şirketler teşviklerden faydalanabilecekler. 

Aynı zamanda tüm dünyada kadın liderler yükselişi yaşanan bir yılı geride bıraktık. Almanya’da koalisyon hükümetinin yeni bakanlar kurulu 8 kadın ve 8 erkekten oluşurken, İzlanda meclisinde kadın temsiliyeti yüzde 48 oranında arttı, Arnavutluk’ta 17 üyeli yeni kabineye 12 kadın bakan seçildi. Estonya’da, Tanzanya’da, Kosova’da, Güney Pasifik ada ülkesi Samoa’da, Moldova’da, Tunus’ta, Karayip ada ülkesi Barbados’ta, İsveç’te ilk defa bir kadın lider başa geldi.