İşçi sınıfı hareketlenirken

İşçi sınıfı pandemi sonrası dönemle birlikte bir hareketlenme içinde. Pandemi öncesi başlayan dünyadaki işçi sınıfı mücadelesindeki hareketlenme pandemi ile yaşadığı durgunluğu üzerinden atmaya başlıyor. 2022 yılının ilk günlerde Trendyol çalışanlarının kendilerine teklif edilen yüzde 11’lik zammı kabul etmeyerek başlattıkları grev şirketin zammı yüzde 38,8’e çıkarmasıyla birlikte kazanımla sonuçlandı. Sendikal örgütlenme koşullarının oldukça zor olduğu taşımacılık sektöründe Nisan 2022’de ABD’den herkese umut veren bir haber geldi. Dünyanın en büyük şirketlerinden Amazon’da pandemi öncesi başlayan sendikal mücadele kazandı. Staten Island’daki depo işçileri şirketin 27 yıllık tarihinde ilk kez sendikal haklarına kavuştu. Bu gelişme Amazon’un diğer depolarındaki ve başka şirketlerdeki işçileri cesaretlendirdi.

Direnişlerden örnekler

İşçi sınıfının pandemi koşullarında aldığı darbe ve içine girdiği yoksullaşma süreci ve hükümetin 2021 yılında almış olduğu faiz indirme politikasıyla birlikte enflasyonda yaşanan patlama çalışanların hayatında sarsıcı sonuçlar yarattı. 2021 yılı sonunda asgari ücret gündemiyle birlikte birçok iş yerinde işçiler fiili grevler yaptı. Yılın sonundan 2022 yılının ortalarına kadar yukarı doğru ivmelenen mücadelenin seyri yılın ortasından itibaren tekrar geri çekiliş yaşamaya başladı. Kimi yerlerde ve noktalarda olan kazanımlar bazı yerlerde istenilen şekilde gerçekleşmedi. İşçiler, düşük ücretler, uzun çalışma saatleri, iş kazaları, güvencesizlik, mobing ve yaşam maliyetlerinin artması sorunlarıyla boğuşuyor. Bu sorunlar etrafında bu dönmemde İstanbul, İzmir ve Antep etrafında yoğunlaşan bu dalgada 20 bin kişiyi kapsayan 108 fiili grev yaşandı. Antep’te  MDZ İplik fabrikasının çalışanları Suriyeli işçilerle birlikte mücadele edip kazandılar. Bunların büyük çoğunluğu mavi yakalı işçiler arasında düşük zamlara karşı gerçekleşti. Yapılan grevlerin çoğunda sendikaların bir müdahalesi olmadı. Grevler çoğunlukla üç sektörde yoğunlaştı: Tekstil, taşımacılık ve gemi söküm. Mücadeledeki başarı nedenli hızlı olmuşsa o sektörler başta olmak üzere hızla yayılıyor, zira başarı ve direniş diğer sektörlere örnek oluşturuyor.

2024’te daha fazla işçi direnişi

Örneğin İstanbul’da park ve bahçelerde çalışan işçiler diğer işçilerle aynı haklara sahip olmak için bir dizi eylem gerçekleştirdi. Kısa bir süre sonra İzmir’de seracılık sektöründe çalışan Agrobay işçileri bir mücadeleye giriştiler hatta zaman zaman da jandarmanın müdahalesiyle karşılaştılar. Agrobay işçilerinin mücadelesi kısmi bir kazanımla sonuçlandı.

2024 işçi sınıfının mücadelesi açısından daha örgütlü olduğu bir alanda ilerliyor. Yerel seçimler sonrasında hem AKP hem de CHP belediyelerinde çalışan işçiler yaygın eylemler yaptılar. İzmir’de hala belediyelerin neredeyse her kapısının önünde bir eylemle karşılaşmanız mümkün.

Metal sektöründe yazdan beri devam eden sözleşme döneminde işçiler bazı fabrikalarda anlaşma sağlayamaması sonucu greve gitti. Üstelik bu grevler milli güvenliği tehdit ettiği gerekçesiyle yasaklanmasına rağmen gerçekleşti. Yüzbinlerce işçinin çalıştığı metal, cam, petro kimya, ulaştırma gibi sektörlerdeki grevler bu gerekçeyle AKP döneminde hep  yasaklandı. Bu dönem 194 bin işçinin greve çıkması engellendi. AKP döneminde greve çıkan yıllık işçi sayısı ortalama 4500’e kadar geriledi, yani 20 yıllık iktidarı süresinde toplam greve katılan işçi sayısı 87 bin civarında.

Antikapitalist Çalışanlar’ı inşa edelim

Ortaya çıkan derin yoksulluk ve çalışma koşullarındaki problemler işyerlerinde sendikal mücadeleyi ve sendikalaşmayı işçilerin tekrardan gündemine aldığını 2023 yılı Çalışma Bakanlığının verilerinde küçük kıpırtılar olarak da olsa gösteriyor. Bu yalnızca veri olarak değil bulunduğumuz şehirlerde grevci işçilerin sayılarındaki gözle görünür artış. Aynı zamanda sendikalı olmayan işçilerin sendikalaşma konusundaki mücadele adımlarında da görünüyor.

Bu değişime hazırlıksız yakalanmamak için Antikapitalist Çalışanlar’ı canlandırmak acil bir ihtiyaç. Öncü işçiler arasında tüm sınıf mücadelesinin içinde direnişler arasında bağ kuran bir zeminin inşa edilmesi çok önemli.

Recep Aykın 

(Sosyalist İşçi)