Zam dalgasının ardından asgari ücret açlık sınırında

Türk-İş'in her ay yaptığı hesaplamalara göre Ocak ayında açlık sınırı 4 bin 249 TL'ye, yoksulluk sınırı 13 bin 843 TL'ye yükseldi. Ocak ayında gıda fiyatları aylık yüzde 3,71, yıllık yüzde 59,67 arttı.

Türk-İş, Açlık ve Yoksulluk Sınırı Araştırmasını yayımladı. Rapora göre ithalata bağımlılığı yüksek tarımsal girdilerdeki artışlar ve piyasadaki yüksek enflasyon beklentisi nedeniyle gıda fiyatları artmaya devam etti. 2022 yılı asgari ücreti 16 Aralık 2022’de yüzde 50 oranında artışla 4 bin 253 TL olarak ilan edilmişti. 

Dört kişilik hanenin sağlıklı ve dengeli beslenmesini sağlayan gıda harcaması tutarı olan açlık sınırı, 2022 yılının ilk ayında asgari ücretle eşit hale geldi. Oysa 2021 yılı asgari ücreti açlık sınırını 2021 Mayıs ayında yakalamıştı.

Asgari ücret daha işçinin cebine girmeden sefalet ücreti oldu. 4 bin 253 liralık asgari ücret ancak mutfak harcamalarını karşılayabilecek düzeyde. Kira, elektrik, su, doğal gaz, telefon, ulaşım, giyim vb. diğer harcamalar için para kalmadı.

Asgari ücretin ve diğer bütün işçi ücretlerinin her ay enflasyon oranında artırılması gerekir, aksi halde yıl bitiminde asgari ücret açlık sınırının yarısına kadar inmiş olur. 

Gıda ürün gruplarındaki artışlar

Türk-İş hesaplamasında temel alınan ve doğrudan piyasadan derlenen fiyatlara göre, gıda ürünlerinde Ocak 2022 itibariyle gözlenen değişim -harcama gruplarına göre- şu şekilde oldu:

Süt, yoğurt, peynir grubunda;

Süt fiyatlarında Ocak ayının ilk haftasında promosyon indirimler yapılsa da ay sonunda, geçen ay olduğu gibi tekrar litrede 12 TL seviyelerine çıktı. Peynir ve yoğurtta geçen ay gelen yüksek zamları, bu ay raflarda görece daha az yer kaplayan markaların sınırlı fiyat artışları takip etti.

Et, tavuk, balık, kurubaklagil, yağlı tohum ürünlerinin bulunduğu grupta;

Dana kıyma, kuşbaşı et ve balık fiyatı az bir artış gösterirken kuzu kuşbaşı fiyatında %15’lik artış gözlemlendi. Balıklardan hamsinin fiyatı sabit kalırken diğer balık türlerinin fiyatlarında sınırlı değişimler gözlendi. Tavuk fiyatı sabit kaldı. Yumurtanın tanesi fiyat düşüşü ile 1,20 TL’ye kadar geriledi. Bakliyat ürünlerinden nohut ve yeşil mercimekte fiyat azalışları görüldü. Bunun yanında kırmızı mercimek ve kuru fasulyede -özellikle ithal olanlarda- bir miktar artış gerçekleşti. 

Ekmek ve tahıllar grubunda;

Ekmeğin fiyatında bu ay bir değişim gözlemlenmedi. Diğer yandan, önümüzdeki aylarda simitle birlikte ekmek fiyatlarında da –yükselen girdi maliyetleri nedeniyle- artış olması ihtimali kamuoyunda tartışılmaya başlandı. Bu harcama grubunda yer alan gıda kalemlerinden bulgurda fiyat sabit kalırken, pirinç, un ve irmikte az bir miktar fiyat artışı yaşandı. Dar gelirlilerin sıklıkla tükettiği makarnada artış %17 olarak gerçekleşti.

Taze sebze-meyve grubunda;

Taze sebze-meyve ortalama fiyatları bu ay yine artış gösterdi. İçerisinde lahana, ıspanak gibi yeşil yapraklıların olduğu sebze kümesi ile maydanoz, kıvırcık gibi salata yeşilliklerinin olduğu sebze kümesinde artış etkili oldu. Ortalama yurttaşın sofrasında ağırlığı görece yüksek olan patatesin fiyatında bu ay bir miktar düşüş yaşanırken geriye kalan sebzelerin ortalama fiyatları bir miktar arttı. Her zaman olduğu gibi pazarda sıklıkla bulunan ürünler temel alınarak hesaplama yapıldı. 

Temel yağ ürünlerinin bulunduğu grupta;

Margarinin fiyatı sınırlı düzeyde artarken tereyağı fiyatında artış olmadı. Ayçiçek yağı sabit kalırken zeytinyağında %11’lik artış oldu. Ancak raflarda ayçiçek yağı marka çeşitliliğinde azalış gözlemlendi.

Son grup içinde yer alan gıda maddelerinde;

Siyah ve yeşil zeytin fiyatında değişim olmadı. Şeker, bal ve reçel fiyatlarında az miktarda artış gözlemlenirken pekmez fiyatındaki düşüş sınırlı oldu. Tuz fiyatı artarken baharatların ortalama fiyatı düştü. Çay fiyatı değişmedi. Ihlamurdaki fiyat düşüşü sınırlı oldu. Çeşitli salça markalarında indirim gözlemlendi"