Dersim’de binlerce sivilin katledildiği, on binlercesinin sürgün edildiği katliamın üzerinden 80 yıl geçmesine rağmen yaşananlar hâlâ unutulmadı.
25 Aralık 1935’te başlayan ve 4 Mayıs 1937 tarihinde resmileşen operasyonlarda öldürülenlerin, sürgüne gönderilenlerin acısı Dersimlilerin hafızalarında tazeliğini koruyor. AKP iktidarı döneminde Dersim katliamı sık sık gündeme getirildi. Ancak bugüne kadar katliamla hesaplaşma adına tek bir adım atılmadı.
Dersim Barosu Başkanı Barış Yıldırım, yaşanan katliamla ilgili daha önceden birçok dava açıldığını ve çeşitli adımların atılması için çabalar sarf ettiklerini belirterek, “Dersim Barosu olarak resmi özür yapılması için soykırımın yıl dönümünde başvuruda bulunacağız” dedi.
Yıldırım, 4 Mayıs sürecinin 25 Aralık 1935 tarihli Tunçeli vilayetinin idaresi hakkındaki raporla başladığını ve son olarak 4 Mayıs 1937 tarihli Bakanlar Kurulu kararıyla tedip ve tenkil içeren askeri operasyona dönüştüğünü belirterek şunları söyledi:
“Başta Seyit Rıza ve Dersim’in ileri gelenlerinin hedeflendiği bu askeri harekat daha sonra her yaş grubundan kadın erkek ayrımı olmaksızın, herhangi bir suça karışıp karışmadığı saptanmaksızın binlerce insanın infaz edildiği bir operasyona dönüştü. Askeri harekat 1939 yılına kadar devam etti. Gayriresmi rakamlara göre 72 bin kişi doğrudan ve dolaylı olarak etkilendi. Bu kapsamda on binlerce insan yargısız bir şekilde öldürüldü, sürgün kararıyla birçok kişi ya sürgünde öldü ya da kayboldu. Kız çocukları evlatlık olarak verildi. Gelinen nokta itibarı ile süreçten kaynaklı resmi özür dilenmesi ve soykırım olarak değerlendirilmesi gerekir. Bu süreçten kaynaklı uluslararası hukukun gerektirdiği resmi anma törenleri başta olmak üzere kayıpların akıbetinin kamuoyuna açıklanması, hakların iadesi, ihlallerin tekrar etmeyeceğine dair garanti verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Dersim Barosu olarak resmi özür yapılması için soykırımın yıl dönümünde başvuruda bulunacağız.”
Anma yasaklandı
4 Mayıs 1937 tarihinde Bakanlar Kurulu kararı ile uygulamaya konulan Dersim Katliamı’nın 80’inci yılı dolayısıyla kentte “Seyidona Xo Yad Kemi 1937-38 Xo Vera Nıkemi” (Seyitlerimizi Yad Ediyoruz, 1937-38’i Unutmuyoruz) anması düzenlenmek istendi.
Seyid Rıza Meydanı'nda yapılması planlanan anma, valilik tarafından engellendi.
Vali Yardımcısı ve kayyım atanan Dersim Belediyesi Başkan Yardımcısı Hasan Çiçek imzalı yanıtta, 2911 sayılı Toplantı ve Gösteri Yürüyüşleri Kanunu kapsamında düzenlenecek olan tüm etkinliklerin OHAL nedeniyle yasaklandığı bildirildi.
Tebligatta, "Düzenlenmek istenilen anma etkinliğinin çeşitli gruplarca farklı amaçlara alet edilebileceği, etkinliğin amacı dışına çıkabileceği bu durumun ilimizde huzur ve güven ortamının bozularak kamu güvenliği açısından tehlike oluşturabileceği değerlendirildiğinden belirtilen etkinliğin yapılması valiliğimizce uygun görülmemiştir” denildi.