Mühendis Odaları: Denetimsizlik ve kâr hırsı ölüm getirdi

Türkiye Mimar Mühendis Odaları Birliği (TMMOB) Bolu İl Koordinasyon Kurulu, TMMOB Mimarlar Odası merkez yönetimi, Elektrik Mühendisleri Odası (EMO), İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) ve İçmimar Odası (İÇMO), Bolu Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan Grand Kartal Otel’de, şu ana kadar 79 kişinin hayatını kaybettiği açıklanan yangınla ilgili olarak açıklamalarda bulundu. Mühendis odalarının ve TMMOB’un açıklamalarında alınmayan önlemlere, odaların denetim yetkilerinin ellerinden alınmasına ve olayın siyasal sorumluların yargılanması taleplerine yer verildi.

TMMOB BOLU İKK: Yine yangın, yine can kayıpları

Bugün sabah saatlerinde Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan bir tesiste, henüz belirlenemeyen bir nedenle çıkan yangında ilk belirlemelere göre 10 yurttaşımız yaşamını yitirmiş, 32 yurttaşımız ise yaralanmıştır. Bu faciada yaşamını yitiren tüm yurttaşlarımızın yakınlarına başsağlığı, yaralılara ise acil şifalar diliyoruz.

Yangın, ne zaman ve nerede başlayacağı belli olmayan ve ne kadar süreceği de önceden kestirilemeyen bir felakettir. Yapılması gereken tek şey bilimin ve teknolojinin gerekliliklerini yerine getirerek, her türlü önlemi almak ve uygulamaktır. Mühendislik çözümleriyle, periyodik bakım ve kontrollerle, denetimlerle önlenebilecek bu tür kazaların ölümlerle sonuçlanması bizleri derinden üzmüştür.

Kullanım amaçları ve şartları, genel risk içerikleri, yangın sırasında çalışanların ve konukların yapacakları işler ve yaşam güvenliği önlemleri göz önüne alındığında, oteller, diğer sınıf bina ve yapılardan ayrılır. Yangın güvenliği teknikleri ise, denetlenemez bir yangının başlamasını önlemek ve başladıktan sonra gelişimini ve etkilerini azaltmak için alınacak yöntemleri de kapsar. Binalarda yangının oluşması tamamen önlenemez ancak can güvenliğinin korunması için gerekli önlemlerin alınmasıyla, olası kayıplar en aza indirilebilir.

Çıkan yangının her ne kadar çıkış nedeni yapılacak incelemeler neticesinde açığa çıkacak olsa da, başlangıç nedeninden bağımsız, kayıp sayılarından bile yangının gerçekleştiği tesiste yangın güvenlik önlemlerinin yeterince alınmadığı bariz bir şekilde görülmektedir.

Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan ve çalışanları hariç 237 kişinin konakladığı Grand Kartal Hotel’in otel kapasitesi; 161 oda ve 350 yataklı, 26 yaşında olduğu bilinmektedir. Binaların Yangından korunması hakkında yönetmeliğe göre otel “mevcut bina” sınıfındadır ve yönetmeliğin 10. Kısım hükümlerine tabidir (138. Madde ile 167. Maddeler arası). Mevcut binalarda Yağmurlama sistemi zorunluluğu ile ilgili 165. Maddesinin (ç) bendinde; “ç) İkiden fazla katlı bir bina içerisindeki yatak sayısı 200’ü geçen otellerde, pansiyonlarda, misafirhanelerde,” denilmektedir. Yani Söz Konusu 350 Yataklı mevcut bina sınıfındaki otelde yangın çıktığında yayılımı engelleyen ve söndüren otomatik Yağmurlama (Sprinkler) sistemi zorunluluğu bulunmaktadır. Otelin internet sitesindeki fotoğraflarda 2008 yılında yapılması gereken otomatik yağmurlama sisteminin yapılmadığı görülmektedir. Bu sistemin yapılmaması nedeniyle yangın hızlıca yayılmış ve can kayıpları yaşanmıştır. Ayrıca mevcut yönetmeliğin 10. Kısmında belirtilen dolap sistemi, algılama ve uyarı sistemleri, kaçış yolları ve özelliklerine uyulup uyulmadığı bilinmemektedir. Ama yangından kurtulan yurttaşlarımızın beyanları dikkate alındığında algılama ve uyarı sistemlerinin çalışmadığı, kaçış yollarının tespit edilemediği anlaşılmaktadır.

Bilindiği üzere yangın ve yangın söndürme sistemlerinin projelendirilmesi alanında uzman mühendisler hizmet vermektedir. Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği olarak, uzman mühendisler tarafından çizilmesi gereken projelerin yönetmeliğe uygun olup olmadığının; uygulamanın da projeye göre yapılıp yapılmadığının disiplinli bir şekilde denetlenmesi gerektiğini yıllardır yüksek sesle söylüyoruz. Yapılmış olan sistemlerinse periyodik olarak kamusal düzlemde denetlenmesi gerekliliğini ifade ediyoruz. Gel görelim ki, bugün yaşadığımız bu acı tablo gösteriyor ki, Odalarımızın denetleme yetkisini bertaraf edenler, kulağını bilimin ve tekniğin gerçeklerine kapatıp, sermayenin ihtiyaçlarına cevap vermekten başka bir şey yapmamıştır.

Yaşanan can kayıplarının sorumluları denetim görevini yapmayan kurum ve kuruşlar ile kar hırsıyla güvenlik tedbirlerini almaktan imtina eden sermaye sahiplerinden başkası değildir.

2013 yılında yayınlanan “İş Ekipmanlarının Kontrolünde Sağlık Güvenlik Şartları Yönetmeliği” yangın tesisatlarının periyodik kontrollerinin yılda 1 kez yapılmasını zorunlu kılmaktadır. İlgili tesisler bu yönetmelik kapsamındadır. Ayrıca Elektrik tesisatları ve havalandırma tesisatları da aynı kapsamda yasal olarak kontrole tabii tutulmak zorundadır. Mevzuatın uygulanması ancak gerekli denetimlerle sağlanabileceğinden ülkemizdeki denetim eksiği bir kez daha gün yüzüne çıkmıştır. Kamusal güvenliği önceliklendiren Odalarımız yıllardır bu konuda verdiği hizmetler, düzenlediği etkinlikler ile can ve mal güvenliğini korumaya çalışmaktadır.

Ayrıca, bu ekipmanların kontrollerinden işletmelerde teknik müdürlükler sorumludur. İşletmelerde teknik müdür olarak çalışan personellerin ilgili meslek odasına kayıtlı olması, yürüttükleri işler ile gerekli yetki belgelerini almış olmaları sağlanmalı ve bu belgeler denetlenmelidir. Diğer taraftan işletmedeki bakım personellerinin yetkin olması gerekmekle birlikte, işletmedeki tüm teknik personelinde yetkinliği sağlanmalıdır. Mutfak tesisatı içerisinde yer alan davlumbaz filtrelerinin kontrolü ve temizliği, bacaların kontrolü ve temizliği, yangın oluşumu açısından önleyici yaklaşımlardır. Dolayısıyla can ve mal kaybının engellenmesi açısından bu kontrollerin yapılıyor ve denetleniyor olması son derece önemlidir. Bu konuda da Odalarımız göreve hazırdır.

Hayatını kaybeden yurttaşlarımızın yakınlarına tekrar başsağlığı, yaralanan yurttaşlarımıza acil şifalar diliyoruz. İlgili kurumlara, çağrımızı yineliyoruz, ancak yasal düzenlemeler ve kamusal denetim ile bu felaketler önlenebilir. Görevlerini yapmayan, birbirinden haberi olmayan, meslek odalarının raporlarını, bilim insanlarının söylediklerini kulak arkası eden bir siyasi anlayışla yönetilen kurumlar olduğu sürece insanlarımız hayatlarını kaybetmeye devam edecektir.

Bizler bu ülkenin aydınlık yüzü mühendisleri mimarları olarak, başta kentimiz ve tüm ülkemizi yasa boğan bu acı olayın takipçisi olacağımızı, tüm sorumlular yargı nazarında gerekli cezayı alana kadar, mücadelemizi sürdürmeye devam edeceğiz.

Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği

Bolu İl Koordinasyon Kurulu

---

EMO: Yangın Algılama ve Söndürme Sistemleri Hayat Kurtarır. Yangını Mühendislik ve Bilim Önler

Bolu, Kartalkaya Kayak Merkezi`nde bulunan bir otelde bu gece (21 Ocak 2025) çıkan yangında son açıklamalara göre 66 yurttaşımız hayatını kaybetmiş, 51 yurttaşımız ise yaralanmıştır. Görgü tanıkları yangının, ahşap binanın alt katında yer alan mutfak bölümünde başladığını ve kısa sürede tüm binayı sardığını bildirmektedir. Öncelikle hayatını kaybedenlerin ailelerine başsağlığı, yaralı yurttaşlarımıza ise acil şifalar diliyoruz.

Yangının çıkış nedeni ve binanın yangın güvenlik önlemleri hakkında yapılacak resmi bilirkişi incelemeleriyle netlik kazanacak olsa da, yangın ihbarı ve tahliye süreçlerinde eksikliklerin olduğu anlaşılmaktadır. Sosyal medyada ve basında yayımlanan görüntüler, binanın zamanında tahliye edilmesinde ciddi aksaklıkların olduğunu göstermektedir. Merdiven boşluklarının dumanla dolması, üst katlardan atlamak dışında seçenek bırakmamış, dehşet verici görüntülere yol açmıştır.

Gelişen teknoloji ile birlikte, elektronik yangın algılama ve uyarma sistemleri sayesinde, can kaybı olmadan tahliye gerçekleştirilmesi mümkündür. Özellikle otel, hastane, okul, alışveriş merkezi gibi kamuya açık binalarda bu yangın ihbar ve söndürme sistemlerin doğru şekilde kurulması ve işlevsel kalmasının sağlanması hayati önem taşımaktadır. Aynı şekilde modern bir yapıda yangın algılama, alarm ve söndürme sistemleri hem kendi içerisinde hem de havalandırma ve geçiş kontrol sistemleri ile entegre bir şekilde tesis edilmelidir.

Söz konusu binada çalışır durumda bir yangın algılama ve uyarma sistemi bulunup bulunmadığı, yangın söndürme sistemi olup olmadığı henüz bilinmemektedir. Dahası, bu tür sistemlerin zorunlu olup olmadığı da bir soru işareti oluşturmaktadır. Şöyle ki, binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik`teki "mevcut yapı" tanımı, eski binaların yangın önlemleri için zorunlulukları kaldırmış durumdadır. 29 Haziran 2017 tarihinde Resmi Gazete`de yapılan değişiklikle; 2007`den önce yapı ruhsatı başvurusu yapılmış ve o tarihten önce tamamlanmış binalar, "mevcut yapı" olarak kabul edilmiştir. Bu değişiklik, geçmişte mevzuat eksiklikleri nedeniyle alınması gereken yangın önlemlerinin eksik uygulanmasına yol açmıştır. Odamız uzun yıllardır bu düzenlemenin eksikliklerine dikkat çekmekte ve özellikle kamuya açık binalarda yangın güvenliği önlemlerinin yeterli olmadığı konusunda uyarılarda bulunmaktadır. Son yaşadığımız yangın da mevzuat eksiklerin giderilmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.

Elektrik kaynaklı yangınları en aza indirmek için, binalardaki elektrik ve elektronik tesisatlarının düzenli bakım ve testleri hayati öneme sahiptir. Elektrik tesisatının, uzman mühendisler tarafından projelendirilmesi, standartlara uygun malzeme kullanımı ile kurulumunun yapılması gereklidir. Ayrıca, tesisatın periyodik olarak uzman mühendisler tarafından kontrol edilmesi, olası yangın tehlikelerinin önüne geçmek için önemlidir. Bu vesileyle, Elektrik İç Tesisatları Yönetmeliği`nin eksikliklerinin de giderilmesi gerektiğini bir kez daha hatırlatıyoruz. Yangın algılama ve uyarma sistemlerinin kurulması tek başına yeterli değildir. Bu sistemlerin sürekli çalışır durumda tutulabilmesi için düzenli bakım ve kontrol edilmesi gerekmektedir. Odamız, binalardaki yangın güvenliğine ilişkin sistemler başta olmak üzere tüm elektronik sistemlerin sürekli çalışmasını sağlamak amacıyla, "Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatları İşletme Sorumlusu" unvanını içeren mevzuatı oluşturmuştur. 2012 yılında yayımlanan EMO Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatlarına Ait Mühendislik Hizmetleri Yönetmeliği`nin hükümleri hayata geçirilerek, ilgili bakanlıklar tarafından yönetmeliklerde gerekli değişiklikler yapılmalı ve uygulanmalıdır.

EMO olarak, can güvenliği için alınacak önlemleri "kaynak israfı" olarak gören anlayışın terk edilmesi gerektiğini savunuyoruz. Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik`te acilen değişiklik yapılarak, Yapı Elektronik Sistem ve Tesisatları İşletme Sorumlusu tanımlanmalı ve kamuya açık tüm binalar için uzman mühendis bulundurma zorunluluğu getirilmelidir. Yangın algılama ve uyarma sistemlerine ilişkin zorunlu periyodik bakım ve kontroller tanımlanarak, bu sistemlerin her an çalışır durumda tutulması sağlanmalıdır. Mevzuat eksiklikleri nedeniyle zafiyetler oluştuğunu bir kez daha hatırlatıyor, gerekli düzenlemeler yapılana kadar yurttaşlara, bina yöneticilerine, işletmecilere, hastane, otel, yurt ve okul yönetimlerine, "zorunlu" olmasalar da önlem almaya çağırıyoruz. Elektrik ve elektronik sistemlerinin kontrol edilmesi için EMO birimlerine ve uzman üyelerimize başvurabileceklerini hatırlatıyoruz.

Elektrik Mühendisleri Odası

49. Dönem Yönetim Kurulu

---

İMO: Bolu Kartalkaya’da çıkan yangın, yapılarımızın yangın gibi afetlere karşı hazırlıksızlığını gözler önüne sermiştir.

Bolu Kartalkaya Kayak Merkezinde yer alan bir otelde 21 Ocak 2025 tarihinde sabaha karşı başlayan yangın sonucu, ilk belirlemelere göre 10 kişi hayatını kaybetmiş, yaralı sayısı ise 32’ye yükselmiştir. Yangında hayatını kaybeden yurttaşlarımızın yakınlarına başsağlığı diliyor, yaralananlara acil şifalar diliyoruz.

Ülkemizde yapıların üretim aşamasından denetimine kadar deprem, yangın gibi afetlere karşı güvenliği konusunda ciddi zafiyetler söz konusudur. Otel, hastane, okul, yurt gibi yapıların, konut nitelikli yapılara göre farklı hususlara dikkat edilerek üretilmesi, bu yapılarda yangın olaylarına karşı öngörülen tedbirlerin alınması ve düzenli olarak denetlenmesi önem arz etmektedir. Elektrik tesisatının, yangın söndürme sisteminin, asansör sisteminin, genel olarak kapıların ve yangın merdivenine açılan, yanmaz malzemeden yapılması gereken yangın kapılarının sık aralıklarla kontrol edilmesi gerekir.

Söz konusu yangınla ilgili teknik raporlar hazırlandıktan sonra can kayıplarına yol açan eksik ve hatalar daha net anlaşılacaktır. Bununla birlikte, toplu yaşama yönelik kullanılan yapılarda yangın algılama, uyarma, yangın söndürme gibi can güvenliğini ilgilendiren sistemlerin yapılması ve düzenli olarak denetlenmesi, bakımlarının yapılması gerekir. Bununla ilgili olarak ulusal ve uluslararası nitelikte teknik şartnameler ve yönetmelikler mevcuttur.

Yangın başladıktan sonra da yapının tahliyesi için kaçış yollarının açık tutulması, yön levhalarının belirgin olması, yangın merdivenine çıkış kapılarının yanmaz malzemeden yapılması ve kilitli olmaması gibi önlemlerin de alınmış olması gerekir. Yangın söndürme tüplerinin dolu ve sık aralıklarla kontrol edilmeleri son derece önemlidir.

Bir kez daha Bolu Kartalkaya'da yaşanan yangın olayından etkilenen tüm yurttaşlarımıza geçmiş olsun diyor, hayatını kaybedenlerin yakınlarına başsağlığı diliyoruz.

TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası

Yönetim Kurulu

---

TMMOB Mimarlar Odası: Yurttaşların yangına karşı güvensiz yapılarda can vermesi kabul edilemez. 

Bolu İli Köroğlu Dağı Köroğlu Dağı Kültür ve Turizm Koruma ve Gelişim Bölgesi Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bir otelde 21 Ocak 2025 gecesi çıkan ve söndürme çalışmaları devam eden yangında resmî açıklamalara göre 10 yurttaşımız hayatını kaybetmiş, 32 yurttaşımız ise yaralanmıştır.

Yaşadığımız bu büyük acı nedeniyle kaybettiğimiz yurttaşlarımızı saygı ile anıyor, ailelerine ve toplumumuza başsağlığı, yaralı yurttaşlarımızın bir an önce sağlıklarına kavuşmalarını diliyoruz.

2024-2025 Eğitim öğretim yılının yarıyıl tatili nedeniyle turizm bölgelerinde yoğunluk yaşanmasına ve risklerin artmasına karşın; yangın güvenliğini sağlamak ve riskleri azaltmak üzere gerekli önlemlerin alınmadığı ve denetlenmediği; yangınla mücadele, söndürme ve tahliye çalışmalarına destek verecek çalışanlara gerekli eğitimlerin ve donanımların sağlanmadığı anlaşılmaktadır.

Yangınların önlenmesi ve yapı güvenliğinin sağlanması için gerekli olan “kamu adına denetim” görevini yok sayan yapı üretim ve denetim süreçleri; yangın risklerini en az indirmek için gerekli olan tasarım, yapım, kullanım ve işletme esaslarını ve güvenlikle ilgili yapılması gerekli harcamaları gereksiz masraf olarak gören politikalar nedeniyle bugüne kadar pek çok yangınında yurttaşlarımız yaşamını yitirmiştir.

Mimarlar Odası olarak; yaşanan faciada yaşamını yitiren yurttaşlarımızı bir kez daha saygıyla anıyor, sorumlular hakkında soruşturmaların bir an önce tamamlanmasını ve yargı süreçlerinin işletilerek hesap vermelerini bekliyoruz.

Değerli kamuoyumuza saygı ile duyurulur.

TMMOB MİMARLAR ODASI

MERKEZ YÖNETİM KURULU

---

İÇMO: Farklı disiplinlerden ve eğitimsiz kişiler tarafından hazırlanan projeler ve denetimsiz uygulamalar sonucunda daha kaç canımızı kaybedeceğiz!

Basına ve kamuoyuna duyurulur. 

Bolu’da Kartalkaya Kayak Merkezi’nde bulunan 12 katlı ahşap bir otelde gece saat 03:30 civarlarında çıkan yangını endişeyle takip ediyoruz. Yangının hangi sebeplerden dolayı çıktığı bilinmezken konuyla ilgili yetkili mercilerin yapacağı araştırmaların ve çıkacak raporların takipçisi olacağız. 

Oteller gibi yoğun kullanıcıya sahip kamusal mekanlarda ve yapılarda içmimari projenin önemini bir kez daha vurgulamak istiyoruz. Bu işin eğitimini almış, alanında uzman içmimarlarca tasarlanmış iç mekanlarda, yangın söndürme ve kontrolü müdahalesine yönelik mekanik sistemleri içeren aktif güvenlik önlemlerinin yanı sıra ağırlıklı olarak pasif güvenlik önlemlerinin de tasarım bütünlüğü içerisinde ele alınması büyük önem arz etmektedir. İç mekanda hızlı tahliyeye yönelik kaçış yollarının tasarımı, yönelim sistemlerinin tasarımı, yangın ve duman zoneları (bölgeleri), yanma eylemini geciktirici malzemelerin kullanımı gibi farklı faktörler, kullanıcı güvenliği açısından ele alınan iç mekana yönelik değerler bütünüdür.

Bu tür yapıların iç mekan tasarımında Meslek Odasına kayıtlı İçmimarlar tarafından hazırlanan projelerin uygulanması ve kontrolü zorunludur. Yetkilileri ve kanun yapıcıları bir kez daha uyarıyor ve hatırlatıyoruz. İçmimari Projenin zorunluluğu, hazırlanması ve kontrolü meslek odamıza ve meslektaşlarımıza teslim edilmelidir!

Farklı disiplinlerden ve eğitimsiz kişiler tarafından hazırlanan projeler ve denetimsiz uygulamalar sonucunda daha kaç canımızı kaybedeceğiz! 

Bu vesileyle, yangında vefat eden vatandaşlarımıza Allah'tan rahmet, yakınlarına başsağlığı diliyor, yaralanan tüm vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyor, daha fazla olumsuz haber almamayı temenni ediyoruz.

TMMOB İçmimarlar Odası 

27. Dönem Yönetim Kurulu