ABD faiz artırmaya, TL değer kaybetmeye devam ediyor

ABD Merkez Bankası (FED) Başkanı Jerome Powell, faiz artışlarının devam edeceğini açıkladı. Powell, Jackson Hole Sempozyumu’nda yaptığı konuşmada fiyat istikrarının yeniden sağlanması için sıkılaştırma politikalarına devam edeceklerini, faizleri artıracaklarını dile getirdi.

Enflasyonu düşürmek için daha düşük bir büyüme temposunu kabullenmek gerektiğini söyleyen FED Başkanı, bunun ABD halkı için acı sonuçları olacağını söyledi.

ABD’de enflasyon Temmuz sonu itibarı ile yüzde 8,5 olarak açıklandı, faizler ise yüzde 2,5 seviyesinde. ABD Merkez bankası faizleri yüzde 4 seviyesine getirerek süreç içinde enflasyonu yüzde 2’ye indirmeyi hedefliyor.

ABD ekonomisi son iki çeyrekte düşük büyüme gösterdi, teknik olarak bu duruma resesyon deniyor. Resesyonun devam etmesi, işsizliği artırır, ekonominin daha fazla bozulmasına yol açar. Enflasyonu önlemek için büyüme hızını düşürmek, ABD’deki resesyonun daha da güçlenmesine ve ABD ekonomisinin biraz daha küçülmesine neden olacak.

Ancak ABD kapitalizmi, düşük büyüme ve artabilecek işsizlik tehlikesine rağmen enflasyonu düşürmeyi daha önemli görüyor ve önlemek için faizleri yükseltmeye devam ediyor.

TL değer kaybettikçe, daha fazla yoksullaşıyoruz

ABD ekonomisinin küçülmesine yol açacak faiz artırma kararı, Türk Lirası'nda da değer kaybına yol açacak. Çünkü Türkiye’nin dış borcu 450 milyar dolar civarında. Ayrıca her yıl en az 30-40 milyar dolar cari açık veriyor, yani her yıl ekonomiye taze döviz girişi olması gerekiyor.

Faizleri yükselterek TL’deki değer kaybını önlemek; döviz borçlarını ödemede ve yeni döviz borcu bulmada çok önemli. Ancak buna rağmen AKP iktidarı faizleri yükseltmek bir yana, faizleri düşürmeye devam ediyor. Bu da TL’deki değer kaybını çok daha hızlandırıyor.

Cumhurbaşkanı Erdoğan geçen hafta, yatırımların ve üretimin devam edebilmesi için faizlerin düşük tutulması gerektiğini söyledi. TCMB ise bir hafta önce zaten Cumhurbaşkanının talimatı gereği faizleri yüzde 13’e indirmişti. Ardından dolar 18,3 liraya kadar yükseldi.

Faizlerin düşük tutulmasının üretimi artıracağı söyleminin gerçek hayatta karşılığı yok. Faizlerin düşük tutulduğu son bir yılda üretimde çalışan insan sayısı 40 bin kişi azaldı. Sanayide elektrik tüketimi azaldı. Fabrikaların kapasite kullanım oranları yüzde 75 ile yerinde sayıyor. Yeni fabrikalar açılmıyor. Bu da Türkiye’de Merkez Bankası'nın düşük faiz oranlarına rağmen üretimin artmadığını, çünkü bu düşük faizli paralardan işletmelerin büyük bir kısmının yararlanamadığını gösteriyor.

Pek çok sanayici, kredi alamamaktan veya çok yüksek faizli kredilerle karşılaşmaktan şikayetçi. Bankalar, Merkez Bankası'ndan yüzde 13 faizle aldıkları paraları şirketlere ve bireylere yüzde 40’lara varan faizlerle satıyorlar. Son ayların en çok kâr eden kurumları bu nedenle bankalar.

Emekçilerin ücretlerine gerçek enflasyon oranında zam yapılmalıdır

AKP iktidarının TL’ye değer kaybettiren ekonomi politikalarının elbette en büyük mağduru emekçiler. Son bir yılda, TL’deki değer kaybının sonucu hayat 3-4 kat pahalılaştı, ama ücretlere gelen zamlar en fazla 2 kat oldu. Pek çok işletmede son bir yılda ücretlere yapılan zam oranı yüzde 50’yi bile bulmadı.

Emekçiler son bir yılda net olarak yoksullaştı, alım güçleri en az yüzde 50 azaldı. Ücretlere gerçek enflasyon seviyesinde zam yapılması talebi, en önemli emekçi talebi olmalıdır. Sendikalar, işçi örgütleri bu talep için hemen sokaklara çıkmalıdır.