Avrupa Komisyonu, 29 Kasım 2015’te düzenlenen Türkiye-AB Zirvesinde, Türkiye’deki Suriyeli göçmenler için 3 milyar avro tutarında bir fon oluşturacağını taahhüt etmiş, ardından 18 Mart 2016 tarihinde yapılan ikinci zirvede ise bu fonun tükenmesi durumunda ek 3 milyar euro daha sağlayacağını açıklamıştı. 2020 yılı sonuna kadar fonun 5,2 milyar euroluk kısmı Türkiye’ye ödendi. Kalan 0,8 milyar euroluk kısmı ise Aralık 2020 itibarı ile sözleşmeye bağlanmış oldu.
AB, Türkiye ile 2016'da imzalanan göçmenler mutabakatı çerçevesinde taahhüt edilen 6 milyar euro’luk mali kaynağın aktarımının prosedürel olarak tamamlandığını açıkladı. Kaynak doğrudan hükümete değil projelere aktarılıyor.
Son imzalanan sözleşmelerle göçmenler temel ihtiyaçlar, sağlık hizmetleri, koruma, belediye altyapısı, eğitim, istihdam ve sosyo-ekonomik kalkınma konularında 780 milyon euroluk destek sağlanmış olacak.
Sosyal Uyum Yardım projesine 2,5 milyar euro harcandı
6 milyar euroluk projelerin arasında en dikkat çekeni, AB İnsani Yardım tarafından finanse edilen Sosyal Uyum Yardım programı. Bu program Türkiye’deki 1,8 milyon mültecinin gıda, kira, ilaç gibi en acil ihtiyaçlarını karşılamak için aylık para yardımı sağlıyor. Sosyal Uyum Yardımı programı, AB’nin en büyük insani yardım projesi olarak tarihe geçti. Bu proje Uluslararası Kızılhaç ve Kızılay Dernekleri Federasyonu (IFRC) ile Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı tarafından ortaklaşa yürütülüyor. Mültecilere aylık kişi başı 120 lira veriliyor. Bu programa AB tarafından 2,2 milyar euro destek sağlandı.
Mülteci çocuklara eğitim desteği veriliyor
Bir diğer önemli proje ise Şartlı Eğitim Yardımı. Program 629 bin mülteci çocuğun okula düzenli bir şekilde gitmesi karşılığında iki ayda bir yapılan nakit yardımı kapsıyor. AB İnsani Yardım tarafından fonlanan bu proje UNICEF, Kızılay, Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülüyor.
Özellikle Suriyeli göçmenleri ilgilendiren projeler arasında, hukuki danışmanlık, mobil sağlık hizmetleri, psikososyal destek, mültecilerin dil engellerini aşmasına yardım, yerel makamlarla görüşmelerinde destek gibi hizmetler de yer aldı. Savaşta yaralanan mültecilere yönelik protez hizmetleri ve psikososyal destek sağlandı. Bu projeler için AB’den 300 milyon euro destek sağlandı.
PIKDES projesi ile mülteci çocukların eğitime entegrasyonu gerçekleştiriliyor
Suriyeli Çocukların Türk Eğitim Sistemine Entegrasyonunun Desteklenmesi Projesi (PIKTES), Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yürütülen bir eğitim projesi oldu. 2016’da başlatılan proje, halen 26 ilde sürdürülüyor. 2021 yılı aralık ayına kadar devam etmesi öngörülen PIKTES ile Türkçe dil eğitimi, ulaştırma desteği, psikososyal destek, kırtasiye desteği, eğitim materyalleri, öğretmen desteği, sosyal uyum desteği sağlanıyor. PIKDES projesi için şimdiye kadar AB’den 1,2 milyar euro destek sağlandı.
SIHHAT projesi ile sağlık yardımları yapıldı
Kısa adı SIHHAT olan sağlık projesiyle Türkiye’de geçici koruma altındaki Suriyelilere yönelik 1. ve 2. basamak sağlık hizmetlerine mali destek sağlanıyor. Suriyeli nüfusun yoğun olduğu 29 ilde kadınlara doğum planlaması gerçekleştirildi. Yaklaşık 700 bin Suriyeli kadına doğum öncesi bakım hizmeti sağlanırken, çeşitli hastalıklara karşı 5,5 milyon doz aşı temin edildi. Bu destek ile 113 kamu hastanesi için medikal cihaz ve ekipmanlar getirildi.
Proje ile Suriyelilerin yoğun olarak yaşadığı 29 ilde her 10 bin kişilik nüfusa 19 doktor, 27 hastane yatağı ve 5 yoğun bakım ünitesi düşmesi sağlanarak, sağlık sistemi üzerindeki nüfus baskısı azaltıldı. Ağustos 2020 itibariyle, geçici koruma altındaki Suriyelilere toplam 380 bin kanser tarama hizmeti sunuldu, 26 mobil sağlık ünitesi sağlandı. 10 toplum ruh sağlığı merkezi açıldı. Bu harcamalara 300 milyon euro sağlandı. Kilis’teki Suriyeli mülteciler ve ev sahibi topluluklara sağlık hizmeti verecek 300 yataklı hastane inşaatı için Avrupa Konseyi Kalkınma Bankası’nca 50 milyon euro verildi. Sağlık alanındaki projelere AB tarafından toplam 1,5 milyar euro aktarıldı.
(gocmeniz.org)