Şili: Yeni anayasanın reddi ve sağa savrulan hükümet

Şili halkı solcu Başkan Gabriel Boric’in sunduğu anayasa taslağını reddetti. 

Şili'nin anayasasını değiştirme talebi 2019'da, sokaktaki kitlesel hareketten yükselmiş, 2020’de gerçekleştirilen halk oylamasında her beş kişiden dördü Pinochet anayasasının değiştirilmesi için oy kullanmıştı.

Evrensel sağlık hizmetleri ve cinsiyet eşitliği getirecek, yerli halklara özerklik tanıyacak, işçi sendikalarını güçlendirecek, ekosistemleri koruyacak, iklim kriziyle mücadele konusunda taahhüt verecek bu anayasa; barınma, ücretsiz eğitim, temiz hava, su, gıda, sanitasyon, ücretsiz internet erişimi, emeklilik yardımları, ücretsiz yasal danışmanlık gibi benzersiz maddelerde yeni haklar tanımlıyordu. Ancak sağın ve bilhassa da çevre koruma düzenlemelerinin kârlarını azaltacağından korkan maden şirketlerinin dezenformasyon yayarak yürüttükleri karşı kampanya etkili oldu, anayasa reddedildi. 

Karşı kampanyada öne çıkan argümanlardan biri, yerli halklara tanınacak yeni hakların toplumu böleceği yalanıydı; kartlarını muhafazakar ve milliyetçi kesime oynayıp, yerli toplumların, toprakları üzerinde daha fazla hakları olmasının kabul edilemeyeceğini söyleyerek tepki yaratmaya çalıştılar. Kırsal bölgelerdeki seçmenlerin büyük bir kısmı, sağın elindeki medya araçları aracılığıyla dolaşıma sokulan yalanlara, bu anayasanın reddedilmesini amaçlayanların propagandalarına maruz kaldı. Sonucu ortadaydı; yeni anayasa için en çok ret oyu alınan beş bölge, tomruk endüstrisi ile yerli aktivistler arasındaki şiddetli çatışmaların yaşandığı güneyde bulunuyordu. 

İkincisi ise giderek yükselen enflasyon ve suç oranlarındaki artışa Boric’in kayda değer bir yanıt sunamamış olmasıydı ki bu da onu itibarsızlaştırmak için kullanıldı. Bunların yanı sıra ayrıca ev sahibi olmaya izin verilmeyeceği gibi kimi yalanlar da gündemde tutuldu. 

Sonuçta yeni anayasadan vazgeçilmedi; biraz daha sağa kayan bir anayasa daha hazırlanması talebi öne çıkmış oldu. Ve sağ siyaset tarafından meşruiyetini kaybetmekle itham edilen Boric de sağa daha fazla taviz vermeye başlayarak, bunun için yeni bir kurucu meclis oluşturacağını ilan etti.